گسترش تفسیر قرآن نیاز به فرهنگ جهادی دارد

محمود آسن، داور مسابقات قرآن کریم، در گفت‌وگو با ایکنا از فارس، با اشاره به اهمیت استفاده از تفسیر قرآن در منابر و سخنرانی‌ها گفت: روش آیه به آیه بهترین راه تفسیر است؛ همان روشی که علامه طباطبایی در تفسیر المیزان به‌کار گرفته است.

وی با بیان اینکه فرهنگ بهره‌مندی از تفسیر قرآن باید تقویت شود، گفت: در کشورمان به خوبی به صوت، لحن، تجوید، حفظ و قرائت قرآن پرداخته می‌شود اما در این وادی کمتر کسی قدم برمی‌دارد که نیازمند حرکت جهادی هستیم.

آسن با یادآوری اینکه برای تفسیر، مقدماتی نیاز است، تصریح کرد: فردی که می‌خواهد در زمینه تفسیر قدم بردارد باید علوم عربی و همچنین صرف و نحو را بلد باشد. امام(ره) این نکته را تذکر می‌دادند که برای کسب معرفت خدا، علوم عربی را به اندازه ضرورت باید یاد گرفت.

این داور مسابقات قرآن با بیان اینکه کلمات قرآن را باید به صورت ریشه‌ای بشناسیم، افزود: بدانیم که هر کلمه قرآن در زمان حضرت رسول(ص) و قبل از آن در چه مورد استفاده و سپس به تدریج در چه معنایی به‌کار برده شده است. روایات اکثراً عربی هستند که در تفسیر «البرهان فی تفسیر القرآن»، تفسیر «نورالثقلین» و تفسیر «علی بن ابراهیم قمی» آمده است.

آسن ادامه داد: برای تفسیر آیات فقهی و حقوقی نیز باید با مقدماتی از فقه و حقوق آشنا بود تا تفسیر، خرق اجماع نشود یا اگر بخواهد نکته جدیدی را ابراز کند باید با دلیل عقلی و منطق مورد قبول فقها باشد؛ یعنی مدرک ارائه کند چراکه وقتی می‌خواهد نکته غیرعرف ارائه کند، حتماً باید مدرک داشته باشد.

این داور مسابقات قرآن با اشاره به سختی‌های کار تفسیر اظهار کرد: به دلیل اینکه مقدمات تفسیر با همین مسائلی که بیان شد، باید همراه باشد، اکثراً افراد مایل نیستند به این مسیر وارد شوند. آنچه عرف است و در بسیاری از دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه نیز استفاده می‌شود این است که از تفسیر مفسران برای مسابقات و سخنرانی‌ها استفاده می‌کنند که خوب است اما اگر بخواهیم از آموزه‌های قرآن متناسب با مسائل روز استفاده کنیم، باید راه عمیقی را در پیش بگیریم و در این عرصه افرادی را تربیت کنیم.

وی تصریح کرد: نکته مهم دیگر این است که اگر فرد بتواند تفسیر قرآن را منطبق بر مسائل روز انجام دهد، می‌تواند برحسب موضوع و تسلطی که بر آیات دارد، استفاده‌های اخلاقی و تربیتی نیز از قرآن کند؛ این را نیز آیت‌الله قاضی، امام خمینی و آیت‌الله جوادی آملی بیان می‌کردند؛ مثلاً امام خمینی(ره) می‌فرماید اصلاً استفاده‌های اخلاقی جزو تفسیر نیست که تفسیر به رأی شمرده شود.

آسن ادامه داد: بسیاری از اولیاالله، علما و عرفا از آیات به این شکل استفاده می‌کردند یعنی صرف‌نظر از آیه قبلی یا ذیل یا صدر آیه، قسمتی از آیه را استفاده اخلاقی و برداشت‌هایی می‌کردند و در زندگی به کار می‌بردند و در سخنرانی‌هایشان می‌گفتند؛ به عنوان مثال آیت‌الله مجتهدی تهرانی استفاده‌های این شکلی بسیار داشت.

این داور مسابقات قرآن در پایان گفت: تفسیر مقداری سخت نمود می‌کند و اصلش نیز همین است که فرد بفهمد و در عمل پیاده کند که کار مشکلی است؛ اگر این اتفاق افتاد، ابتدا در ظاهر مشکل جلوه می‌کند ولی پس از ورود به آن انسان لذت می‌برد.