جای خالی مسئولیت اجتماعی جهانی / کرونا و ایران‌‌هراسی رسانه‌‌ای

به گزارش ایکنا، از زمان اعلام مشاهده کرونا در ایران حدود ۱۲ روز می‌گذرد. از همان روز نخست، شیوع این بیماری در ایران در صدر اخبار مهم بسیاری از رسانه‌ها قرار گرفت؛ خبر‌های مربوط به شیوع کرونا در ایران صرفاً جنبه خبری نداشتند، بلکه در محتوای آن‌ها هم به صورت پنهان و هم به صورت آشکار اهداف دولت‌های متخاصم و رقبای منطقه‌ای نیز به چشم می‌خورد. در این نوشتار سعی می‌شود ضمن بازخوانی خبر‌های دهم اسفندماه، نگاه این رسانه‌ها به کرونا در ایران برای مخاطب تشریح شود.

 

 

شیوع یک بیماری واگیر در هر کشوری اگرچه تمامی جهان را متأثر می‌کند، اما کشور‌های همسایه به دلیل مجاورت جغرافیایی و روابط انسانی و مبادلات گسترده اقتصادی بیش از سایر کشور‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرند و نگرانی شهروندان آن کشور‌ها را نیز در بر دارد، بر همین اساس رسانه‌های آن کشور‌ها نیز این موضوع را همچون کشوری که بیماری در آن شیوع پیدا کرده دنبال می‌کنند.

مرور اخبار رسانه‌های عراق و اردن سه خط خبری را برای ما هویدا می‌سازد؛ ایران هراسی، وضعیت آمادگی دولت و اعلام اغراق‌آمیز آماری بدون هیچ منبع رسمی در مورد مرگ مبتلایان به کرونا، که این بیماری در ایران را یک موضوع نگران‌کننده جهانی می‌خواند و می‌نویسد: «در حالی که ناظران از مرگ دستکم ۲۱۰ نفر در ایران براثر ابتلا به ویروس کرونا خبر می‌دهند، اما مقام‌های رسمی شمار قربانیان این ویروس را ۳۴ نفر اعلام کردند، موضوعی که نگرانی‌ها را در جامعه جهانی درباره پنهان کاری و سیاسی کاری مقام‌های ایرانی درباره شیوع کرونا در این کشور بر انگیخته است»!(بغداد پست)

 

در موردی دیگر تلویزیون الحره در عراق که وابسته به دولت ایالات متحده آمریکا است همان خط خبری بغداد پست را دارد و ایران را کانون بحرانی کرونا در خاورمیانه می‌خواند و می‌گوید: «با گسترش شمار قربانیان کرونا در ایران، گزارش‌ها حاکی است که مقام‌های ایرانی درباره شمار مبتلایان به این ویروس پنهان کاری می‌کنند مساله‌ای که باعث شده تا این کشور به کانون بحرانی کرونا در خاورمیانه تبدیل شود.» 

 

بر اساس این گزارش بیان پنهان‌کاری سیاسی مقامات ایران در مورد این بیماری در هر دو رسانه به چشم می‌خورد و انگ‌پراکنی‌ها را به شیوه رسانه‌های غربی دنبال می‌کند؛ که بر هیچکدام از ما واضح نیست کدام یک از وظایف رسانه را با این استراتژی‌های نخ‌نما در حال پیگیری هستند؟

 

اما رسانه‌های مستقل این کشور صرفا بر موضوع آمادگی سیستم‌های بهداشتی و درمانی کشور‌های خود تأکید دارند. مثلا در یک نمونه المسله می‌نویسد: «نماینده عراقی با انتشار فیلمی از فرودگاه بین‌المللی بغداد گفت که دوربین حرارتی این فرودگاه که برای تست کرونا از مسافران اختصاص یافته، خراب است و بسیاری از مسافران بدون انجام هیچ معاینه‌ای از این فرودگاه وارد کشور می‌شوند»، همچنین آژانس نون عراق می‌نویسد: «پیشنهاد نماینده عراقی برای به تعویق انداختن رقابت‌های لیگ برتر فوتبال عراق تا گرم شدن هوا به خاطر جلوگیری از شیوع کرونا میان تماشاگران»

