هیچ فقیهی نفی حکومت اسلامی در دوره غیبت را تأیید نکرده است

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی ابوطالبی، استاد مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) اول مرداد در  نشست علمی «ناگفته‌های انجمن حجتیه» با بیان اینکه ما از اواسط دوره پهلوی و اوایل نهضت امام(ره) شاهد یکسری مخالفت‌ها توسط برخی روشنفکران تحصیل‌کرده در غرب مانند جریان مجاهدین خلق و لیبرالیست‌ها و کمونیست‌ها... بودیم، گفت: در دو دهه اخیر این مسئله خیلی پررنگ شده است و حتی در قضیه حجاب شاهدیم که تعدادی روحانی و آخوند پشت بدحجابی و بی‌حجابی ایستاده‌اند و حمایت می‌کنند و اینکه حکومت نباید ورود کند و حتی افرادی در حد مدعی مرجعیت این کار را می‌کنند.

وی افزود: آقایی به نام برمن از متخصصان روابط بین‌الملل در آمریکا در سال 2005 کتابی نوشت و یک نکته اساسی را بیان کرد و آن اینکه ما بعد از 25 سال چالش با جمهوری اسلامی ایران به این نتیجه رسیده‌ایم که تنها راه ضربه به جمهوری اسلامی تقویت نهادها و شخصیت‌های دینی علیه نظام است لذا در یکی دو دهه اخیر هم به صورت کاملا مشهود شاهد موضع‌گیری برخی هستیم؛ کسانی علیه سیاست نفی سبیل در روابط بین‌الملل و اصل تشکیل حکومت اسلامی و وحدت و ... موضع‌گیری دارند و سیاست‌های کشور را زیر سؤال می‌برند.

ابوطالبی با بیان اینکه این مسائل توسط حوزویان و جریانات مذهبی به چالش کشیده می‌شود و سطح چالش هم هر سال بالاتر می‌رود، تصریح کرد: روزی فقط روشنفکران غرب‌گرا مقابله داشتند و روز دیگر تحصیل‌کردگان متدین دانشگاهی و روزی هم روحانیونی که مدرس سطح پایین حوزه بودند، روزی استادان دروس خارج و الان هم کسانی در سطح مدعی مرجعیت نقش در این زمینه ایفا می‌کنند و این نکته خیلی مهمی است.

استاد مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) اظهار کرد: علت این رویکرد آن است که مذهب در بین مردم ایران ریشه محکمی دارد و حتی بین کسانی که ظواهر را مانند حجاب رعایت نمی‌کنند، به ندرت کسانی هستند که اهل زیارت عاشورا و مجلس عزاداری نباشند و حب به اهل بیت(ع) نداشته باشند و خود را شیعه ندانند و چه بسا نذر و نیازهای قوی هم دارند و نماز می‌خوانند؛ لذا بن‌مایه، دینی است و برای زمین‌زدن و ضربه باید با ادبیات دینی هم به مقابله رفت وگرنه با ادبیات غربی نتیجه نمی‌گیرند.

ابوطالبی افزود: رهبری فرمودند دشمن در هجمه فرهنگی هم موفق نشد، به همین دلیل است زیرا نتوانست ریشه اعتقادی و دینی مردم را بزند البته برخی افراد از فضای دینی دور شدند ولی فضای غالب، دینی است.

تلاش برای زیرسؤال بردن اصل حکومت اسلامی

ابوطالبی اضافه کرد: الان بازار این بحث خیلی گرم شده است تا اصل حکومت اسلامی را بزنند و زمینه هم تا حدودی فراهم است زیرا مشکلات اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی را هم برای دامن‌زدن به این تفکر عامل و دلیل می‌دانند و می‌گویند ما گفتیم در دوره غیبت هر حکومتی منجر به شکست است و باید منتظر باشیم تا خود امام زمان(عج) تشریف بیاورند. می‌گویند شما گفتید ما دنیا و آخرت ملت را آباد می‌کنیم دنیا را که آباد نکردید آخرت آنها را هم خراب کردید و دین مردم را گرفتید و جوانان هم بی‌دین شده‌اند و این هم وضع حجاب و بانک‌ها و اقتصاد و ... .

