ضعف نظام بانکی در ارتباط سازنده با اکوسیستم دانش‌بنیان

سیدحمزه حسنی، کارشناس اقتصادی و برگزیده جشنواره اقتصاد مردمی در گفت‌وگو با ایکنا، با بیان اینکه اقتصاد مبتنی بر اکوسیستم دانش‌بنیان متکی بر اجراست، گفت: در این نوع اقتصاد آنچه که در عمل اتفاق می‌افتد مهم است و لذا در اینجا باید بررسی شود به چه میزان بانک‌های ما از سیاست‌های کلی تبعیت می‌کنند.

وی افزود: به نظر می‌رسد شبکه بانکی کشور به صورت کامل تابع سیاست‌های بانک مرکزی نیست و لذا ما نیازمند ایفای نقش جدی‌تر از سوی بانک مرکزی و نهادهای ناظر هستیم.

کارشناس اقتصادی درباره برقرار ساختن ارتباط سازنده میان اکوسیستم دانش‌بنیان با نظام بانکی گفت: در این زمینه لازم است بانک مرکزی و به طور کلی شبکه بانکی شاخص‌هایی داشته باشند که طی آن شاخص‌ها بگویند چه میزان به نظام نوآوری کشور یا اکوسیستم نوآوری ارائه خدمات کرده‌اند و همچنین باید مشخص شود طبق این شاخص‌ها چند درصد تسهیلات در مجموعه نظام بانکی مربوط به شرکت‌ها یا فعالیت‌های دانش‌بنیان بوده است.

حسنی با بیان اینکه نگاه ما به نظام بانکی باید نگاهی مبنی بر یک مجموعه تخصصی در زمینه ارائه خدمات مالی باشد، اظهار کرد: اگر بگوییم نگاه تخصصی آن وقت قابل فهم خواهد بود که شبکه بانکی کشور می‌تواند فرق بین سرمایه‌گذاری در یک پروژه بسیار فناورانه با سود بالا را با یک پروژه سفته‌بازانه و دلالی تشخیص دهد ولی به نظر می‌رسد اکنون این‌گونه نیست، یعنی در حال حاضر نظام بانکی به جای اینکه مبتنی بر ارزیابی دقیق طرح‌های صنعتی و تولیدی باشد مبتنی بر میزان تضامین و ترهین و از این موارد است.

وی ادامه داد: عمده آن چیزی که از سوی شبکه بانکی کشور به متقاضیان در قالب تسهیلات ارائه داده می‌شود این است که شما چقدر تضامین در اختیار دارید و یا چه چیزی را در رهن بانک می‌گذارید و اینکه طرح شما چقدر فناورانه است و چقدر می‌تواند منتج به خلق ارزش باشد، کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.

 ضرورت تقویت نقش نظارتی و سیاستگذاری بانک مرکزی در حوزه پول و اعتبار 

برگزیده جشنواره اقتصاد مردمی افزود: شبکه بانکی کشور باید نگاه تخصصی به کسب و کار و ظرفیت‌های دانش‌بنیان را در خود تقویت کند و بخواهد فرق بین فعالیت سفته‌بازانه و واردات‌محورانه را با یک فعالیت تولیدی و کارآفرینانه و فناورانه تشخیص دهد و تحقق این مهم نیازمند بازنگری در راهبردهای شبکه بانکی و از همه مهمتر ایفای دقیق نقش بانک مرکزی است. در واقع بانک مرکزی باید نقش نظارتی و سیاستگذاری خودش را حوزه پول و اعتبار بیشتر تقویت کند تا شبکه بانکی کشور به کسب و کارهای دانش‌بنیان و تولید پاسخگو باشد.

حسنی با بیان اینکه اقتصاد دانش‌بنیان ابزاری برای مردمی شدن اقتصاد است، گفت: امروز ما در مجموعه‌ای از چالش‌های اقتصادی قرار گرفته‌ایم و شاید اقتصاد دانش‌بنیان فرصتی برای اصلاح بعضی از ساختارهای نظام اقتصادی ازجمله ساختار تولید و دیگر چالش‌های اقتصادی باشد.

وی در پاسخ به این پرسش که منظور از اصلاح ساختار تولید چیست؟ گفت: فرض کنید با یک کار دانش‌بنیان و فعالیت نوآورانه می‌توانیم مصرف انرژی را به شدت کاهش دهیم و یا محصولات جدیدی را که به مراتب ارزش افزوده بالاتری دارند و بازار گسترده‌تری دارند را تولید کنیم. همه اینها تغییر در ساختار تولید محسوب می‌شوند. همچنین می‌شود با دانش و کمک شرکت‌های دانش‌بنیان مشاغل جدیدی را ایجاد کرد که این مشاغل، می‌تواند نیروی کار متخصص ما را احیا و به کار بگیرد و سپس نرخ بیکاری را کاهش دهد.

نقش تولید محصولات دانش‌بنیان در افزایش بهره‌وری

برگزیده جشنواره اقتصاد مردمی بیان کرد: اصولاً ورود به عرصه تولید محصولات دانش‌بنیان هم اقتصاد را به جهت اشتغال متحول می‌کند و هم ساختار اقتصادی را به جهت میزان بهره‌وری متحول می‌کند. ارزش افزوده بیشتر، کاهش مصرف انرژی و افزایش اشتغال؛ کلیدواژه‌هایی هستند که اگر ما می‌خواهیم کاهش تورم و رشد تولید را داشته باشیم باید مورد بررسی و دقت قرار گیرند و همه اینها در دل اقتصاد دانش‌بنیان نهفته است.

حسنی گفت: کسب و کارهای دانش‌بنیان عمدتاً مبتنی بر نیروی انسانی هستند تا تجهیزات و ماشین‌آلات و این یعنی اتصال این پارادایم به موضوع اقتصاد مردمی و اقتصادی که مردم در آن خلق ارزش می‌کنند.

گفت‌وگو از سعید امینی