 

گزارش ایکنا حاکی است تلویزیون روداو مربوط به کردستان عراق خط خبری خود را به بیان موضوعات داخلی اختصاص داده و می‌گوید: «وزارت بهداشت اقلیم کردستان عراق از بازگشایی یک مرکز مراقبت‌های ویژه بیماران کرونا در اربیل خبر داد»، همچنین الرأی اردن خبر داد: «وزیر اوقاف اردن اعلام کرد که به خاطر جلوگیری از شیوع کرونا در این کشور سفر زائران حج عمره به عربستان متوقف می‌شود.» و «توجه و اهمیتی که دولت اردن برای جلوگیری از شیوع کرونا می‌دهد، قابل تقدیر است؛ اما مبالغه در انجام برخی تدابیر نتایج منفی به ویژه در حوزه اقتصادی برای کشور خواهد داشت.»

 

 

آغاز کرونا در ایران در روز‌های نخست بیشتر رسانه‌های کشور‌های عربی حوزه خلیج را نیز در بر گرفته بود، ایران‌هراسی که خط اصلی این رسانه‌ها بود جای خود را به موضوعاتی همانند ایجاد جنگ روانی، تأثیر کرونا بر سیاست آمریکا علیه ایران و اقدامات دولت علیه کرونا داده بود. العربیه مهمترین رسانه سیاسی و بین‌المللی عربستان سعودی همچون سال‌های گذشته با خبر‌های خود جنگ روانی علیه ایران را پیش می‌برد، بخش فارسی این رسانه از قرنطینه بودن آبادان می‌نویسد: «قرنطینه شدن آبادان به دلیل شیوع کرونا» این در حالی‌ست که هیچ شهری در ایران قرنطینه نشده است!

 

بر اساس این گزارش الجزیره متعلق به قطر که یکی از متحدان ایران در منطقه است، سعی دارد با حفظ بی‌طرفی به موضوع کرونا بپردازد به عنوان نمونه این رسانه در بخش انگلیسی به واکنش دموکرات‌ها نسبت به سخنان پمپئو در رابطه با کرونا در ایران می‌پردازد و می‌نویسد: «یکی دیگر از موضوعات مورد سوال دموکرات‌ها، افزایش نگرانی در آمریکا درباره شیوع کرونا بود. با توجه به ثبت نخستین مورد ابتلا به این ویروس در میان افرادی که با منشأ ویروس در چین هیچ ارتباطی نداشته‌اند، دمکرات‌ها خواستار اقدام جدی‌تر ترامپ بر ضد این ویروس شدند. همچنین دموکرات‌ها از انتصاب مایک پنس برای نظارت بر تلاش‌ها برای مبارزه با کرونا انتقاد کردند و وی را فاقد تخصص لازم در حوزه‌ سلامت دانستند.

 

روزنامه خلیج تایمز امارات متحده عربی نیز در همین روز بر اقدامات کشور خود برای پیشگیری از کرونا به ویژه در مسابقات ورزشی تأکید دارد و می‌نویسد: «پس از ثبت ابتلای دو کارمند ایتالیایی یکی از تیم‌های حاضر در تور دوچرخه سواری امارات به کرونا، در دو هتل مجلل جزیره یاس اقدامات قرنطینه‌ای اجرا شد و دوچرخه سواران، اعضای تیم‌ها و همراهان آن‌ها و حتی برخی از خبرنگارانی که برای پوشش این تور آمده بودند، قرنطینه شدند. سایر افرادی که با مبتلایان تشخیص داده شده در ارتباط بوده‌اند، در خانه‌هایشان قرنطینه شدند. اقدامات جدی و چکاپ مرتب همراه با نظارت دقیق پزشکی به مدت ۱۴ روز انجام می‌شود.»

