معرفی پنج کتاب با محوریت اندیشه قرآنی امام خمینی(ره)
گروه اندیشه: «نگاهی به اندیشه‌های قرآنی امام خمینی»، «اندیشه و آرای تفسیری امام خمینی»، «تاویل قرآن از دیدگاه امام خمینی»، «جایگاه قرآن در انقلاب» و «قرآن کتاب هدایت از دیدگاه امام خمینی» آثاری است که با محور قرآن و امام خمینی تالیف شده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با همکاری موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) قصد دارد ضمن برگزاری همایش بین‌المللی قرآن و امام خمینی(ره) به بررسی موضوعاتی نظیر اصول، مبانی و روش تفسیری قرآن از منظر امام خمینی(ره) و جایگاه و نقش قرآن در اندیشه نظری و سیره اجتماعی و سیاسی امام خمینی بپردازد. در همین راستا، پنج عنوان از کتاب‌هایی که با محور قرآن و امام خمینی(ره) تالیف شده است را معرفی می‌شود.
نام کتاب: نگاهی به اندیشه‌های قرآنی امام خمینی(س)
نویسنده : جمعی از محققین
انتشارات: چاپ و نشر عروج
قیمت: 15500تومان
شمارگان:1000نسخه
«نگاهی به اندیشه‌های قرآنی امام خمینی(س)» عنوان کتابی است که در 12 مقاله تدوین و تنظیم شده است. ازعناوین مقالات این کتاب می‌توان به « ویژگی‌های قرآن کریم از نگاه امام خمینی(س)»به قلم علی نصیری، «اندیشه‌های قرآنی امام خمینی و ویژگی‌های آن» به نگارش محمدجواد حیدری کاشانی و سید علی‌رضا حجازی،« اندیشه‌های تفسیری امام خمینی(س)» تالیف صدیقه مهدوی‌کنی، «جستاری بر نظریه امام خمینی(س) در باب تفسیر رای» تالیف محمد تقی دیاری بیدگلی،«کاربرد مجاز در قرآن و دیدگاه امام خمینی(س)» به نگارش محمد فاکر میبدی، «تاویل قرآن از دیدگاه امام خمینی(س)» نگارش سید عبدالله حسینی اشاره کرد.
دیگر مقالات این کتاب عبارتند از «جرعه‌ای از تفسیر روایی در چشمه‌سار آثار امام خمینی(س)» به قلم حسن صادقی زفره، « بطن قرآن از دیدگاه امام خمینی(س)» به قلم سید عبدالله حسینی،« تطبیق نظریات امام با دیگران در تاریخ و علوم قرآن» تالیف محمد حسین محمدی و ماخذشناسی اندیشه‌های قرآنی و تفسیری امام خمینی» به قلم محمد تقی دیاری بیدگلی.
نویسنده بطن قرآن از دیدگاه امام خمینی می‌نویسد: امام خمینی حقیقت قرآن را مظهر تجلی علمی خداوند می‌داند که این علم به مراتب متنزل شده تا به جایی رسیده است که برای بشر قابل درک باشد. امام خمینی(ره) در این باره می‌فرماید« پیش اهل معرفت، این کتاب شریف از حق تعالی به مبدئیت جمیع شئون ذاتیه و صفاتیه و فعلیه و به جمیع تجلیات جمالیه و جلالیه صادر شده و دیگر کتب سماویه را این مرتبت و منزلت نیست».
ویژگی دوم، نظریه امام خمینی این است که بر اساس نظریه ایشان که باطن قرآن از سنخ معانی نیست، حقیقت قرآن با علوم معارف و حواس و تفکر بشری قابل دسترسی نیست.
ویژگی سوم، نظریه امام این است که قرآن نه یک باطن بلکه هفت یا هفتاد بطن دارد. تعداد هفت یا هفتاد احتمالا بر اساس روایتی است که در تفسیر صافی آمده است. تعدد بطن در دیدگاه امام ناشی از نظریه امام درباه حقیقت قرآن است.
نام کتاب: اندیشه و آرای تفسیری امام خمینی(س)
نویسنده: محمد تقی دیاری بیدگلی
انتشارات: چاپ و نشر عروج
قیمت: 8200 تومان
شمارگان: 1000نسخه
محمد تقی دیاری بیدگلی کتاب« اندیشه و آرای تفسیری امام خمینی(س)» را در یک مقدمه 8 فصل کلی مدخل‌بندی کرده است. در فصل اول« دانش تفسیر، اهداف و مقاصد آن» مورد بررسی قرار می‌گیرد. فصل دوم به « علوم قرآنی ومبانی تفسیر امام خمینی» اختصاص پیدا می‌کند مولف در این فصل می‌نویسد« اعتبار و حجیت قرائات از منظر امام خمینیسخنان گوناگونی گفته‌اند: امام در تقریرات اصولی خود قرائت صحیح را قرائتی دانسته‌اند که در همه اعصار و امصار در میان مسلمانان رواج داشته و دیگر قرائات را ناروا شمرده‌اند؛ اما در مقام فتوا و تالیف فقهی خود احتیاط فرمودند که از قرائات سبع تجاوز نکند؛ زیرا احتمال دارد حدیث «اقرا کما یقرا الناس» ناظر به قرائات سبع باشد.
