تفسیر قرآن نیازمند آگاهی از فرهنگ قرآن است

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، حجت‌الاسلام والمسلمین‌ محمدباقر فرزانه دبیر شورای حوزه علمیه خراسان و از شاگردان حلقه تفسیری مقام معظم رهبری، در افتتاحیه کنگره بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی مقام معظم رهبری که امروز 13 دی ماه در تالار قدس حرم مطهر رضوی برگزار شد، ضمن تبریک روز زن و گرامیداشت سالگرد شهادت سردار سلیمانی، اظهار کرد: در سال ۱۳۵۵ در تهران که بنده با زمینه‌سازی مقام معظم رهبری در مسجد قبا و هیئت انصار الحسین(ع)، منبر می‌رفتم، این جلسه، جلسه‌ای بود که صبح آغاز می‌شد و تا شب طول می‌کشید و حدود 50 الی 60 نفر ار انسان‌های برگزیده قبیل شهید بهشتی، شهید مفتح، شهید مطهری، دکتر شریعتی و مقام معظم رهبری در این مراسمات شرکت داشتند. 

وی تصریح کرد: در این جلسات هر روز یکی از اساتید بحثی را مطرح می‌کرد و بقیه اظهار نظر می‌کردند و به بحث می‌پرداختند. روزی جلسه در خانه کسی به اسم آقای تحریریان که صاحب کارخانه بیک آن زمان بود، برگزار شده بود که مقام معظم رهبری در آنجا نماز را اقامه کردند و بین دو نماز سوره صف را برای حضار ترجمه کردند، وقتی که جلسه تشکیل شد شهید مطهری فرمودند: اقای خامنه‌ای یک متخصص در قرآن است، یعنی این حرف را کسی بیان کرده است که خود جامع‌ترین روحانی محسوب می‎‌شده است.

فرزانه بیان کرد: این تفسیر قرآنی در شرایط خاصی آغاز شده است، روزی من با شهید کامیاب وارد بست نواب صفوی شدیم و آنگاه با مقام معظم رهبری مواجه شدیم، آنجا از آیت‌الله خامنه‌ای درخواست کردیم که برایمان درس اخلاق بیان کنند، ایشان فرمودند من برای شما یک تفسیر شروع می‌کنم، که این سیر تفسیری مقام معظم رهبری از اینجا با حدود 6 الی 7 نفر آغاز شد و با 600 الی 700 نفر ادامه یافت. تعبیر خاصی را خود مقام معظم رهبری در آنجا بیان کردند که اینگونه است، ایشان فرمودند: «کسی می‌تواند تفسیر قرآن بگوید که بر فرهنگ قرآن آگاهی داشته باشد»، فرهنگ قرآن همان نگاه قرآن به تمام انسان و جهان است. 

دبیر شورای حوزه علمیه خراسان رضوی بیان کرد: این تفسیر از جهاتی به لحاظ شرایط زمانی و اجتماعی قابل توجه است. از یک سوخفقان ستمشاهی در اوج بود و از سوی دیگر جامعه دینی در یک اقلیت و اکثریت خاصی قرار داشت که دارای دو تفسیر، دو تعبیر و دو مفهوم از دین بود، که این دو تعبیر باهم بسیار متضاد و مخالف بود. به عنوان مثال در پاسخ به سؤالات مهم و اساسی هدف و رسالت دین چیست؟ قلمرو دین تا کجاست و دیندار کیست؟ دو پاسخ متفاوت بیان می‌شد. برای پاسخ سوال دین چیست؟ گروهی می‌گفتند که دین رویه ایده‌آل اخلاقی و عرفانی است و گروهی دین را مسلکی زندگی‌ساز تلقی می‌کردند که این دو تعبیر باهم تفاوت بسیاری داشت. 

وی ادامه داد: گروه اول هدف از دین را متقاعد کردن انسان‌ها به باورهای دینی و وادار کردن آنها به انجام تکالیف فردی و اجتماعی می‌دانستند. اما گروه دوم می‌گفتند که رسالت دین چیزی است که پیامبران برای آن مبعوث شده‌اند و آن ایجاد یک محیط متناسب با جسم و روح انسان است، زیرا انسان در غیر این فضا نمی‌تواند رشد کند، فلذا انسانی که عقیده دارد، هدف دین را همان هدف انبیاء بیان می‌کنند. گروه اول می‌گویند که قلمرو دین جسم و روح فرد است اما گروه دوم می‌گویند که قلمرو دین سراسر زندگی انسان است، یعنی تا هرجا که انسان جلو رود، دین هم وجود دارد. تعاریف گروه اول هیچ تضادی با دین‌های مختلف ندارد، اما تعریف جامعی را شامل نمی‌شود. 

فرزانه افزود: باتوجه به این تعابیر باید به بخش توحیدی تفسیر توجه ویژه‌‌ای داشته باشیم تا وظیفه شرعی، شزایط جامعه و وظایف انسانی خود را به خوبی دریابیم. یعنی این تفسیرها ویژگی هایی دارد که انسان می‌تواند با آنها خود را به خوبی غربال کند.