رویترز، فرانس پرس و آسوشیتدپرس خبرگزاری‌های چندملیتی هستند که بیشترین خبر‌های روز از سوی این رسانه‌ها تولید می‌شود؛ بی‌طرفی و تکیه بر خبر‌های رسمی ایران و جهان خط عمده این رسانه‌ها را تشکیل می‌دهد. اخبار در مورد کرونا در جهان و ایران در دهم اسفندماه در خبرگزاری آسوشیتدپرس مبتنی بر گزارش نهاد‌های رسمی است: «آمار ابتلای قطعی به ویروس کرونا در ایران تا ظهر پنجشنبه به ۲۴۵ نفر و فوت ناشی از آن در مجموع به ۲۶ نفر رسیده است» آسوشیتد در مورد ابتلا به کرونا در کشور‌های دیگر هم همین خط خبری را دنبال کرده است.

 

رویترز هم در این روز همچون آسوشیتدپرس خبر کرونا در ایران و جهان را کار کرده است و می‌نویسد: «کرونا به کشور‌های دیگری از جمله ایران، فرانسه، آمریکا، ژاپن و کره جنوبی نیز سرایت کرده است. آمار ابتلای قطعی به ویروس کرونا در ایران تا ظهر پنجشنبه به ۲۴۵ نفر و فوت ناشی از آن در مجموع به ۲۶ نفر رسیده است» این در حالی است که این خبرگزاری سابقه انتشار غیر رسمی و ناموثق را نیز در موارد رخداد‌های ایران دارد.

 

فرانس پرس در روز جمعه ۸ اسفندماه علی‌رغم پوشش خبری شیوع کرونا در عمده کشور‌های درگیر نامی از ایران نبرده است.

چین به عنوان کشور مبدأ ویروس کرونا و بیماری کووید ۱۹ کشوری است که طی دو ماه اخیر از شیوع کرونا در صدر رسانه‌های خبری جهان قرار دارد. عمده خبر‌های مرتبط با کرونا در رابطه با وضعیت داخلی آن کشور است، اما رسانه‌های چین گوشه چشمی به ایران نیز دارند. به عنوان نمونه روزنامه گلوبال تایمز از کمک چین به ایران و همکاری‌های مشترک در این رابطه خبر می‌دهد و می‌نویسد: یک تیم از متخصصان بیماری‌های عفونی را به ایران اعزام می‌کند.

 

گزارش این نشریه ارگانی حزب حاکم چین حاکی است که این تیم شامل ۴ نفر از متخصصان بیماری‌های عفونی است که قرار است با همتایان ایرانی خود برای مهار کرونا از نزدیک همکاری کنند. ضمن اینکه خبر گفت‌وگوی تلفنی ظریف و همتای چینی نیز در این نشریه برجسته شده است.

 

از آن سو روزنامه آساهی شیمبون که پرتیراژترین روزنامه حال حاضر جهان است ضمن پوشش خبری کرونا در کشور خود به موضوع کرونا در ایران پرداخته است، اگرچه این نشریه بر اخبار رسمی ایران تأکید دارد، اما نحوه چینش خبر و تیترآن شیطنت‌آمیز است. آساهی می‌نویسد:
معاون رئیس‌جمهور ایران مبتلا به ویروس کرونا شد
نماز جمعه تعطیل/ کشیدن قلیان ممنوع

 

روز بیست و هشتم فوریه مرگ افراد بر اثر ویروس کرونا در ایران به سی و چهار نفر رسیده است. سیصد و 88 نفر از جمله معصومه ابتکار، معاون رئیس جمهور در امور زنان و همچنین معاون وزیر بهداشت مبتلا به ویروس کرونا شدند و به همین جهت ایران در وضعیت اضطراری قرار گرفته است. بر اساس رسانه‌های ایران نماز جمعه در بیش از 20 استان از میان 31 استان این کشور برگزار نشده است.

