صداقت در درخواست

حجت‌الاسلام علیرضا قبادی، جامعه‌شناس و کارشناس دین، به مناسبت ماه مبارک رمضان سلسله یادداشت‌هایی را با محور «دینداری در قرآن» نوشته که هر روز از رسانه ایکنا منتشر می‌شود. مشروح پنجمین یادداشت را در ادامه می‌خوانید؛

شرح و نکاتی درباره تجربه دینی حواریون هدف اصلی در سلسله گفتار‌های دینداری قرآنی و سر فصل‌های باورها، آگاهی‌ها و تجربه دینداری، آشنایی با پیام قرآن کریم و البته بهره‌گیری از هدایت آن است.

یکی از پیش نیاز‌های فهم جامع و کامل پیام‌های قرآن، شناخت عناصر پیوند دهنده و انسجام بخش آیات است. چنانچه استحضار دارید آیات قرآن کریم در پیوند و انسجام با یکدیگر و به اصطلاح ذیل گفتمان‌ها یا کلان روایت‌های حاکم بر ایات قرار دارند.

با شناخت اصول، قواعد و شیوه‌های انسجام و پیوستگی آیات پیام قرآن جامع و کامل متجلی می‌شود. از این رو برای کشف زیبایی‌های متن و درک مقصود آیات، شناخت پیوستگی و انسجام سوره‌های قرآن ضرورت دارد. در غیر این صورت آیات گسسته و بدون ارتباط به نظر می‌آیند و دریافت پیام مختل می‌شود.

قواعد، اصول و شیوه‌های شناخت پیوند و انسجام آیات در کتاب‌های تخصصی آمده است. با عنایت به مقدمه کوتاه مزبور، پیام تجربه دینی حواریون در سوره مائده نیز با ملاحظه و درک آیات قبل و بعد آن میسر است.

تجربه دینی حواریون، ذیل آیه ۱۰۹ سوره مائده قرار می‌گیرند که خداوند در روز قیامت از پیامبران پرسش می‌کند، که: چه پاسخی به دعوت شما داده شد؟

تجربه دینی در آیات ۱۱۲ تا ۱۱۵ سوره مائده، یکی از شرح گزارش‌های صحنه و رخداد قیامت است که به عنوان کلان روایت در این سوره آمده است؛ اما به دلیل زیبایی‌های متنی و جذابیت‌های معنایی که از معجزات قرآن کریم است؛ چنین به نظر می‌رسد که این تجربه روایتی مستقل و جدای از آیات دیگر است.

افزون بر روایت تجربه دینی، حلقه‌ها و روایت‌های دیگری از صحنه‌های قیامت تا انتهای سوره از جمله معجزه حضرت عیسی(ع)، وحی به حواریون، پرسش از حضرت عیسی(ع) که؛ آیا تو به مردم گفتی که من و مادرم را به عنوان معبود به جای خداوند برگزینند نیز در آیات قبل و بعد بیان شده است. این تجربه همچنین بازتاب معرفت مهم توحیدی است که در آخر سوره به آن اشاره شده است که خداوند بر هر چیزی قادر است.

افزون بر آنچه درباره کلیات فهم آیات ذکر شد، نکات ذیل را نیز می‌توان درباره تجربه دینی مزبور ذکر کرد: در مقایسه با تجربه دینی قبلی، این آیات، تجربه جمعی هستند، بدین معنا که این تجربه برای جمعی نه یک فرد حاصل شده است.

تجربه دعا، صداقت در درخواست، اجابت دعا و عید شمردن چنین تجربه‌ای؛ که متضمن نوعی شادمانی است از جمله دیگر نکات در آیات مزبور است که شرح و تفصیل هر یک به بحث جداگانه‌ای نیازمند است.