محاکمه «مأمون» در پیشگاه وجدان بیدار جامعه

به گزارش ایکنا؛ رمان «به بلندای آن ردا» اثر سیدعلی شجاعی در حوزه ادبیات آئینی؛ از چند منظر اثری درخور اعتناست که در ژانر ادبی مرتبط با خود می‌تواند معرف اتفاقی تازه به شمار آمده و منشأ اتفاقاتی تازه در خلق داستان‌های تاریخی و دینی باشد.

نخستین موضوعی که درباره این رمان باید به آن توجه شود وجوه دراماتیک تاثیرگذار در روایت داستانی اثر است.

«به بلندای آن ردا» از یک اتفاق داستانی شروع می‌شود که تا پیش از این کمتر در منابع داستانی و تاریخی درباره آن سخنی به میان آورده شده است و در کنار آن نویسنده زاویه دیدی را برای بیان آن برگزیده است که تا قبل از آن سابقه جسارتِ حرکت به سمت آن وجود نداشته یا کمتر دیده شده است.

بر همین اساس این اثر داستانی از نخستین سطرهای خود با روایت صحبت و مؤانست مأمون (خلیفه عباسی) و معشوقه‌اش آغاز می‌شود. معشوقه‌ای که در بستر بیماری است و مأمون را وادار می‌کند که درباره اشتباهاتش از زمان آغاز ولایتعهدی تا شهادت امام رضا(ع)، به او توضیح دهد و توجیهات مأمون در کنار سوال و جواب‌های معشوقه است که در ادامه برای مخاطب این اثر محکمه‌ای را می‌گشاید که در آن مأمون در مقابل وجدان بیدار جامعه مخاطب داستان به محاکمه کشیده می‌شود.

روایات کرامات امام رضا(ع) از زبان خلیفه عباسی

از سوی دیگر برخلاف تصور مخاطب این کتاب برای نخستین بار از زاویه شقی‌ترین مرد زیسته در دوران زندگی امام رضا(ع) به شرح زندگی و کرامات وی می‌پردازد و همین مسئله روایت داستانی این کتاب را بسیار خواندنی‌تر از آثار مشابهی کرده است که در صدد شرح  زندگی امام رضا(ع) برآمده‌اند.

از همین زاویه متن این کتاب انباشته از بازگشت‌های روایی است که در دل روایت‌های داستانی این کتاب به زیبایی مخاطب را با سیر تاریخی زندگی امام رضا(ع) و فراز و فرودهایش آشنا می‌کند. نویسنده در این راه با تغییر زاویه دید خود توانسته با هنرمندی تمام و با استفاده از مستندات تاریخی متعدد، داستانی واقعی (رئال) و البته جزئی‌نگر و بسیار کامل از شرح زندگانی امام هشتم را بازگو کند.

به بلندای آن ردا، از زبانی فاخر نیز بهره می‌برد؛ زبانی که اگر چه در متون تاریخ و روایی از این دست می‌توان نشانی از آن گرفت؛ اما در تجربه شجاعی با تغییراتی چند، قوام بیشتری به دست آورده است.

شجاعی در این داستان و با بهره‌گیری از شیوه روایت داستانی تاریخ و در ضمن بهره‌گیری از فضاسازی‌های مختص آن، به زبانی عاشقانه و پراحساس دست یافته که مخاطبانش تا پیش از این در چنین متن‌هایی کمتر تجربه کرده‌اند.

تجربه‌ای استثنایی

از سوی دیگر این زبان تاریخی با وجود پایبندی به قواعد بیانی بسیار ساده و با بهره‌گیری از اصطلاحات و عبارت قابل فهم تدوین شده است. در کنار این مسئله، بهره‌مندی نویسنده از توصیف‌هایی جزئی، دقیق و کارساز متن او را به شدت دقیق و در عین حال دلنشین و قابل اعتنا کرده است و خوانش آن را نیز به تبع آن برای مخاطب بسیار ساده و دلچسب قرار داده است.

با چنین توصیفاتی است که می‌توان «به بلندای آن ردا» را یک تجربه استثنایی در خلق رمان دینی به شمار آورد که خوانش آن جدای از لذتبخش بودن، به صورتی فشرده سیری تاریخی از زندگی، سیره سیاسی و اجتماعی امام هشتم را با زاویه دیدی بدیع روایت می‌کند و همزمان با آن بیان هنرمندانه، زیست ایشان را نیز به عنوان الگویی متفاوت به رخ سایر نویسندگان این ژانر می‌کشاند.

بیانی که نه به دنبال فخرفروشی است و نه به رخ کشیدن توانمندی‌های تکنیکی؛ و نه چنان شیفته محتوای روایت است که شیوه بیان آن را فدای مضمون کند.

چاپ پنجم به بلندی آن ردا به قلم سیدعلی شجاعی توسط انتشارات نیستان روانه پیشخوان کتاب‌فروشی‌ها شده است.