آیت‌الله مشکینی؛ از فعالیت‌های سیاسی تا پژوهش قرآنی
مرحوم آیت‌الله علیاكبر فيض، معروف به مشكينی در سال‌های تحصيل خود، به محضر عالمان بسياری شرفياب شد و كتاب‌های فراوانی در زمينه‌های گوناگون علوم اسلامی تأليف کرده است، اما تکمیل سیر علمی هیچ‌گاه مانع از فعالیت سیاسی و تلاش وی برای احقاق حكومت اسلامی نشد به گونه‌ای که ایشان از نخستين افرادی بود كه به نهضت امام خمينی(ره) پيوست.
به گزارش ایکنا، تجلیل از مقام شامخ معلمان، اساتید و افرادی که برای ترویج قرآن و عترت، زحماتی را متقبل شده‌اند، وظیفه‌ای است که نمی‌توان از آن شانه خالی کرد. بزرگداشت و بیان آثار و رفتار این افراد نه تنها قدردانی کوچکی از زحمات بی‌شائبه آنان است، بلکه برای نسل فعلی و جوانان این مرزوبوم آموزنده و راهگشاست؛ کسانی که عمری را بدون چشم‌داشت به آموزش و ترویج کلام وحی گذرانده‌اند و به حق، نام خادم‌القرآن بر آنان نهاده‌اند. برخی از این بزرگان چهره در خاک کشیده‌اند که نگاه کوتاهی به زندگی آنها خواهیم داشت. مرحوم آيتالله «علی مشكينی» از این افراد است.
بیشتر بخوانید:
- انتشار زندگی‌نامه آيتالله مشكينی در قالب خبرنامه
- ارث قرآنی آیت‌الله مشکینی
- آیت‌الله مشکینی حیات پربار خود را صرف ترویج دین و نشر معارف اسلامی کرد
تولد و دوران كودكی
مرحوم آيتالله علیاكبر فيض، معروف به مشكينی در سال 1300 هجری شمسی در روستايی از توابع بلوك مشكين و در ميان خانواده‌ای متدين و اهل علم چشم به جهان گشود. پدرش از اهل علم بود و در كسوت روحانيت به تحصيل علم و رتق و فتق امور مردم میپرداخت.
دوران تحصيل
ایشان هنگامی كه همراه با پدر در نجف اشرف مقيم بود، به مكتب‌خانه رفت و سپس همراه پدر به وطن بازگشت و مقداری از مقدمات علوم دينی را نزد او فرا گرفت. با رحلت پدر و به سفارش او برای تحصيل علوم دينی به شهرستان اردبيل سفر كرد و مقداری از صرف و نحو را در آنجا فرا گرفت. سپس در معيت عالم بزرگواری كه از زخميان حادثه مسجد گوهرشاد مشهد در زمان رضاخان بود، به شهر قم آمد و در آن ديار عالم خيز به تحصيل علوم دينی پرداخت.
در آن زمان سايه منحوس رژيم پهلوی بر كشور مستولی بود و تحصيل در حوزه‌های علميه بسيار دشوار بود. با اين حال آيت الله مشكينی دروس دوره سطح را به خوبی به پايان برد و در درس خارج فقه و اصول استادان مشهور دوره خود حاضر شد. او نزديك به هفت ماه نيز در نجف اشرف حضور داشت و در درس‌های خارج استادان آن ديار، به ويژه امام خمينی(ره)، شركت می‌کرد، اما به دليل هوای گرم نجف و ضعف مزاجی مجبور به بازگشت به ايران شد.
استادان و دوستان
مرحوم آيتالله علیاكبر مشكينی در سال‌های تحصيل خود، به محضر عالمان بسياری شرفياب شد. او در دروس خارج فقه و اصول آيتالله العظمی بروجردی(ره) و آيتالله العظمی محقق داماد(ره) شركت می‌كرد. در نجف نيز به محضر عالمان و استادان آن ديار شرفياب می‌شد و در درس خارج امام خمينی(ره) شركت جدی داشت.
او در سال‌های تحصيل و پس از آن با فضلا و استادان بسيار رابطه دوستی داشت كه از آن جمله می‌توان آيتالله جوادی آملی و آيتالله امينی را نام برد.
فعاليت‌های علمی و فرهنگی
ایشان در سال‌های عمر خود تاكنون فعاليت‌های بسياری را به انجام رسانده است. بسياری از استادان و علمای امروز از شاگردان معظم له به شمار می‌آيند كه در درس‌های وی شركت جدی داشته‌اند. او كتب دوره مقدمات و سطح را بارها تدريس كرده و سا‌ل‌ها به تدريس خارج فقه و اصول اشتغال داشته است. همچنين درس تفسير او از دروس مشهور حوزه علميه قم بوده است. از فعاليت‌های مهم وی در اين عرصه، تأسيس مؤسسه الهادی است كه به چاپ كتب مفيد و اسلامی برای سطوح گوناگون جامعه می‌پردازد و مردم را با حقايق و معارف اسلامی آشنا می‌سازد.