در فصل سوم، چهارم و پنجم موضوعاتی چون «روش‌شناسی تفسیری امام خمینی»،« پدیده تفسیر به رای از منظر امام خمینی» و«تاویل عرفانی و مبانی آن در اندیشه امام خمینی» کنکاش می‌شود.
دیاری بیدگلی در فصل ششم، «امام خمینی و زبان هدایت قرآن کریم» بررسی می‌کند و می‌نویسد: زبان قرآن کریم، زبانی متناسب با فهم مخاطبان آن است. امام خمینی معتقد است که قرآن بر اساس فهم بشر نازل شده و به گونه‌ای نیست که با این الفاظ قابل فهم نباشد.
درباره زبان قرآن، نظریات گوناگونی مطرح شده است؛ از جمله: ظاهرگرایی، رمزگرایی و نمادگرایی. ظاهرگرایان، تمام آیات قرآن را یک وجهی معنا می‌کنند و هرگونه تاویلی را در مفاد آن روا نمی‌دانند، هر چند معنای ظاهری آیات، توام با تشبیه و تجسم خداوند باشد.
از دیدگاه باطنیان(اسماعیلیان) و متصوفه در برابر ظاهرگرایان، زبان قرآن را زبان ایماء و رمز شمرده و هدف اصلی آن را حقیقت نهفته در ورای الفاظ آن دانسته‌اند.
در فصل هفتم، «مراتب وموانع فهم قرآن از نگاه امام خمینی» بررسی می‌شود. مولف در این فصل می‌نویسد: امام خمینی از جمله مهم‌ترین شرایط فهم قرآن و علم به تاویل آن را طهارت می‌دانند و می‌فرمایند« کسی که بخواهد از معارف قرآن استفاده کند و از مواعظ الهیه بهره بردارد، باید قلب را از این ارجاس تطهیر کند و لوث معاصی قلبیه را که اشتغال به غیر است از دل براندازد؛ زیرا غیر از مطهر، محرم این اسرار نیست».
در نهایت در فصل هشتم، ماخذشناسی اندیشه‌های قرآنی و تفسیری امام خمینی(ره) تحلیل می‌شود.
نام کتاب: تاویل قرآن از دیدگاه امام خمینی(س) ومقایسه آن با دیدگاه سید حیدرآملی
نویسنده: مهدی رضوانی‌پور
انتشارات: چاپ و نشر عروج
قیمت: 3000تومان
شمارگان: 1000نسخه
کتاب تاویل قرآن از دیدگاه امام خمینی(س) شامل یک مقدمه و 6فصل است.در فصل اول رضوانی‌پور کلیات پژوهش را طرح و از معنای لغوی و اصطلاحی تاویل را بیان می‌کند «واژه تاویل از ماده اول به معنای رجوع و باگشت به اصل، مقصود قطعی کلام، فرجام و نهایت می‌باشد.»
واژه تاویل در قرآن نیز به سه معنا آمده است1) توجیه ظاهر لفظ با عمل متشابه2)تعبیر خواب که تاویل به این معنا هشت بار در سوره یوسف آیات 6،21،36،37،44،45،100و101 آمده است.3) فرجام و حاصل کار.
در فصل دوم، سوم و چهارم به ترتیب «مفهوم تاویل و جایگاه آن در آیات محکم و متشابه از منظر امام خمینی و سید حیدرآملی»،« اصول و مبانی تاویل از منظر امام خمینی و سید حیدرآملی» و « ملاک‌های تاویل از دیدگاه امام خمینی و سید حیدر آملی» بررسی می‌شود.
در فصل چهارم، رضوانی‌پور«ملاک‌های تاویل از دیدگاه امام خمینی و سید حیدر آملی» تحلیل می‌کند و می‌نویسد«حضرت امام،حتی تطبیق دادن آیات قرآن با حقایق عالم هستی، به ویژه با احوالات و مقامات انسان را از آداب مهم قرائت قرآن برمی‌شمارد و می‌فرماید: یکی از آداب مهمه قرائت قرآن که انسان را به نتایج بسیار و استفادات بی‌شمار نائل کند، تطبیق است و آن چنان است که در هر آیه از آیات شریفه که تفکر می‌کند، مفاد آن را با حال خود منطبق و نقصان خود را به واسطه آن مرتفع کند و امراض خود را بدان شفا دهد»
فصل پنجم و ششم به موضوعات«شرایط تاویل کننده از منظر امام خمینی و سید حیدرآملی» و «نمونه‌های از تاویلات عرفانی امام خمینی و سید حیدرآملی » اختصاص یافته است. در فصل ششم آمده است« درنگ و تاویل در تاویلات عرفانی امام خمینی و سید حیدر آملی از آیات قرآن، نشان می‌دهد که ایشان اگر چه تفاوت‌هایی در نوع برداشت‌های عرفانی از آیات بر اساس دیدگاه و ذوق خود دارند، اما بهه ملاک‌های تاویل پایبند بوده‌اند؛ یعنی اینکه به:1) تطابق کتاب تکوین(عالم هستی)_اعم از کتاب آفاقی و انفسی_ با کتاب تدوین (قرآن مجید)2) هماهنگی معنای باطنی با ظاهرآیات قرآن و 3) پیوند طریقت و حقیقت با شریعت، عمل نموده‌اند.