این کارشناس دینی با بیان اینکه برخی به روایات برای زیرسؤال بردن اصل حکومت اسلامی در دوره غیبت استناد دارند، تصریح کرد: یکی از مفصل‌ترین پاسخ‌ها به این مسئله را آیت‌الله منتظری در کتاب ولایت فقیه در 150 صفحه نوشته است و دلالت و سند این روایات را بحث کرده‌اند؛ آیت‌الله مؤمن و مرحوم آسیدکاظم حائری هم آن را بحث کرده‌اند؛ آیت‌الله جوادی آملی هم به این بحث پرداخته است.

مخدوش بودن روایات رایات

وی با بیان اینکه این روایات چند دسته است، گفت: برخی از این روایات از نظر سندی مخدوش است و راویان مجهول الحال و واقفی و ... در آن وجود دارد ولی برخی روایات، سند صحیحی دارد مانند روایت ابوبصیر ولی در دلالت این نوع روایات، حرف وجود دارد مانند روایت سدیر صدفی؛ برخی روایات ناظر به قیام زید است که چون این قیام با برنامه نبود به نتیجه رسید و امام(ع) فرمودند که قیام عجولانه و بی‌برنامه به نتیجه نمی‌رسد.

این استاد حوزه اضافه کرد: برخی روایات هم نهی از دعوت به خود و بحث طاغوت است تا کسانی به اسم ائمه(ع) و به نام خودشان قیام نکنند و برخی روایات هم ناظر به این است که هیچ یکی از قیام‌های قبل از ظهور به نتیجه کامل نمی‌رسد و نرسیدند و حتی حکومت‌ها هم به نتیجه کامل نرسیدند یعنی نمی‌توانند عدل را به صورت کامل پیاده کنند کما اینکه امام علی(ع) هم نتوانستند کاری را که امام زمان(عج) قرار است بکنند انجام دهند اما این که این روایات به صورت کلی قیام و تشکیل حکومت را نفی کنند درست نیست و چنین دلالتی ندارد.

مخدوش بودن روایات نفی قیام در عصر غیبت

ابوطالبی اظهار کرد: از جمله این روایات که نفی مطلق کرده است، روایت مالک بن اعین است که روایت مخدوشی هم هست و قیام را به صورت کلی نفی کرده است؛ یا روایاتی که از شکست قیام‌ها، خبر داده است یک سند معتبر و صحیح ندارند مانند روایت حماد بن عیسی و ابی جارود. یا روایاتی که بحث انتظار و نشستن در خانه را مطرح کرده است تا حضرت خودش قیام کند؛ در این روایت عثمان بن عیسی قرار دارد که جزء واقفیه و منحرف از حق است  و روایات او قابل اعتماد نیست.

حمایت تمام فقها و مراجع از امام و انقلاب

ابوطالبی اضافه کرد: در زمان نهضت امام این همه مراجع و فقها در سراسر کشور حضور داشتند ولی کدام گفتند تشکیل حکومت با استناد به این روایات حرام است بلکه عکس آن را داریم یعنی تقریبا همه مراجع و فقهای مشهد و قم و نجف همه از امام(ره) و انقلاب با درجات مختلف حمایت کردند و هیچ کسی مخالفت نکرد و نهایتا برخی در مقطعی سکوت کردند. اگر اطلاعیه‌های آیت‌الله خویی را در سال 42 و 43 ببینیم دارند که رژیم فاسد باید ساقط شود و صلاحیت برای حاکمیت ندارد.