 

بر اساس گزارش رسانه‌های ایران، مقامات امنیتی روز بیست و پنجم فوریه ارائه قلیان در تهران و دیگر شهر‌ها را ممنوع اعلام کردند. این تدابیر به منظور از جلوگیری از شیوع ویروس کرونا صورت گرفته است. مرگ ناشی از ویروس کرونا برای نخستین بار روز نوزدهم فوریه در قم، مکان مقدس شیعیان، تایید شده و سپس در سطح گسترده شیوع یافته است.

 

دولت ایران تمهیداتی از جمله تعطیلی مدارس و سینما‌ها را به منظور جلوگیری از شیوع بیماری اتخاذ کرده است، ولی با این حال این تمهیدات نتوانست افزایش شمار مبتلایان به بیماری کرونا را متوقف کند. همچنین شمار مبتلایان به ویروس کرونا در کشور‌های همسایه ایران از جمله کویت و بحرین افزایش یافته است و در راس مبتلایان به ویروس کرونا در این کشور‌ها افرادی قرار دارند که از ایران برگشته‌اند. در کشور‌های همسایه ایران هم اکنون اقداماتی به منظور جلوگیری از شیوع ویروس کرونا از جمله تعلیق پرواز‌ها و مسدود کردن مرز‌ها صورت گرفته است.»

آساهی، در رابطه با کرونا در ژاپن به تأثیر منفی آن بر اقتصاد این کشور پرداخته است.

از زمان انقلاب اسلامی ایران رسانه‌های فارسی زبان زیادی در خارج از کشور به وجود آمده که هدف غایی خود را مبارزه با جمهوری اسلامی تعریف کرده‌اند و در این میان اخبار غیر رسمی، غیرواقعی و اخبار دارای سوگیری‌های مشخص از سوی آنان منتشر شده است. نگاهی به پوشش خبری این رسانه‌ها در مورد بیماری کرونا در ایران بیشتر از اینکه آگاهی بخش به مردم باشد، سیاسی کردن این بیماری و ترویج نگرانی و استرس در میان مردم است.

تلویزیون ایران اینترنشنال وابسته به عربستان سعودی و مستقر در لندن این اخبار را در صدر خبر‌های روز جمعه خود منتشر کرده است:
- تهدید شدن جان هزاران زندانی به علت شیوع کرونا در زندان‌های ایران به دنبال مرگ دو زندانی
- ادعای پومپئو مبنی بر سپاسگزاری ایرانیان از آمریکا به سبب پاسخ‌گو کردن رهبران حکومت
- توصیه سازمان بهداشت جهانی مبنی بر ضرورت الگوگیری از چین در مقابله با کرونا
- بستری شدن ۲۰۰ بیمار مشکوک دیگر در قم طی یک روز به گفته قائم مقام دانشگاه علوم پزشکی قم
- درگذشت محمدعلی رمضانی دستک، نامزد راه‌یافته از آستانه و کیاشهر به مجلس یازدهم
- لغو اجلاس سران آ. سه. آن به‌خاطر شیوع «کرونا»

تلویزیون بی بی سی فارسی نیز خطی مشابه با تلویزیون ایران اینترنشنال دارد:
- هشدار کانادا به شهروندانش برای ترک ایران به دلیل شیوع کرونا
- نامه سناتور آمریکایی به پومپئو برای تسهیل کمک به ایران در مقابله با کرونا
- توقف تمام پرواز‌های مسافربری و باربری ترکیه به ایران

رادیو بین‌المللی فرانسه بر دو خط خبری ضعف ایران در برابر این بیماری و کمک‌های بشردوستانه به ایران تمرکز دارد:
- وجود بیشترین شخصیت‌های سیاسی مبتلا به ویروس کرونا در ایران
- فعال شدن مکانیزم ارسال کالا‌ها و خدمات بشردوستانه سویس به ایران با صدور مجوز خزانه‌داری آمریکا