همچنین در تاویلات ارائه شده، مطالب به گونه‌ای نبوده، که معنای آیات و یا احکامی که در ظاهر الفاظ قرآن بیان شده، نادیده گرفته شده باشد و با مطرح شدن حقایق و معارف باطنی قرآن، شریعت مقدس تعطیل و بی‌مقصود دانسته شده باشد».
نام کتاب: جایگاه قرآن در انقلاب
نویسنده: جوادعلی کسار
مترجم: محمدعلی سلطانی
انتشارات: چاپ و نشرعروج
شمارگان: 1000نسخه
قیمت: 11000تومان
کتاب« جایگاه قرآن در انقلاب» مشتمل بر یک مقدمه و سه بخش کلی است در بخش اول، قرآن و رهبران انقلاب است که در آن 9 نفر از مصلحان قرآنی، که پیوندی بین قرآن و احیاگری دارند بررسی می‌شود. این 9 نفر عبارتند از1_ شیخ محمد عبده و رشیدرضا2_ سیدجمال الدین قاسمی3_ شیخ محمد جواد بلاغی4_شیخ طنطاویجوهری5_ شیخ احمد مصطفی المراغی6_شیخ بدیع‌الزمان سعید نورسی7_ شیخ محمد الطاهر بن عاشور8_ سید محمود طالقانی9_ شیخ حسن ترابی.
بخش دوم، آثار تفسیری امام می‌باشد که در آن به ارائه مفاهیم نظری برای علوم قرآنی و مبانی تفسیری امام به شکلی آسان ولی پربار پرداخت می‌شود.جواد علی کسار در خصوص امام و عصری بودن قرآن می‌نویسد« می‌توان بر نظریه عصری بودن قرآن از نگاه امام، عنوان نظریه وجودی داد که بنیان آن به مکتب عرفانی برمی‌گردد. تصورعرفانی از پیدایش وجود به شبکه‌ای از پیوند‌ها بین هستی و سنت‌های حقیقی تکوینی مستند است و در این تصور، واقعیت دارای مراتب است و هرچیزی مراتبی دارد و هیچ چیزی نیست جز آن‌که گنجینه‌های آن نزد ما است و ما جز به مقدار مشخص آن را نازل نمی‌کنیم».
و در نهایت در بخش سوم تطبیق‌ها و شواهد قرآنی آمده است این بخش در عین کوتاهی، عناوین بسیاری دارد و به مسائل اساسی در زندگی و اعتقاد مسلمانان باز می‌گردد.
نام کتاب: قرآن کتاب هدایت از دیدگاه امام خمینی
انتشارات: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)
شمارگان:3000نسخه
قیمت: 1100تومان
این مجموعه در گروه معارف اسلامی حوزه معاونت پژوهشی موسسه تنظیم و نشر آثار امام حمینی(س) استخراج و تنظیم شده است، مشتمل بر3 بخش است: بخش اول، «هویت قرآن» نام گذاری شده است و دارای 6 فصل است و در آن به مباحثی همچون: منزلت،جامعیت، مقاصد، دعوت، اعجازو تحریف قرآن پرداخته شده است.
بخش دوم، به علوم قرآنی اختصاص یافته و در چهار فصل تنظیم شذه است. مباحث مطروحه در این فصول عبارت است از کیفیت نزول، قرائت و آداب آن، فهم و حجب فهم و مراتب آن و با مطالبی پیرامون تفسیر قرآن و تفسیر به رای به پایان می‌رسد.
بخش سوم، تحت عنوان «مردم و قرآن»به بحث پیرامون برخورد مردم با قرآن و چایگاه قرآن در میان مردم پرداخته است. مباحث این بخش عبارت است از: صبر و استقامت در دفاع از قرآن، قیام برای قرآن، پیروزی در پرتو قرآن، معاندین و قرآن و مهجوریت قرآن در میان مسلمین.
این مجموعه کوشیده است عبارت‌ها را با توجه به پیام صریح و اصلی آنها ذیل نزدیک‌ترین عنوان انتخابی آورده شود.و تا آنجایی که امکان داشت از تکرار آنها در دیگر عناوین خودداری شود.