تألیفات و آثار
معظم‌له خود نيز كتاب‌های فراوانی در زمينه‌های گوناگون علوم اسلامی تأليف و منتشر ساخته است. برخی از آنها به شرح زير است:
1ـ اصطلاح الاصول
2ـ مصطلحات الفقه
3ـ الفقه الماثور (دوره فقه به طرزی نوين)
4ـ دروس فی الاخلاق (يك دوره اخلاق عربي)
5ـ ازدواج در اسلام
6ـ المنافع‌‌العامه (شرح كتاب احياالموات شرايع)
7ـ مفتاح‌‌الجنان (كتاب دعا تكميل مصباح المنير)
8ـ المواعظ العدديه
9ـ واجب و حرام احكام الزامی (دوره فقه)
10ـ قصار الجمل (احاديث كوتاه تحت عناوين لغوی دو جلد)
11ـ ترجمه قرآن كريم به زبان فارسی
12ـ الهدی الی موضوعات نهج البلاغه
13ـ المبسوط (تفسير سوره آل عمران)
14ـ واجبات و محرمات (استقصاء آنچه در شرع واجب و حرام اعتقادی و عملی است)
15ـ تفسير سوره ص
16ـ بحث تكامل از نظر قرآن
17ـ مسلكنا فی العقائد و الاخلاق و العمل
18ـ زمين و آنچه در آن است
19ـ تقليد چيست؟
20ـ رساله خمس
21ـ حاشيه توضيحی بر كتاب مضاربه، عروة‌الوثقی
22ـ نهج البلاغه موضوعی
23ـ تحريرالمواعظ
24ـ تحريرالمعالم
25ـ الرسائل الجديده
26ـ تلخيص المكاسب
27ـ تفسير روان برای نسل جوان
28ـ ترجمه و شرح فارسی سه كتاب مضاربه، مزارعه و شركت در عروة الوثقی
همچنين از وی مقالات بسياری در نشريات نور علم، پاسدار اسلام و نيز در روزنامه جمهوری اسلامی و... به چاپ‌رسيده است.
فعاليت‌های سياسی
زندگی آيتالله مشكينی سرشار از مبارزات و تلاش‌های سياسی برای احقاق حكومت اسلامی است. او از نخستين افرادی بود كه به نهضت امام خمينی(ره) پيوست. او در جلسات مخفی مبارزان شركت می‌كرد؛ از اين رو حدود چهار ماه در تهران متواری شده بود و سپس ايران را به مقصد عراق ترك كرد. با بازگشت به قم در همان روز اول دستگير شد و ساواك از او خواسته بود تا 48 ساعت بعد از قم خارج شود.
از اين رو به مشهد رفت و 15 ماه در آنجا مشغول تدريس شد و بار ديگر به حوزه علميه قم آمدو مبارزات را پی گرفت، اما پس از مدتی به همراه 27 نفر از استادان و فضلای حوزه تبعيد شد. از اين رو به زادگاه خود رفت، ولی پس از سه ماه ساواك او را دستگير و به ماهان كرمان و گلپايگان تبعيد كرد. او پس از دو سال نيز به كاشمر تبعيد شد. او در طول دوره تبعيد نيز دست از مبارزه برنمی‌داشت؛ اين گونه بود كه ساواك او را به مكان ديگری منتقل می‌كرد.
او از اعضای جامعه مدرسين حوزه علميه قم بود و زير بسياری از اعلاميه‌های آن را امضاء كرده است. با پيروزی انقلاب اسلامی ايران، آيتالله مشكينی در مسئوليت‌های گوناگونی به ايفای نقش پرداخت كه برخی از آنها به شرح زير است:
ـ عضويت در خبرگان تدوين قانون اساسی
ـ مسئول گزينش و اعزام قضات با حكم امام (ره)
ـ رياست مجلس خبرگان رهبری در هر سه دوره
ـ امامت جمعه قم با حكم امام(ره) و رهبر انقلاب
ـ عضويت در جامعه مدرسين حوزه علميه قم
ـ رياست شورای بازنگری قانون اساسی
آیت‌الله مشکینی در هشتم مردادماه 1386 در سن 86 سالگی به دیار باقی شتافت. وی در سال 1385 از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان يكی از خادمان قرآن كريم در عرصه پژوهش معرفی و در نمايشگاه بین‌المللی قرآن تجليل شد.
انتهای پیام