بر اساس این گزارش صدای آمریکا یا VOA که نهاد خبری وزارت خارجه این کشور است؛ ضمن ترویج نگرانی بین مردم، ضعف ایران و داعیه بشر دوستی این کشور علی‌رغم تحریم‌های مختلف را برجسته کرده است.
- ادعای وزیر خارجه آمریکا مبنی بر روبه‌رو شدن جمهوری اسلامی با بحران مشروعیت
- ادعای رویترز درباره جان‌باختن بیش از ۲۱۰ نفر در اثر ابتلا به کرونا در ایران به استناد آمار غیررسمی
- افول اقتصاد ایران در سایه افزایش نگرانی‌ها بابت شیوع کرونا
- نگرانی سازمان گزارشگران بدون مرز از پنهان‌کاری مقامات ایران درباره گسترش کرونا
- دعوت نهاد‌های صنفی دانشجویی برای تعطیل کردن کلاس‌های درس توسط خود دانشجویان
- اعلام آمادگی آمریکا برای همکاری کامل و کمک‌رسانی به مردم ایران در پی شیوع کرونا
- ادعای برایان هوک مبنی بر تلاش آمریکا برای کمک به مردم ایران

 

جالب است بدانید که رادیو پیام اسرائیل موفقیت‌های علمی اثبات نشده این دولت اشغالگر را به رخ مخاطب می‌کشد:
- کشف واکسن کرونا توسط دانشمندان اسرائیلی تا سه ماه آینده

همچنین رادیو زمانه مستقر در هلند نیز خط خبری همانند ایران اینترنشال را دنبال کرده است:
- ادعای آتش زدن عمدی یک درمانگاه توسط گروهی از مردم بندرعباس به دلیل وحشت از سرایت کرونا به آن‌ها

با نگاهی به تمامی رسانه‌های ذکر شده درمی‌یابیم که ایران‌هراسی، ضعف حکومت، ترویج نگرانی در بین شهروندان خط اصلی خبری آن‌ها مورد کروناست که شاید دلیل اصلی آن نیز سیاست‌های آمریکاستیزانه کشور و نگاه به توانمندی‌های داخل باشد. ضمن اینکه سیستم بهداشتی و درمانی ایران در بین کشور‌های منطقه و مدیترانه شرقی بهترین سیستم بهداشتی و درمانی است که توانایی پزشکی آن نه تنها در بین این کشور‌ها بلکه قابل مقایسه با کشور‌های توسعه یافته است؛ بنابراین القای ضعف سیستم بهداشت و درمان ایران در این مقطع به مخاطب جز اجرای پروژه‌های سیاسی و ایران‌ستیزانه چیز دیگری نمی‌تواند باشد.

به گزارش ایکنا؛ هر بیماری در هر کشوری ممکن است سرایت و شیوع پیدا کند و دولتی با توجه به توانایی‌های خود به مقابله با آن برخیزد، در رابطه با کرونا که از نظر سازمان بهداشت جهانی یک وضعیت اورژانسی است، ضروری است که تمامی کشور‌ها به مقابله با آن بپردازند، در این باره تمامی رسانه‌ها نیز باید به مسئولیت اجتماعی خود عمل کنند، چرا که امروز ایران، چین، کره، ایتالیا و ... را درگیر خود کرده است، فردا کشور‌های دیگر را درگیر می‌کند؛ بنابراین فارغ از هر خط مشی سیاسی با توجه به اینکه تمامی انسان‌ها و جامعه بشری در خطر مواجه با این بیماری است باید تمامی رسانه‌ها مردم را نسبت به این بیماری آگاهی داده و اطلاعات پیشگیری را به مردم انتقال دهند.