رابطه با کفار در چه صورتی جایز است؟
استاد درس خارج حوزه علمیه گفت: برخی به آیه هشتم سوره ممتحنه لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ» تکیه کرده و می‌گویند آنطور هم که تو می‌گویی قرآن در مورد رابطه با کفار با غلظت برخورد نکرده است؛ جواب این است که آیه برای کفاری است که یا ذمی هستند یا حاکم اسلامی و یک مسلمان به آن‌ها امان داده است.
به گزارش ایکنا، آیت‌الله غلامرضا فیاضی، استاد درس خارج حوزه علمیه، 14 فروردین در جلسه تفسیر در دفتر مقام معظم رهبری در قم سخنرانی کرد.
متن سخنان آیت‌الله فیاضی به شرح زیر است:
عرض شد اولین قدم تقوا، ترک حرام است، یعنی چیزی را که مرضی رضای خدا نیست به صورت جدی ترک کنیم. البته حرام‌ها مختلف هستند و برخی گناهان کوچک و برخی بزرگ هستند و برخی هم آنقدر کبیره است که ایمان را از بین می‌برد و ممکن نیست انسان مؤمن باشد و چنین گناهی را مرتکب شود.
مهم‌ترین و بدترین این گناهان، تمایل به کفار و تبرّی نداشتن از آنان است و اینکه آن‌ها را پست و کثیف نداند و نگاه قرآنی به آن‌ها نداشته باشد؛ یک تعبیر قرآن این است که اگر کسی از شما به آن‌ها تکیه کند، جزو آنان است و در آیه دیگری فرموده است که از کفار هم بدتر است، یعنی کسی که به ظاهر مسلمان است ولی به سمت کفار تمایل دارد، منافق است و منافق از کافر بدتر است، همانطور که امام (ره) فرمودند و سند آن هم قرآن شریف است.
قرآن هر روز و هر زمانی به درد مسلمانان می‌خورد و همانطور که ماه و خورشید طلوع کرده و به درد زندگی بشر می‌خورند، قرآن نیز به درد حیات معنوی بشر می‌خورد. قرآن به همین دلیل به بهانه‌گیری منافقانی که دوست داشتند با کفار رابطه برقرار کنند، پاسخ گفته است؛ یک بهانه آنان این بود که کفار، قدرت دارند و اگر ما با آن‌ها روابط داشته باشیم، می‌توانیم با روابط با آن‌ها روی پای خودمان بایستیم. قرآن به این بهانه جواب داده و فرموده است که کافر هیچ کاری برای شما نخواهد کرد و خدا یاوری است که هیچ قدرتی نمی‌تواند در بر ابر آن مقاومت کند و شما چرا به خدا تکیه نمی‌کنید؟
14 آیه است از جمله این آیه «إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهَادُ»؛ در حقيقت ما فرستادگان خود و كسانى را كه گرويدهاند در زندگى دنيا و روزى كه گواهان برپاى مىايستند قطعاً يارى مى‌كنيم. از یکی از ائمه(ع) سؤال شد که امام زمان(عج) با چه ابزاری بر همه قدرت‌ها پیروز خواهد شد و ایشان فرمودند با همین ابزار طبیعی زیرا اینها هم در اختیار خداوند هستند. آیه دیگر هم فرموده است: وَإِذْ يَمْكُرُ بِكَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِيُثْبِتُوكَ أَوْ يَقْتُلُوكَ أَوْ يُخْرِجُوكَ وَيَمْكُرُونَ وَيَمْكُرُ اللَّهُ وَاللَّهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ؛ ای پیامبر وقتی دشمنان قصد داشتند تو را بکشند و حبس کنند و یا تو را از مکه بیرون کنند آن‌ها توطئه می‌کردند ولی خداوند هم پاسخ توطئه آن‌ها را می‌دهد و خدا بهترین مکرکنندگان است.
