علامه عسکری؛ مبارزی در برابر خرافات
مرحوم علامه سیدمرتضی عسکری به توصيه آيت‌الله حكيم، در جوانی به عراق بازگشت و دانشكده اصول‌الدين را تأسیس کرد. از جمله ويژگی‌های بارز علامه عسکری، روحيه خرافه‌زدايی از دين بود كه در اين راه كوشش گسترده‌ای کرد.
به گزارش ایکنا، تجلیل از مقام شامخ معلمان، اساتید و افرادی که برای ترویج قرآن و عترت، زحماتی را متقبل شده‌اند، وظیفه‌ای است که نمی‌توان از آن شانه خالی کرد. بزرگداشت و بیان آثار و رفتار این افراد نه تنها قدردانی کوچکی از زحمات بی‌شائبه آنان است، بلکه برای نسل فعلی و جوانان این مرزوبوم آموزنده و راهگشاست؛ کسانی که عمری را بدون چشم‌داشت به آموزش و ترویج کلام وحی گذرانده‌اند و به حق نام خادم‌القرآن بر آنان نهاده‌اند. برخی از این بزرگان چهره در خاک کشیده‌اند که نگاه کوتاهی به زندگی آن‌ها خواهیم داشت. مرحوم علامه سیدمرتضی عسکری یکی از این افراد است.
بیشتر بخوانید:
- نگاهی به زندگينامه علامه عسگری
- مروری بر تأليفات علامه عسكری
- کتاب خاطرات زندگی و مبارزات علامه عسکری(ره) منتشر شد
علامه سیدمرتضی عسکری در سال ۱۲۹۳ شمسی در خانواده روحانی در شهر سامرا دیده به جهان گشود. پدر و مادر وی ایرانی‌الاصل و اهل ساوه بودند. آيت‌الله سيدمرتضی عسکری از همان دوران طفوليت، به تحصيل علوم اسلامی پرداخت و در سن 10سالگی از بهترين افراد در قرائت و كتابت معارف دينی و زبان‌های فارسی و عربی بود به گونه‌ای که از دوران نوجوانی به مطالعه كتب تاريخی در ضمن تحصيل فقه و اصول در حوزه‌های علميه سامرا و نجف روی آورد و به گفته خود بسياری از فرصت‌های عمر خود را به مطالعه و تحقيق اختصاص داد. در محرم 1350 قمری به قم هجرت کرد و در این شهر دروس سطح اصول و فقه را نزد آیت‌الله مرعشی نجفی و آیت‌الله شیخ محمدحسین شریعتمداری ساوجی تلمذ کرد.
یادی از اساتید
از دیگر استادان ایشان در این دوره عبارتند از حضرت آیت‌الله العظمی امام خمینی(ره) در کلام و عقاید، حاج میرزا خلیل کمره‌‌ای در علم تفسیر و آیت‌الله شیخ مهدی شهید (پایین شهری) در علم اخلاق و تهذیب نفس.
علامه عسکری در دوران زندگی حوزوی خود در قم، با وقوف بر این واقعیت که دروس موجود، برای جوابگویی به مشکلات و سؤالات روزافزون اجتماعی نیاز به تحولات جدی دارد، به بررسی و تجدید نظر در برنامه‌های درسی حوزه پرداخت و همراه تنی چند از طلاب همفکر خویش، از جمله مرحوم آیت‌الله سیدمحمود طالقانی، در کنار درس‌های رسمی حوزه به تحصیل دروس و معلوماتی دیگر نیز پرداخت. از جمله دروس تفسیر و حدیثشناسی و بررسی تطبیقی عقاید اسلامی و نیز برنامه‌هایی چون تمرین خطابه و سخنرانی، نویسندگی و حضور در کارهای اجتماعی. البته این طرح با همه جوانب مثبتی که داشت در ابتدای راه ناتمام ماند و به دلایلی، توفیق ادامه نیافت.
بازگشت به عراق
پس از آنكه علمای وقت عراق از عقب‌ماندگی جوانان مسلمان از لحاظ علمی نگران شدند، آيت‌الله سيدمرتضی عسکری به توصيه مرجع تقليد وقت عراق آيت‌الله حكيم مجدداً به عراق هجرت كرد و در آنجا به تأسيس مدارس و آكادمی‌های علمی پسرانه و دخترانه، از دروس ابتدايی تا سطوح بالاتر همت گماشت.
در آن روزگار، بغداد به عنوان مهم‌ترين شهر عراق مركز تجمعات احزاب قومی، وطنی و سياسی بود و تحركات گسترده‌ای برای شبهه‌افكنی ميان جوانان صورت می‌گرفت، لذا با دستور مستقيم مراجع وقت، علامه عسکری به آن شهر رفته و به تأسيس دانشكده اصول دين به عنوان مرجع علمی مسلمانان و شيعيان اقدام كرد، اين اقدام كه هم‌زمان با روی كار آمدن احمد حسن البكر و انقلاب بعثی‌ها بود، از دشواری خاصی برخوردار بود.
