کسب جمیل و بدون حرص دستور دین به انسان است

به گزارش ایکنا، آیت‌الله حسن رمضانی، استاد حوزه علمیه، شامگاه 2 مرداد ماه در مراسم عزاداری ماه محرم در مؤسسه آوای توحید در قم، با بیان اینکه برخی برای کسب روزی آنقدر حریص هستند که حلال و حرام خدا را مراعات نمی‌کنند، گفت: در روایات گفته شده است که ارزاق انسان‌ها تقسیم شده است و فوق آنچه خدا تقدیر کرده است به کسی نمی‌رسد؛ قطره قطره آبی که می‌نوشیم و نفسی که می‌زنیم و غذایی که می‌خوریم همه در تقدیر الهی وجود دارد پس چرا حرص و حلال و حرام و غفلت؟ چرا بر خلاف وظیفه عمل‌کردن و مرتکب فعل حرام شدن تا علی‌الظاهر روزی بیشتری به دست آوریم که بیشتر هم نخواهد بود.

آیت‌الله رمضانی بیان کرد: آنچه مقدر شده روزی حلال است و نه حرام؛ امیرمؤمنان(ع)، به مسجد رفتند و از مرکب پیاده شدند و مرکب را به شخصی سپرد و فرمود مراقب آن باش تا من برگردم، وقتی برگشتند دیدند او مرکب را رها کرده و افسار را با خود برده بود، حضرت مرکب را به بازار بردند تا افساری تهیه کنند که ناگهان همان افسار مرکب خودشان را دیدند که سارق آن را به فلان درهم فروخته بود و فرمودند الله اکبر من همین مقداری که او به حرام فروخته است نیت کرده بودم به عنوان اجرت به او بدهم که حلال بود ولی این فرد نادان به خاطر عجله حلال را حرام کرد.

رزق نیکو و حسن

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: ارزاق مقدر است و چیزی که بناست به من و شما برسد خواهد رسید و سهم فرد دیگری نمی‌شود؛ این رزق را رزق حسن گویند و آن را به رزقی تعبیر کرده‌اند که انسان به بهترین وجه روزی انسان را برساند و حرص نزند. ممکن است کسی بگوید چرا خلاف واقع سخن می‌گویی زیرا ما هرقدر بیشتر تلاش و کار کنیم و حرص بزنیم پول بیشتری به دست می‌آوریم ولی باید بدانیم رزق مواد غذایی و گوشت و مرغی که در فریزر ذخیره کرده‌ایم نیست بلکه آن چیزی است که انسان می‌خورد و از گلوی او پایین می‌رود.

رمضانی بیان کرد: اگر به برنج و گوشت و ... رزق می‌گوییم به اعتبار آینده است یعنی انسان بخورد و جذب بدن شود وگرنه رزق چیزی است که انسان در نهایت خواهد خورد و زنده خواهد بود تا مواد را بخورد؛ رزق تالیفات و کتابخانه و دفتر و کتاب نیست بلکه علم نوری است که با انسان اتحاد برقرار می‌کند و جزء وجودی انسان و نفس ناطقه می‌شود و این نوع علم، نور است وگرنه کتاب و دفتر و قلم در کتابخانه حفظ می‌شوند. به همین دلیل فرمودند العلم نور فی قلب ما یشاءالله ... .

معنای دقیق علم

عضو پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: در روایت عنوان بصری بیان شده است که علم به کثرت تعلیم و تعلم نیست بلکه نور یقذف الله فی قلب ما یشاء(نوری است که خدا آن را در قلب هرکسی که بخواهد قرار می‌دهد). تعلیم و تعلم و کتاب ابزار و وسیله برای انتقال آن نور به انسانی است که طالب نور علم و ایمان باشد. البته معنای آن این نیست که انسان دنبال تعلیم و تعلم و کتاب نرود، این انحراف است؛ ما باید نزد استاد و مدرسه برویم و فحص و بحث کنیم ولی بعدا اجتهاد نکنیم که اینها، علم هستند بلکه اینها معد و وسیله هستند لذا خیلی‌ها هستند که تعلمی و تعلم درند ولی نوراینتی در دلشان نیست.

استاد حوزه علمیه گفت: اگر بنا بود اینها علم باشد هر کسی که مدرک بالاتری دارد باید اعلم باشد ولی کسانی هستند که سالیان سال در دروس حضور دارند ولی هنوز درونشان نورانی به نور علم نشده است. قاعده سعی و تلاش و درس‌ خواندن و خدمت استاد رفتن است و انسان عاقل براساس قاعده عمل می‌کند ولی نتیجه در دست خداوند است. به تعبیر مولوی یک نفر یعنی عیسی(ع) بدون پدر به دنیا آمد ولی همه مردمان دیگر باید براساس قاعده طبیعت زاد و ولد شوند. قاعده کسب و فعالیت است تا انسان به مال برسد ولی گاهی ممکن است گنجی هم به یک نفر برسد و وظیفه ما کار براساس قواعد است ولی برخی افراد درس‌ نخوانده به مقامات عالیه علمی و معنوی رسیده‌اند و اینها استثناء است.

آیت‌الله رمضانی با بیان اینکه کسب جمیل و غیرحریصانه دستور دین به انسان است و فوق آن روزی به کسی نخواهد رسید، تصریح کرد: منصور دوانیقی لیوان آبی را در دست گرفت و خطاب به امام صادق(ع) گفت که من این آب را خواهم خورد یا نه و قصد داشت با این کار و خلاف فرموده امام، ایشان را رسوا کند و حضرت فرمود اگر رزقت باشد خواهی خورد و رزق تو نباشد نخواهی خورد و زیرکانه و زیبا پاسخ دادند.

وی با طرح این پرسش که رزق مقدر یعنی چه؟ بیان کرد: هر موجودی استعدادی دارد و با توجه به قابلیت و استعدادش امری را می‌طلبد تا نیاز او برطرف شده و به کمال برسد لذا از ماهیات گذشته تا اموری پایین‌تر. هر کسی لیاقت و استعدادی  دارد و اولین رزقی که به ماهیات و قابلیات تعلق بگیرد رزق او است از فلک الافلاک گرفته تا دانه خشخاش و کنجد؛ قابلیت و استعداد اشیاء و انسان هم خودش رزق است که فوق آن هم داده نخواهد شد. قله دماوند  با آن عظمت، در مقایسه با یک دانه خشخاش هر دو به اندازه قابلیتشان موقعیت و جایگاه دارند.

رزق به اندازه استعداد

رمضانی بیان کرد: همه ما در حد قابلیت و استعدادمان رزق داریم؛ خداوند فرموده است که هر چه را خواسته‌اید ما به شما داده‌ایم و منظور چیزی است که مطابق با لیاقت شما است نه آن چیزی که شما بر زبان رانده‌اید. خیلی‌ها خیلی چیزها را می‌خواهند و خدا به آنها نمی‌دهد زیرا قابلیت و لیاقت آن را ندارند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه امام حسین(ع) در دعای عرفه اولین مسئله‌ای را که بازگو فرمودند این بود که الحمدلله الذی لیس لقضائه دافع، گفت: قضا و حکم و تقدیر الهی همان است که چیزی نمی‌تواند آن را  دفع کند؛ اول چیزی که خدا داده است رزق وجود به ماهیات است و هر کسی هر چه را مستعد او بوده است دریافت کرده است.