مرحوم «علی ابریشمکار» و آرزوی کتابت کامل قرآن به خط نستعلیق

به گزارش ایکنا، تجلیل از مقام شامخ معلمان، اساتید و افرادی که برای ترویج قرآن و عترت، زحماتی را متقبل شده‌اند، وظیفه‌ای است که نمی‌توان از آن شانه خالی کرد. بزرگداشت و بیان آثار و رفتار این افراد نه‌ تنها قدردانی کوچکی از زحمات بی‌شائبه آنان است، بلکه برای نسل فعلی و جوانان این مرزوبوم آموزنده و راهگشاست؛ کسانی که عمری را بدون چشم‌داشت به آموزش و ترویج کلام وحی گذرانده‌اند و به حق نام خادم‌القرآن بر آنان نهاده‌اند. برخی از این بزرگان چهره در خاک کشیده‌اند که نگاه کوتاهی به زندگی آن‌ها خواهیم داشت. زنده یاد مرحوم علی ابریشمکار اصفهانی یکی از این افراد است.

مرحوم استاد ابريشمكار اصفهانی در سال 1293 هجری خورشيدی در اصفهان چشم به جهان گشود و از كودكی به كسب علوم قديم و جديد پرداخت. پدرش مرحوم حيدرعلی (كه مردی متدين بود)، به كار رنگ زدن ابريشم مشغول بود و شهرت ابريشمكار يادگار حرفه او است. مرحوم مادرش «مرحمت» (دختر محمدحسین مذهب) از اساتید هنر تذهیب و تشعیر در اواخر دوره قاجاریه) و از خانواده‌ای هنرمند و نقاش و خوشنويس بود. در كودكی به مكتب رفت و آنجا سوره‌های كوچك قرآن را همراه با درس‌های متداول مكتب مانند حساب سياق (روشی در حسابداری قدیمی) آموخت. چندی به قالی‌بافی پرداخت، سپس وارد دبستان شد. در دوران دبيرستان خوشنويسی را نزد مرحوم ميرزاعبدالجواد خطيب فرا گرفت.

مرحوم علی ابريشمكار درباره فراگيری هنر خط در دوران دبيرستان چنين می‌گويد: «معلم خط كلاس اول دبيرستان قدسيه، پيرمردی بود روشن ضمير به عنوان ميرزا عبدالجواد خطيب، شاگرد مرحوم ميرزا عبدالرحيم افسر، پهلوانی پيشكسوت در لباس روحانيت، شاعر و اديب كه چون صدای رسايی داشت در خطبه‌های نماز جمعه با امام شركت می‌کرد و به همين مناسبت لقب خطيب داشت. تعليم خط را خيلی واضح و غالباً با شعر بيان می‌فرمود. بنده فرصت را غنيمت شمرده عاشق‌وار تصميم گرفتم كه زير نظر ايشان خطم را به جايی برسانم؛ لذا زياده كار می‌كردم حتی در اوقات تفريح مدرسه،...

چيز ديگری كه در پيشرفت خط به من كمك نمود اين بود كه مدير با تدبير، سرمشق‌ها را برای آن كه فراوان به همه شاگردان برسد به وسيله كاغذ حساس به نور تكثير می‌نمود. زمينه فتوكپی آبی خوش رنگ و خط سفيد بود. اگر سرمشق‌ها كم‌رنگ بود و خط خوب سفيد نبود مدير آن‌ها را به بنده می‌داد كه پررنگ كنم در نتيجه شكل كلمه خوب در حافظه‌ام می‌ماند. به اين ترتيب خطم ممتاز و مشهور گشت».

مرحوم ابریشمکار چون شيفته خط مرحوم ميرعماد قزوينی خوشنويس مشهور عهد صفويه بود، مدتی از روی آثار وی در اصفهان مشق كرد و بهره بسيار برد. سپس در سال 1333 به تهران آمد و به استخدام رادیولوژی بیمارستان راه آهن درآمد و دوره آموزشی رادیولوژی را در دو سال طی کرد و در سال ۱۳۵۴هجری شمسی نیز بازنشسته شد.

مرحوم ابریشمکار در کنار فعالیت روزانه به مشق خط پرداخت و پس از جستجو و تفحص به خدمت مرحوم علی كاوه رسيد و چندی نيز از آن استاد فيض برد؛ طوری كه تا حدودی شيوه خط خود را تغيير داد. او در نگارش خط نستعليق خفی و جلی دستی توانا داشت.

وی با گذشت ساليان و پس از کسب تبحر در خوشنويسی، به نوشتن كتيبه پرداخت. ايشان گذشته از خط و خوشنويسی، در نقاشی ايرانی نيز تبحر دارد و آثاری از خود به يادگارگذاشته است.

نگاهی به آثار مرحوم ابریشمکار

آثار علی ابريشمكار عبارتند از: نوشتن اشعار كتيبه‌های ايوان جنوبی امامزاده زينبيه(س) در اصفهان، كتبيه‌های مسجد كازرونی در اصفهان، نقاشی‌ها و كتيبه‌های مسجد شفای تهران، كتيبه زير گنبد مسجد جامع نارمك تهران، آثاری در دانشگاه شهيد بهشتی و دانشگاه الزهرا(س)، تذهيب و نقاشی كتاب‌های دعای كميل، دعای صباح، عشق مولانا، حديث شريف كسا و تابلوهايی مزين به آيات شريفه قرآن كريم.

بهترين اثر استاد، كتابت قرآن كريم به خط زيبای نستعليق است كه در تحرير شش جزء اول قرآن به اين خط توفيق نصيب آن مرحوم شد، اما متأسفانه با درگذشت ایشان در 30 خرداد سال 1382 آرزوی هميشگی او هيچ‌گاه به تمام محقق نشد.

وی در سال 1375 در همايش تجليل از خادمان قرآن كشور در نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم از سوی رئيس‌جمهور وقت مفتخر به دریافت عنوان خادمان قرآن در عرصه امور هنری شد.