نگاهی به هفدهمین نشست تخصصی شورای عالی قرآن /2
تحلیل روانشناختی جایگاه مخاطبشناسی و نقش احساس در مهندسی تلاوت + فیلم
نظر به اهميت و جايگاه تلاوت قرآن در تعاليم دين مبين اسلام و تعيين حدود و ثغور آن از سوی شارع مقدس، ضمن تبيين مبانی، اصول و شيوه‌های اجرايی اين هنر، برای آشنايی متخصصان و عموم مردم با ساختارهای تلاوت قرآن به دانش ميان‌رشته‌ای جديدی با عنوان مهندسی تلاوت نيازمنديم. سال گذشته طی نشست‌های تخصصی شورای عالی قرآن، به این مقوله مهم پرداخته شد.
به گزارش ایکنا، ۶ تا ۸ دی‌ماه ۱۴۰۲ یکی دیگر از نشست‌های تخصصی شورای عالی قرآن و مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه، این بار با موضوع اثرگذاری تلاوت بر مخاطب برپا می‌شود. بدین منظور در چند نوبت نگاهی به محتوای دوره هفدهم این نشست که بهمن‌ماه سال ۱۴۰۱ با موضوع مهندسی تلاوت برگزار شد، خواهیم داشت.
محمدصادق بهشتی، از قاریان ممتاز و بین‌المللی کشور در این نشست، مقاله‌ای با عنوان «تحلیل روانشناختی جایگاه مخاطبشناسی و نقش احساس و ادراک در مهندسی تلاوت» ارائه داده است که در ادامه فیلم این ارائه در حضور صاحب‌نظران این حوزه را مشاهده کرده و برای بهره‌برداری علاقه‌مندان، متن کامل این مقاله نیز منتشر شده است.
کلیدواژه‌های این مقاله مهندسی تلاوت، مخاطبشناسی، احساس، ادراک، والد، کودک، بالغ است.
پرسش اصلی تحلیل روانشناختی جایگاه مخاطبشناسی و نقش احساس و ادراک در مهندسی تلاوت
چگونه می‌توان با بهره‌گیری از دانش روانشناسی، به شناختی مطلوب از مخاطب (مستمع) آیات دست یافته و تلاوت را به گونه‌ای مهندسی نمود که امکان ظهور شایسته احساس و به تبع آن ادراک در وی فراهم آمده و به بیشترین میزان تأثیر بر وی منجر گردد؟
در چکیده این مقاله می‌خوانیم؛
پژوهش پیش‌رو با روش توصیفی تحلیلی و با بهره‌گیری از نظریه روانشناختی تحلیل رفتار متقابل به بررسی جایگاه مخاطبشناسی و نقش احساس و ادراک در مهندسی تلاوت پرداخته است. در این راستا سه گونه تلاوت «والدانه»، «کودکانه» و «بالغانه» مورد شناسایی و تحلیل و بررسی قرار گرفته است.
در تلاوت‌های والدانه یکی از حالت‌های والد (ملامتگر یا حمایتگر) برجسته گشته و تلاوتِ تلاوتگر تحت‌الشعاع پیام‌های منفی و مثبت درونی والد خویش قرار می‌گیرد. از این رو مخاطب اصلی تلاوت همان «والد» تلاوتگر بوده و انتقال و ظهور احساسی اصیل و به تبع آن ادراکی شایسته در مخاطب تحت تأثیر فعل و انفعالات والدانه تلاوتگر قرار می‌گیرد.
در تلاوت کودکانه یکی از حالت‌های روانشناختی کودک (انطباقی، طبیعی و خلاق) در فرد برجسته می‌گردد. در این گونه تلاوت‌ها، مهندسی تلاوت به گونه‌ای نمود می‌یابد که در آن احساس و ادراک مخاطب تحت‌الشعاع اطمینانی اغراق‌گونه به حالت احساس اکنون تلاوتگر قرار می‌گیرد. گرچه وجود همین ویژگی می‌تواند امکان تأثیرگذاری مطلوب بر مخاطب و ماندگاری چنین تلاوت‌هایی را تقویت کند.
یافته اصلی پژوهش حاضر این است که فقط در گونه سوم یعنی همان تلاوت بالغانه بیشترین میزان تأثیرگذاری بر مخاطب در حوزه القای حسّ و به تبع آن ادراک حاصل می‌گردد؛ از این جهت که تلاوتگر با بالغ یکپارچه‌اش به مدیریت آگاهانه حالات سه‌گانه مذکور می‌پردازد. از این رو به اقتضا و شرایط روانشناختی و روحی مخاطبین و به واسطه انطباق تلاوت خویش با مضامین و مفاهیم آیات قرآن کریم از تمامی یا بخشی از این حالات در چینش و مهندسی تلاوت خویش بهره می‌برد.
انتهای پیام مطالب مرتبط
