دلایل تأخیر در ارائه سند راهبردی نظام پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه که برنامه‌های کلان سال‌های 1390 تا 1394 را مشخص می‌کرد، در ماه‌های پایانی خود قرار دارد و دولتمردان در حال تدوین سیاست‌ها و برنامه‌های برنامه ششم توسعه هستند، این در حالی است که بخش‌هایی از برنامه پنجم توسعه محقق نشده است.
یکی از این بخش‌ها به حوزه فعالیت‌های قرآنی اختصاص دارد که علی‌رغم پیگیری‌های صورت گرفته هنوز به نتیجه نرسیده است.
آنچه در این مطلب به عنوان بخش مغفول برنامه پنجم توسعه از آن یاد می‌شود، در بند چهارم این برنامه منعکس شده است که بر این اساس «در اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور موظف است حداکثر تا پایان سال دوم برنامه، اسناد راهبردی توسعه حوزه‌های آموزش عمومی، تبلیغ و ترویج، پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور را بر اساس پیشنهاد شورای توسعه فرهنگ قرآنی تهیه و برای تصویب به هیأت وزیران تقدیم کند».
تصویب چنین طرحی در برنامه توسعه‌ای کشور گام مثبتی در هدف‌مندی فعالیت‌های قرآنی در حوزه‌های مختلف و برنامه‌ریزی برای تعمیق فرهنگ قرآنی در سطوح مختلف جامعه را نوید می‌داد اما پروسه‌ای که منجر به عملیاتی شدن «ماده چهارم» می‌شد این نگرانی را به وجود می‌آورد که اسناد راهبردی توسعه امور قرآنی در زمان مقرر ارائه و تصویب نشود.
پروسه‌ای که از شورای توسعه فرهنگ قرآنی آغاز می‌شود، به کمسیون‌های سه‌گانه تخصصی این شورا یعنی کمیسیون‌های پژوهش و آموزش عالی، تبلیغ و ترویج و آموزش عمومی می‌رسد؛ سپس به شورا بازمی‌گردد و نهایتاً به معاونت برنامه‌ریز ی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور که امروز تبدیل به «سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور» شده، می‌رسد. اسناد از طریق این سازمان به هیئت دولت می‌رود تا بند بند آن به تصویب برسد. این مسیر باید از سال 90 آغاز می‌شد و در پایان سال 92 به پایان می‌رسید.
شورای توسعه فرهنگ قرآنی که اولین نقش را در این عملیات بر عهده داشت، در گام اول نظام‌نامه تدوین اسناد راهبردی اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی را تدوین، تصویب و به کمیسیون‌های تخصصی خود ارائه کرد تا نوبت به نقش‌آفرینی کمیسیون‌های تخصصی شورای توسعه فرهنگ قرآنی برسد؛ نقشی که کمیسیون‌های تخصصی تا کنون از عهده آن برنیامده‌‌اند.
بر اساس دستورالعمل شورای توسعه فرهنگ قرآنی، مسئولیت حوزه پژوهش و آموزش عالی بر عهده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مسئولیت حوزه تبلیغ و ترویج بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مسئولیت حوزه آموزش عمومی بر عهده وزارت آموزش و پرورش است.
ایکنا با توجه به حساسیت موضوع اسناد راهبردی توسعه امور قرآنی با توجه به رسالتی که در حوزه قرآنی بر عهده دارد، بر آن شده است تا با پیگیری این موضوع گره‌های کوری را که در زنجیره تهیه این اسناد به وجود آمده، شناسایی کند.
ابوالفضل خوش‌منش، رئیس مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور در گفت‌وگو با ایکنا در این رابطه، در تشریح اقدامات صورت گرفته در تدوین سند راهبردی نظام پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور اظهار کرد: تدوین این سند نهایی شده اما به دلیل لزوم اعتبارافزایی آن، مجری موظف شده است مجدداً در مصاحبه نخبگان اصلاحات لازم را روی سند اعمال کند؛ بنابراین پس از تهیه سند، نسخه نهایی برای بررسی به شورای توسعه فرهنگ قرآنی ارسال خواهد شد.
وی با اشاره به تلاش‌ها و گام‌های صورت گرفته برای تدوین این سند گفت: پس از آغاز دور جدید فعالیت کمیسیون در جلسه پانزدهم، مورخ 16/11/92، تدوین سند راهبرد ملی توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی به کارگروه توسعه پژوهش قرآنی واگذار شد.
دبیر کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور افزود: پس از این مصوبه، با طی مراحل قانونی انتخاب مجری در اردیبهشت سال 93 قرارداد مرتبط منعقد و با مصوبه کارگروه پژوهش به منظور حسن اجرا و تسهیل فرآیندهای پژوهشی، هدایت، حمایت، پشتیبانی و سیاستگذاری طرح، کمیته راهبری تدوین سند شامل نمایندگانی از معاونت پژوهشی حوزه علمیه، شورای توسعه فرهنگ قرآنی و صاحب نظرانی از حوزه مدیریت استراتژیک و مطالعات قرآنی تشکیل شد.
وی افزود: با پیشنهاد رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور جلسات کمیته راهبری در این سازمان تشکیل و امکان ابلاغ سند از شورای عالی علوم تحقیقات و فناوری فراهم شده است.
عضو ناظر شورای توسعه فرهنگ قرآنی ادامه داد: 8 جلسه کمیته راهبری در این مدت تشکیل و در بهمن ماه سال 93 نسخه پیش‌نویس سند آماده و مورخ 10/12/93 به کارگروه توسعه پژوهش قرآنی ارائه شد و بنا به مصوبه کارگروه مقرر شد نظرات اعضای کارگروه أخذ و به منظور اعتبارسنجی آن به تعداد دیگری از نخبگان علمی نیز ارسال شود.
خوش‌منش تأخیر در شکل‌گیری مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور و نبود ساختار منسجم در دولت قبل را علت اصلی تأخیر در تهیه سند راهبردی در موعد مقرر دانست و ابراز امیدواری کرد؛ با استمرار همکاری شایسته مسئولان ستادی در دولت یازدهم سند راهبردی تدوین شده، بتواند مبنای اقدامات ملی دستگاه‌های عضو کمیسیون قرار گیرد.
دبیر کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور در پایان، درج عنوان اجرای اقدامات سند راهبردی پژوهش و آموزش عالی قرآنی در مواد برنامه ششم توسعه کل کشور به منظور الزام اجرای سند توسط دستگاه‌ها و نهادهای مرتبط را اقدام دیگری عنوان کرد که توسط دبیرخانه کمیسیون در حال پیگیری است.