بهره‌مندی از محضر آیت‌الله شیخ حبیب‌الله اشتهاردی
پس از این جریان استاد عسکری به موطن اصلی خویش بازگشت و در آنجا به تحصیل ادامه داد و تا پایان کفایه را از محضر آیت‌الله شیخ حبیب‌الله اشتهاردی استفاده برد. سپس درس خارج فقه و اصول را به مدت شش سال، تا شروع جنگ جهانی دوم پی گرفت و از اواسط دهه دوم حیات علمی خویش به بررسی سیره و تاریخ و سفرنامه‌ها گرایش یافت و با تحقیقات و مطالعات عمیقی که درباره روش تعلیم و تربیت اروپاییان انجام داد به فاصله و تفاوت چشمگیری که میان این روش‌ها در کشورهای اسلامی و غربی وجود داشت پی برد.
تشکیل حلقه‌های درس و تدریس
نخستین کار فرهنگی ایشان تشکیل حلقه‌های درس و تدریس و در کنار آن تأسیس مدرسه‌ای با روش تربیتی نوین بود که با عنایت ویژه‌ای که برای برنامه‌ریزی آن کرد، آن را سرآغازی برای طرح‌های گسترده‌تر بعدی قرار داد. در این مدرسه افرادی چون شیخ میرزا نجم‌الدین شریف عسکری، شیخ حسن کمیلی، سیدجعفر شهرستانی و شیخ مهدی حکیم تدریس می‌کردند.
تأسیس مدارس نوین
تأسیس مدارس نوین که تربیت اسلامی را به صورتی تازه عرصه می‌کرد، مرحله دیگری از فعالیت ایشان بود. مرحوم علامه عسکری در تهران و قم نیز دانشکده اصول‌الدین را تأسیس کرد. همچنین شعبه دیگری از این دانشکده در شهرستان دزفول پذیرای دانشجویان علاقه‌مند به تحصیل در رشته علوم قرآنی در مقطع کارشناسی است.
علامه عسکری از جمله بزرگانی بود كه مستقيما باب گفت‌وگو با تندروها، خصوصاً وهابيون را گشود و با سردمداران بزرگ وهابی همچون «بن باز» به بحث و گفت‌وگو نشست، وی كه از اعتدال‌روی گسترده‌ای برخوردار بود، در گفت‌وگو با دگرانديشان از هرگونه اهانت و تحقير خودداری كرد و آن را ناشايست می‌دانست.
كتاب‌های علامه عسکری به نحوی است كه حتی مخالفان او نيز به ادب وی اذعان كرده‌اند و مرحوم علامه عسکری در عين حال كه از گستره خدمات علمی و اجتماعی برخوردار بود، هرگز از لزوم بيداری سياسی غافل نبود.
روحيه خرافه‌زدايی؛ ویژگی بارز مرحوم علامه عسکری
از جمله ويژگی‌های بارز مرحوم علامه عسکری روحيه خرافه‌زدايی از دين بود كه در اين راه كوشش‌های گسترده‌ای برای دور كردن عادات و انديشه‌های منحرف از دامن اسلام كرد، وی از جمله كسانی بود كه قمه‌زنی را رفتاری خارج از اسلام عنوان و در راه تبيين اين موضع كوشش كرد.
تألیفات و آثار
علامه عسکری تألیفات زیادی دارد و در موضوعات مختلف علوم قرآن و حدیث و تاریخ اسلامی قلم‌فرسایی کرده است. از جمله آثار قرآنی‌پژوهی ایشان عبارتند از:
- القرآن الکریم فی عصر الرسول(ص) و مابعده
- القرآن الکریم و روایات مدرسة الخلفاء
- القرآن الکریم و روایات مدرسة اهل البیت(ع)
- عقائد الاسلام من القرآن الکریم در سه جلد
مرحوم علامه به کشورهای مختلف دنیا سفر کرد و از رهگذر رهنمودهای او بسیاری به دین مبین اسلام و مکتب حقّه تشیع گرویده‌اند. ایشان پس از ۹۴ سال زندگی بابركت بر اثر ايست قلبی در سال 1386 در تهران به رحمت ایزدی پیوست.
مرحوم علامه عسکری در سال ۱۳۷۸ در همايش تجليل از خادمان قرآن كشور از سوی رئيس‌جمهور مفتخر به دریافت عنوان خادمان قرآن در عرصه پژوهش شد.
انتهای پیام