وی افزود: مرحوم آقایان حکیم و میلانی و شریعتمداری هم این نوع حمایت را دارند. آیت‌الله شریعتمداری حتی از امام بالاتر به ولایت فقیه و جهاد ابتدایی اعتقاد داشت. حتی وقتی در سال 42 امام دستگیر شد و برای جلوگیری از اعدام امام، سه تن از مراجع بزرگوار وقت از جمله آقای میلانی امام را جزء مراجع اعلام کردند البته بعدها برخی مخالفت‌هایی کردند ولی این مخالفت‌ها هم نسبت به اساس و تشکیل حکومت نبود بلکه وقتی کشتارها زیاد شد مرحوم آیت‌الله حکیم و آسیدمرتضی حائری  و آیت‌الله خویی احتیاط کردند و گفتند لازم نیست الان اینقدر تند جلو بروید ولی نگفتند اصلا فقها نباید در حکومت دخالت کنند.

استاد مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) اظهار کرد: آقایان گلپایگانی، مرعشی نجفی، سیدمحمود شاهرودی بزرگ و ... در مورد حمایت از انقلاب بیانیه دارند و  در کتاب آقای حسینیان هم این اسناد ذکر شده است و مرحوم آقای دوانی هم این بیانیه‌ها را ثبت و ضبط کرده‌اند بنابراین در چند دهه اخیر کدام فقیهی با نظام مخالفت کرده است و اگر مخالفتی هم بوده است با جزئیات است؛ آیت‌الله خویی در چند سال اول انقلاب بیانیه‌های آتشین داشتند و بعد از کشتار سکوت کردند و در رفراندم جمهوری اسلامی مجددا اطلاعیه دادند که مردم در آن شرکت کنند.

شایعه و داستان‌سرایی در مورد ولایت فقیه

وی افزود: برخی مطرح می‌کنند که شیخ انصاری و آخوند خراسانی و ... با ولایت فقیه مخالف بودند ولی این درست نیست؛ شیخ انصاری تعبیر حکومت مطلقه ولایت فقیه را مطرح می‌کند. یا شایعه و داستان درست می‌کنند؛ مثلا گفتند در دوره مشروطه مرحوم آقای آخوند و نائینی نشسته بودند و مرحوم نائینی بحث ولایت فقیه را مطرح کرد که ما چون بحث مشروطه را دنبال می‌کنیم یکدفعه سراغ ولایت فقیه برویم و مرحوم آخوند 19 دلیل آورد که نباید برویم این در حالی است که ما مطالب مفصل از آخوند داریم که خلاف این است و وقتی از گوینده این مطلب (آقای ثبوت) سند می‌خواهیم می‌گوید من 40 سال پیش از آقابزرگ شنیدم و او هم گفته است که من 50 سال پیش از فرد دیگری شنیدم لذا سندی هم ندارد.

ابوطالبی بیان کرد: این مطلب در فضای مجازی منتشر شد و چند وقت بعد آن را با عنوان گفت‌وگوی آیت‌الله خویی با امام(ره) درباره ولایت فقیه منتشر کردند و اینکه آیت‌الله خویی همان اشکالات آخوند را تحویل امام(ره) داده است و با جمهوری اسلامی مخالفت کرده است که اینها داستان‌سرایی است.

سیره علما در ورود به سیاست

وی افزود: ورود علما به سیاست مانند محقق کرکی، علامه مجلسی و شیخ بهایی و ... خود دال بر این مطلب است؛ حتی مجلسی با اینکه رویکرد اخباری اعتدالی دارد منصب شیخ‌الاسلامی را در دوره صفویه داشت و کسانی که مخالف هم بودند با فقدان ورود فقها به حکومت صفوی مخالف بودند نه با اصل دخالت فقها در سیاست و هیچ کسی این حرف را نزده است و سیره عملی فقهای بزرگ دخالت در سیاست بوده است. البته نظریه ولایت فقیه برای امام(ره) هم نیست و در قرن دهم مرحوم اتفاق اصحاب کرده است یعنی همه اصحاب آن را قبول دارند.