هنر جنگ شناختی در عصر هوش مصنوعی

به گزارش ایکنا، کتاب «هنر جنگ شناختی در عصر هوش مصنوعی» نوشته علیرضا آل‌داود به همت انتشارات نواندیشان دنیای کتاب منتشر شد.

در مقدمه کتاب آمده است؛ در عصری هستیم که قدرت پیام از قدرت گلوله بیشتر است. همچنین در این عصر قدرت هوش مصنوعی از قدرت بمب اتمی نیز بیشتر است. درس پیروزی در این عصر جنگ‌های شناختی و ترکیبی و انفجار اطلاعات این است که قدرت دیگر نمی‌تواند بدون تسخیر ادراک(ذهن و قلب) انسان‌ها در صحنه جهانی تعریف شود. این تسخیر انسان‌ها قدرت برآمده از جنگ شناختی است.

این جنگ با هدف دستکاری گفتمان عمومی توسط عناصر خارجی تعریف می‌شود که به دنبال تضعیف وحدت اجتماعی یا آسیب رساندن به اعتماد عمومی به نظام سیاسی، بی‌ثبات‌سازی، نفوذ و عادی‌سازی موضوعات متضاد با ارزش‌ها و هنجار‌های یک کشور هستند. در این جنگ پاشیدن بذر بی‌اعتمادی بر روی افکار عمومی از اهداف اصلی به‌حساب می‌آید. دشمن در جنگ شناختی تلاش می‌کند ادراکات و سپس رفتار مردم را تغییر دهد، ادراک محصول شناخت است که سازوکاری است که سعی می‌شود در این جنگ از آن بهره برده شود.

در این کتاب نویسنده تلاش کرده است، مخاطب را با این جنگ و ۱۲۴ سوگیری شناختی آشنا کند و کارکرد‌های رسانه مرتبط با آن را بشناساند. آشنایی با این سوگیری‌ها می‌تواند در زندگی شغلی، شخصی و حرفه‌ای شما هم اتفاقات شگرفی را رقم بزند.

در کتاب حاضر برای نخستین بار یک نظریه علمی به نام مغز قلب نیز مورد بررسی قرار گرفته است که ترجمه یکی از مقالات بین‌المللی مرتبط، ذیل فصل «هنر جنگ شناختی» آمده است. در فصل نخست تعاریف و اصطلاحات مرتبط با علوم و جنگ شناختی آمده است. در فصل دوم به نقش رسانه در حوزه علوم شناختی و در فصل سوم به موضوع اصلی کتاب یعنی هنر جنگ شناختی پرداخته شده است. در فصل چهارم به خطا‌های شناختی و ادراکی اشاره شده و در فصل پنجم ۱۲۴ سوگیری شناختی و راه تصحیح یا تقویت برخی از آن‌ها تبیین شده است. فصل ششم به علوم شناختی اخبار جعلی و روش‌های شناسایی این گونه از محتوای جعلی به ویژه جعل عمیق اختصاص یافته و در فصل هفتم به موضوع بسیار مهم هوش مصنوعی و جنگ شناختی پرداخته شده است.

در بخشی از این کتاب آمده است؛ بستر این جنگ در حال حاضر در کشور ما که دشمن می‌تواند بر روی ادراک ذائقه و رفتار سرمایه اجتماعی کشور تأثیرگذاری حداکثری داشته باشد، سرویس‌های فضای مجازی عمدتاً خارجی است و متأسفانه کاملاً رها شده و بدون هیچ گونه ضابطه‌ای بستر این جنگ شده‌اند. این سرویس‌های هوشمند در عصر وب مفهومی و هوش مصنوعی مانند شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها و ... است که در مرحله نخست گردانندگان آن‌ها که عمدتاً سرویس‌های اطلاعاتی غربی نظیر NSA هستند، با جمع‌آوری کلان‌داده‌ها از کشور‌های هدف، نیازسنجی و ذائقه‌سنجی کرده و سپس با تحلیل این داده‌ها به دقت با ابزار‌های هوشمند مانند تلفن‌های همراه هوشمند ذائقه، رفتار و ادراک‌سازی می‌کنند.

این نکته بسیار مهم است که بدانیم هدف اصلی در هر جنگی شکست و از میدان خارج کردن رقیب است، اما هدف در جنگ شناختی، شیوه‌های متفاوت‌تری نسبت به همه جنگ‌ها دارد؛ شیوه‌هایی که در نوع خود نشان از پیچیدگی این نوع جنگ دارد، شیوه‌هایی مانند اعتمادزایی، اعتبارزدایی، مشروعیت‌زدایی، قداست‌زدایی، ناامیدسازی و ناکارآمدنمایی یک کشور و جامعه را به افراد آن جامعه تلقین می‌کند و در واقع مردم جامعه که اصلی‌ترین سرمایه اجتماعی یک کشور هستند را به راحتی نسبت به جامعه و کشور بدبین می‌کنند، امید به آینده را در آن‌ها از بین می‌برند، مردم نسبت به اعتقادات به چشم خرافات نگاه می‌کنند و حالت رویگردانی اجتماعی به آن‌ها دست می‌دهد.

نویسنده در بخش دیگری از این کتاب با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب نوشته است؛ رهبر حکیم انقلاب اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب با اشراف بی‌نظیر به جنگ شناختی - ادراکی و ترکیبی و تحرکات دشمن در بهره‌گیری از فضای سایبری و فناوری‌هایی نظیر هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی و علومی نظیر علم داده، علوم اجتماعی محاسباتی، مدل‌های شناختی فازی و ... دو دستور، به جوانان می‌دهند که این دو دستور یکی شکستن محاصره تبلیغاتی دشمن و دومی جهاد امید است.

در موضوع جنگ ترکیبی با اسم رمز مهسا امینی در اغتشاشات پاییز ۱۴۰۱ نیز اثرات بازه بلندمدت این جنگ را که از دهه ۷۰ با بستر رسانه و سپس فضای مجازی در کشور ما شدت گرفته دیدیم که جوانان دهه ۶۰ و ۷۰ و نوجوانان دهه هشتادی مدیریت برداشت، ادراک، حب، بغض، شک و یقین‌شان در این شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها، بازی‌های آنلاین و ... توسط برخی گروه‌های داخلی دنباله دشمن و دشمنان خارجی انجام شده و در این جنگ شناختی و جنگ ترکیبی به راحتی فریب خورده و به عنوان پیاده‌نظام دشمن نقش بازی کردند.

در این جنگ شناختی دشمنان تلاش می‌کنند با سوء‌استفاده از فقر سواد رسانه‌ای مردم، مسئولان و مدیران و همچنین نبود حکمرانی سایبری و رسانه‌ای در کشور با طراحی پیام در سه لایه متن، زیرمتن و فرامتن دستگاه محاسباتی مسئولان و مردم را دچار اختلال شناختی کند و ذهن قلب آن‌ها را تسخیر کند.

یادآور می‌شود، کتاب «هنر جنگ شناختی در عصر هوش مصنوعی» نوشته علیرضا آل‌داود با شمارگان هزار نسخه و قیمت 200 هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.