استفاده صرف از یک نسخه واحد قرآن در سطح ملی میسر نیست
پیشکسوت قرآنی کشورمان درباره پیشنهاد داشتن قرآن ملی با رسم‌الخط ایرانی گفت: از یک نسخه واحد دفاع نمی‌کنیم و همه چیز به صورت نسبی است، چراکه نباید نگاه‌ها تعصب‌آمیز و محدود باشد.
علی‌اکبر حنیفی، پیشکسوت قرآنی کشورمان و داور مسابقات بین‌المللی قرآن در گفت‌وگو با ایکنا از فارس، در پاسخ به این سؤال که آیا داشتن قرآن ملی با توجه به اینکه عمده قرآن‌های رایج در کشور با خط عثمان طه است، ضرورت دارد؟ گفت: علی‌رغم اینکه این سؤال ساده است اما به دلیل تنوع خطوط و رسوماتی که وجود دارد دارای پیچیدگی خاصی است که اگر یک نسخه را درنظر بگیرید، سایر سلیقه‌ها، رسوم و فرایندها تعطیل می‌شود.
وی افزود: نمی‌توان از یک خط واحد دفاع کرد، اگرچه خط خوبی باشد، زیرا هنرمندان بسیاری در طول تاریخ زحمات فراوانی کشیده‌اند و آثارشان باقی مانده است، لذا اولین ایراد آن است که اگر تنها یک خط را تبلیغ و ترویج کنیم، خطوط دیگر نادیده گرفته می‌شود و هرچقدر یک خط را تقویت کنیم، ممکن است به خطوط دیگری مثل عثمان طه ضربه بزند و همین مسئله موجب آسیب به کار انتشارات و کسانی که در این قضیه فعال هستند، شود.
حنیفی تأکید کرد: ممکن است هر خطی مزیت‌هایی داشته باشد ولی خطوط دیگر نیز این‌طور هستند و مزیت و محدودیت‌هایی برای مخاطبان ایجاد می‌کنند، به عنوان مثال خطوط نی‌ریزی، مرحوم حامدی، مرحوم احمد زنجانی و... هر کدام مزایای خود را دارند و بعضاً هم بسیار خوب و زیبا هستند. قرآن خط عثمان طه هم از نظر کتابت و هم از نظر اسلوب خاصی که در آن به کار رفته موفق بوده است.
پیشکسوت قرآنی کشورمان یادآور شد: اگر تمام خطوط قرآن‌ها دارای یک استاندارد باشد مثلاً تعداد صفحات آن‌ها یکی و دارای 604 صفحه باشد تا در استنادات بگوییم فلان آیه در فلان صفحه است، کار خوبی است اما اکنون چنین نیست و یک آیه در رسم‌الخط‌های مختلف در صفحات متفاوتی وجود دارد لذا ترویج یک نوع صفحه‌بندی و آیه‌بندی مزیت دارد.
نمی‌توان تنها از یک رسم‌الخط قرآن دفاع کنیم
وی با یادآوری اینکه حتی میرزا احمد نی‌ریزی که 17 مرتبه قرآن را کتابت کرده هر بار با کتابت قبلی متفاوت بوده است، گفت: با وجود قرآن‌هایی که از نظر رسم‌الخط کم‌نظیر و بی‌نظیر هستند نمی‌توان تنها از یک رسم‌الخط قرآن دفاع کنیم. به‌طور کلی نباید بخواهیم تمام قرآن‌ها یک شکل باشند یعنی یک نسخه و یک حالت واحد داشته باشند، از یک جهت سندیت برای بیان آیات درست است اما از جهاتی دیگر مورد قبول نیست و حتی ممکن است ضربه بزند و افراد بسیاری این را نمی‌پذیرند.
حنیفی با تأکید بر اینکه از یک نسخه واحد قرآن دفاع نمی‌کنیم و همه چیز به صورت نسبی است، گفت: حتی خود عثمان طه نیز نسخ متفاوتی دارد.
وی در پاسخ به اینکه اگر قرآن ملی و رسم‌الخط ایرانی داشته باشیم، مردم ایران استقبال خواهند کرد؟ گفت: قطعاً هرچیزی استقبال خود را خواهد داشت و تا 40 سال پیش مردم از قرآن‌ها با خطوط ایرانی استفاده می‌کردند و تا مدت زیادی هم نمی‌توانستند خط عثمان طه را بخوانند تا اینکه تمام مؤسسات و سازمان‌ها از این خط استفاده کردند لذا در این نسلی که تربیت کردیم، کتابت عثمان طه معروف و شناخته شده و مبنا قرار گرفته است.
کنار گذاشتن خط «عثمان طه» زمان‌بر است
حنیفی ادامه داد: ممکن است اگر تمام مؤسسات و نهادهای قرآنی از نسخ دیگری استفاده کنند، بعد از چند سال برای عامه مردم نهادینه شود. فعلاً این نسل با خط عثمان طه آشنا است در صورتی که نسل ما اصلاً خط عثمان طه را نمی‌شناخت و در اوایل در مسابقات قرآن متسابقان دچار اشتباه می‌شدند اما خودمان باعث شدیم که آن قرآن‌ها کنار گذاشته شوند و در مسابقاتی که به صورت حرفه‌ای برگزار می‌شود، این نوع خط رواج یابد. اگر اکنون خط دیگری جایگزین کنیم به شرط اینکه تمام مؤسسات و نهادهای ملی نیز از این خط استفاده کنند، ممکن است خط عثمان طه کنار گذاشته شود اما زمان‌بر است.
داور مسابقات بین‌المللی قرآن تأکید کرد: استقبال از رسم‌الخط‌های قرآن به میزان رواج آن برمی‌گردد اما مگر ما چند درصد جهان اسلام هستیم که بخواهیم یک خط را به زور ترویج دهیم. ترویج خط ملی خوب است اما قرآن کتاب ملی نیست بلکه جهانی است و اصلاً ملی و بخشی فکر کردن درباره قرآن کار خوبی نیست، مانند این است که ترجمه‌ای باید بنویسیم که ملت ما آن را بفهمند اما اصل آن را کنار بگذاریم.
وی در پایان اظهار کرد: اصل قرآن را نمی‌توان کنار گذاشت، قرآن ملی نیست البته از این جهت که متعلق به ملت اسلام است، درست است اما اینکه یک قرآن برای ملت ایران باشد، درست نیست و نباید نگاه‌ها تعصب‌آمیز ملی و محدود باشد مانند اینکه بخواهیم نماز و روزه ملی درست کنیم، پس باید در مورد قرآن جهانی فکر کنیم.
انتهای پیام
