یادی از ابن جزری؛ قاری و اندیشمند بزرگ علوم قرآن

به گزارش ایکنا به نقل از صدی البلد، نام کامل او «محمد بن محمد بن محمد بن علی بن یوسف الجزری الدمشقی العمری الشیرازی شافعی» و کنیه‌اش ابوالخیر و یکی از بزرگ‌ترین اندیشمندان در حدیث است. اثر مشهور او در علم حدیث نام «الهدایه فی علم الروایه» است. ابن جزری منسوب به «جزیره ابن عمر» است که امروزه در جنوب شرقی ترکیه و در مجاورت مرز عراق قرار دارد. با این حال الجزری خود در جمعه، بیست و پنجم رمضان سال 751 هجری قمری در دمشق در خانواده‌ای با اصالت کردی و پیشه تجارت متولد شد.

ابن جزری در دمشق بالید و از علمای این شهر که یکی از مهم‌ترین مراکز علوم اسلامی است بهره برد. نبوغ او در کودکی روشن شد او در سیزده‌ سالگی قرآن را حفظ کرد و به سرعت در علم قرائت و تجوید با استفاده از محضر علمای بزرگ شام و حجاز متبحر شد. ابن جزری نزد این علما کتب مشهور علم قرائت از جمله شاطبیه، تیسیر، کافی، عنوان، اعلان، مستنیر، تذکره و تجرید را آموخت و علاوه بر علم تجوید و قرائت، در علوم تفسیر، حدیث، فقه، اصول، توحید، بلاغت، صرف، نحو و لغت نیز تبحر یافت.

ابن جزری در حیات خود مناصب متعددی را بر عهده گرفت، از جمله اینکه سال‌ها در قبه النسر در مسجد اموی منصب تدریس و تلاوت را داشت و در مشیخه اقراء در تربت ام صلاح نیز بعد از وفات محمد بن عبدالوهاب السلار منصب شیخ را بر عهده گرفت. او در سال 793 هجری قاضی‌القضات دمشق بود و سپس در شیراز منصب قاضی‌القضات را بر عهده گرفت. ابن جزری در دمشق و شیراز مدرسه‌ای برای قاریان بنا کرد و آن را دارالقرآن نامید.

آثار فراوان او در علوم مختلف اسلامی

  ابن جزری مؤلفی بسیار پرکار است و در علوم مختلف دست به تألیفاتی بزرگ زده است. از جمله مهم‌ترین تألیفات او در زمینه علم قرائت و تجوید می‌توان به: «التمّه فی القرائات»، «تحبیر التیسیر» در قرائت‌های ده‌گانه، «طیبة النشر فی القرائات العشر» و «المقدمه الجزریه» در علم تجوید و «غایة النهایه فی الطبقات القراء» «درآمدی بر علم تجوید» و همچنین آثاری درباره خوشنویسی و کتابت قرآن و همچنین تألیفاتی در تاریخ اسلام، علم حدیث، نحو و سیره نبوی دارد.

این عالم و قاری بزرگ جهان اسلام سرانجام در روز جمعه 25 ربیع‌الاول سال 833 هجری قمری در منزلش در بازار پینه‌دوزان شهر شیراز با عمری متجاوز از 82 سال درگذشت و در دارالقرآنی که خود در آنجا بنا کرده بود، به خاک سپرده شد. امروزه محل مزار او معلوم نیست با این حال برخی از مسئولان شهر شیراز از تلاش برای یافتن مزار این قاری و عالم بزرگ قرآنی در جهان اسلام خبر داده‌اند.

مصطفی مشفقیان، رئیس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شیراز در فروردین‌ماه از برگزاری همایش ابن جزری و سابقه قرائت قرآن در شیراز و ایران به‌صورت بین‌المللی در سال ۱۴۰۲ و با هدف ‌بزرگداشت این چهره قرآنی در جهان اسلام خبر داده بود.