تاکید قرآن بر جنگ با کفار
یا فرموده است با کفار بجنگید تا همه مردم روی زمین مسلمان شوند و کافری وجود نداشته باشد؛ منافقانی که در دوره پیامبر(ص) و بعد از آن خیانت کردند چقدر خیانت به بشر کرده‌اند که کفار و منافقان تا امروز وجود دارند زیرا باید ریشه آن‌ها از همان اول کنده می‌شد. یا در آیات دیگری بیان شده است که در جنگ بدر که شیطان امکانات دشمنان و نیروهای نظامی آن‌ها را برایشان زیاد جلوه داد و گفت کسی بر شما غلبه نخواهد کرد، دو گروه با هم روبرو شدند: وَإِذْ زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ وَقَالَ لَا غَالِبَ لَكُمُ الْيَوْمَ مِنَ النَّاسِ وَإِنِّي جَارٌ لَكُمْ فَلَمَّا تَرَاءَتِ الْفِئَتَانِ نَكَصَ عَلَى عَقِبَيْهِ وَقَالَ إِنِّي بَرِيءٌ مِنْكُمْ إِنِّي أَرَى مَا لَا تَرَوْنَ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ وَاللَّهُ شَدِيدُ الْعِقَابِ؛ نیروهای غیبی به مدد مسلمانان آمد البته کفار این نیروها را نمی‌دیدند ولی شیطان دید و به همین دلیل از کفار برائت جست و گفت من از غضب خدا می‌ترسم و اگر خدا کیفر کند، سخت کیفر می‌کند.
یا فرموده است: إِذْ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ غَرَّ هَؤُلَاءِ دِينُهُمْ وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ؛ وقتی منافقان یعنی کسانی که در دل ایمان نیاورده‌اند و به خاطر برخی منافع شهادیتن بر زبان آورده‌اند، گفتند که دینشان آنان را مغرور کرده است؛ در صورتی که آن‌ها به خدا توکل کرده بودند و خداوند هم حامی متوکلین است. تا می‌رسد به این آیه که خیلی صریح است: يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ اتَّقِ اللَّهَ وَلَا تُطِعِ الْكَافِرِينَ وَالْمُنَافِقِينَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا؛ ای نبی حریم خدا را نگه دار و از کفار و منافقین اطاعت نکن. از دستورات خدا پیروی و بر خدا توکل کن و خدا برای وکالت تو کافی است و کسی که خدا را وکیل قرار دهد، احتیاجی به چیزی ندارد. یا این آیه که فرموده است همه عزت برای خداوند است و تکیه انسان باید بر خدا باشد نه تکیه بر کسانی که دشمن خدا هستند.
در آیات 138 و 139 نساء هم فرموده است که بَشِّرِ الْمُنَافِقِينَ بِأَنَّ لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا؛ الَّذِينَ يَتَّخِذُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ أَيَبْتَغُونَ عِنْدَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا؛ منافقان کسانی هستند که کفار را پشتوانه خودشان قرار می‌دهند و دنبال قدرت‌گرفتن در سایه رابطه با دشمنان هستند.
به همین دلیل این آیات جواب کسانی است که می‌گفتند ما باید با آمریکا رابطه داشته باشیم در صورتی که همه عزت و قدرت برای خداوند است و خداست که قدرت شکست‌ناپذیر است.
شبهه دیگر آنان این است که اگر ما با کفار رابطه نداشته باشیم، شدیداً در مضیقه خواهیم بود در صورتی که قرآن در سوره توبه جواب داده است: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ فَلَا يَقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ بَعْدَ عَامِهِمْ هَذَا وَإِنْ خِفْتُمْ عَيْلَةً فَسَوْفَ يُغْنِيكُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ إِنْ شَاءَ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ حَكِيمٌ؛ جز این نیست که مشرکین پلید و نجس و کثیف هستند و نباید نزدیک مسجدالحرام شوند و اگر از فقر می‌ترسید خداوند از فضلش شما را بی‌نیاز خواهد کرد البته اگر خدا بخواهد یعنی اگر شما بنده و عبد باشید امکان ندارد خداوند شما را تنها بگذارد. قرآن با صراحت فرموده است کسی که تقوا پیشه کند، خداوند برای او راه خروج قرار می‌دهد البته به شرط اینکه امت اسلامی احکام خدا را زیرپا نگذارد و آن‌ها را جدی بگیرد. فقر تازیانه خداوند بر ما است تا از غفلت بیرون بیاییم وگرنه امکان ندارد جامعه اسلامی که به احکام خدا پایبند است، با فلاکت زندگی کند.
جواب قرآن به کسانی که از حمله کفار واهمه دارند
شبهه سوم هم این بود که می‌گفتند ما اگر با کفار رابطه نداشته باشیم، به ما حمله نظامی خواهند کرد و قرآن جواب داده است که يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِيَاءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ؛ ای مؤمنان، یهود و نصارا را دوست خودتان قرار ندهید و اینها خودشان دوست هم هستند و کسی که با آنان دوستی کند، خودش هم با آنان خواهد بود. در حدیث قدسی از امام صادق(ع) داریم که خداوند به یکی از انبیائش وحی کرد که به بندگان ما بگو لا یلبسوا ملابس اعدائی و لا یطعموا ...؛ لباسی که دشمنان ما می‌پوشند، نپوشند. متأسفانه برخی شلواری برای فرزندانشان می‌خرند که تا نصف ساق است و این لباس برای کفار و افراد خبیث است؛ غذایی را که دشمنان می‌خورند مسلمانان نخورند و الان باز غذاهایی در کشور باب شده است که برای آنان است و به مسلمین بگو روش زندگی آن‌ها را پیش نگیرند و اگر این کارها را بکنند، خودشان دشمن ما خواهند شد.
در آیه دیگری فرموده است که فَتَرَى الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يُسَارِعُونَ فِيهِمْ يَقُولُونَ نَخْشَى أَنْ تُصِيبَنَا دَائِرَةٌ فَعَسَى اللَّهُ أَنْ يَأْتِيَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِنْ عِنْدِهِ فَيُصْبِحُوا عَلَى مَا أَسَرُّوا فِي أَنْفُسِهِمْ نَادِمِينَ؛ یعنی این منافقان بدبخت به سوی کفار و دوستی با آن‌ها می‌دوند و دلیلشان این است که ما می‌ترسیم که از طرف آن‌ها به ما صدمه برسد ولی خداوند فرموده که امید است خداوند پیروزی به مسلمانان بدهد تا اینها از حرف‌هایشان پشیمان شوند؛ این مسئله قطعی است ولی باید کسانی که برای امام زمان(عج) مفید هستند، جور شوند؛ در روایت داریم تا ده هزار نفر آنطور که امام زمان(عج) می‌خواهد، نباشند ظهور رخ نخواهد داد.
رابطه با چه کفاری ایراد ندارد؟
برخی به آیه هشتم سوره ممتحنه «لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ» تکیه کرده و می‌گویند آنطور هم که تو می‌گویی قرآن در مورد رابطه با کفار با غلظت برخورد نکرده است زیرا فرموده است؛ [اما] خدا شما را از كسانى كه در [كار] دين با شما نجنگيده و شما را از ديارتان بيرون نكرده‌اند باز نمى‌دارد كه با آنان نيكى كنيد و با ايشان عدالت ورزيد زيرا خدا دادگران را دوست مى‌دارد.
جواب این است که آیه برای کفاری است که یا ذمی هستند یا حاکم اسلامی و یک مسلمان به آن‌ها امان داده است؛ کفار دو دسته هستند، یک دسته مانند مجوس و یهودیان و زرتشتیان و ... اهل کتاب‌اند که در دوره انبیاء خودشان به حق بودند ولی باید به پیامبر(ص) ایمان می‌آوردند و نیاوردند.
این کفار می‌توانند به دین خودشان باقی بمانند به شرط اینکه دولت اسلامی از آن‌ها جزیه بگیرد، معبد نسازند و مسلمانان را اذیت و آزار نکنند. این گروه را خداوند فرموده است اگر به آن‌ها خوبی هم بکنید، ایراد ندارد زیرا یکی از موارد زکات مؤلفةالقلوب است و رفتار مهربان ما می‌تواند آن‌ها را به اسلام جذب کند، بنابراین تضادی بین سخنان بنده وجود ندارد.
انتهای پیام
