نظامات اطلاع‌رسانی از منظر قرآن استخراج شود

به گزارش ایکنا، دومین نشست از سلسله‌نشست‌های حکمرانی قرآنی، عصر امروز، سه‌شنبه 27 تیرماه، با حضور علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت، علیرضا معاف، معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و حجت‌الاسلام و المسلمین غلامرضا قاسمیان، رئیس کتابخانه مجلس پیرامون نظام ارتباطی و اطلاع‌رسانی میان دولتمردان و مردم در حکمرانی قرآنی و شیوه‌های سخن گفتن با مردم از منظر قرآن در سالن جلسات معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.  

ابتدا علیرضا معاف، معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، با بیان اینکه باید تلاش ما در دولت مردمی تبدیل حکمرانی قرآنی به گفتمان باشد، گفت: انقلاب ما فرزند قرآن است نسبت پدر و فرزندی بین این دو وجود دارد. ما انقلاب و جنگ را بر اساس قرآن ادامه دادیم و اکنون باید بررسی کنیم که چگونه مرحله دولتمردی را با قرآن ادامه دهیم.

وی بیان کرد: یکی از نظریات در حوزه سخن گفتن با مردم، نظریه «بلاغت» است. رهبر انقلاب فرمودند بلاغت حرف خوب زدن نیست بلکه رساندن حرف خوب به مردم است. در 13 جای قرآن بحث تبلیغ آمده است. آنقدر مسئله بلاغ مهم است که خداوند به پیامبر (ص) فرموده وظیفه‌ای جز این ندارد.

معاف با بیان اینکه بلاغت صرفاً سویه ادبی ندارد، گفت: یکی از عناصر اصلی بلاغت این است که گفتار با گوینده تناسب داشته باشد یا به عبارت دیگر به او بیاید.

معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: نظریه دیگر «عقل درایه» است. ما در مواجهه با مردم باید عقل درایه را تقویت کنیم. در جنگ روایت‌ها گاهی مچ ما خوابیده است. یعنی وقتی از یک موضوع دو روایت مقابل هم ارائه می‌شود، روایت ما مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد و حتی متدینین نیز این روایت را قبول نمی‌کنند. این به خاطر آن است که ما در روایت رویداد، اختلال ارتباطی با مردم داریم. متأسفانه ما مردم را با عقل درایه تربیت نکردیم بلکه با عقل روایه تربیت کردیم.

معاف اظهار کرد: مسئله دیگر در خصوص چگونگی سخن گفتن با مردم از منظر قرآن است که در قرآن به 13 نوع و حالت «قول» اشاره شده است؛ بلیغ، طیب، لین، سدید، میسور، ثقیل، حسن، معروف، عدل، حق، عظیم، کریم و قاطع.

وی با بیان اینکه ما دچار کاهش انباره گفتمانی و ترقیق گفتمانی و واژگانی هستیم، گفت: ما کلیشه‌ای و تکراری حرف می‌زنیم و نوگویی نداریم و از انواع 13 گانه اقوال قرآنی در موقعیت متناسب با آن استفاده نمی‌کنیم. در حالی که مدیر، وزیر و سخنگو باید فکر کند که از کدام یک از این اقوال در ارتباط با مردم استفاده کند.

معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: مسئله دیگر این است که مسئولان کشور می‌توانند با نوع سخن گفتن خود تولید ادراک مثبت یا منفی کنند. تولید ادراک مثبت ایجاد انرژی با می‌توانیم و می‌خواهیم و ... است و تولید ادراک منفی با نمی‌توانیم و نمی‌خواهیم است. هنر امام خمینی(ره) و رهبر انقلاب در رابطه با مردم این است که تولید ادراک مثبت می‌کنند.

در ادامه حجت‌الاسلام غلامرضا قاسمیان، رئیس کتابخانه مجلس، در سخنانی با بیان اینکه قرآن در زمینه روایت‌گری سبک خاص خود را دارد، گفت: روایت‌گری قرآن یک روایت‌گری امیدوارانه است، حتی در جنگ احد که مسلمانان شکست می‌خورند قرآن اینگونه بیان می‌فرماید که اگر شما زخم خوردید آن‌ها هم زخم خوردند.

وی با تأکید بر این مسئله که روایت شکست در قرآن جایی ندارد، گفت: این امر حتی در جایی که شکستی برای مسلمانان حاصل شده نیز دیده نمی‌شود. به عبارتی قرآن هیچگاه روایت خود را با شکست به پایان نمی‌رساند بلکه روایت آن مبتنی بر جبران شکست و امید به آینده است.

قاسمیان ویژگی دیگر روایت‌گری قرآن را دست اول بودن آن خواند و گفت: هنوز با اینکه همه در حیرت از رخ دادن یک اتفاق هستند اما قرآن آن را روایت می‌کند. در عین حال قرآن در تبیین و تبلیغ و روایت یک رویداد به حواشی آن حادثه توجهی ندارد.

رئیس کتابخانه مجلس اظهار کرد: قرآن روایت خود را بر اساس سنن الهی تحلیل می‌کند و عقلانیت عجیبی را پای کار این تحلیل می‌آورد.

وی یادآور شد: متأسفانه ما از ظرفیت‌های دینی، سنن الهی، اخلاقی و اعتقادی در تبلیغات خود استفاده نمی‌کنیم و همه بار و مسئولیت تبلیغ و تبیین را بر عهده مسئولان گذاشته‌ایم، در حالی که رهبری از پدیده‌ای به نام حلقه‌های میانی یا «ربیون» صحبت کرده‌اند که کار آن‌ها مبارزه حول ولی و نظام است.

قاسمیان در تشریح ویژگی حلقه‌های میانی گفت: اینها براساس حرف‌های کاملا مبنایی جذب نظام می‌شوند و بعد این خود آن‌ها هستند که بار خیلی از مسائل را به دوش می‌کشند و از سیستم دفاع می‌کنند.

رئیس کتابخانه مجلس تأکید کرد: یکی از مشکلات ما در مسئله پیام‌رسانی این است که دولتمردان تصمیم گرفتند با رسانه‌های خود پیامشان را برسانند در حالی که بخشی از این پیام‌رسانی را حلقه‌های میانی می‌توانند انجام دهند اما ما این طبقه جان برکف را میدان نمی‌آوریم زیرا خیلی از مواقع حرف‌های صورتی می‌زنیم یا مواضع صورتی می‌گیریم که این طبقه را از سیستم دور می‌کند. 

در پایان این نشست علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت، با بیان اینکه در حوزه ساختارسازی اسلامی و طراحی نظامات مبتنی بر حکمرانی قرآنی کاری انجام ندادیم، گفت: آخرین اقدام صورت گرفته مربوط به تئوری ولایت فقیه امام راحل است.

وی ادامه داد: ما انقلاب سیاسی کردیم و حکومت غیر مشروع طاغوت را برچیدیم و حاکمیت اسلامی را جایگزین کردیم لذا کل نظام‌سازی در کشور مربوط به مجلس خبرگان اوایل انقلاب بود که با حضور امام راحل و مشارکت مجتهدین و نخبگان انجام شد ولذا نظام‌سازی اسلامی در حوزه‌های مختلف مبتنی بر تفکر دینی و اسلامی انجام نگرفته که حوزه اطلاع رسانی هم از این جمله است.

جهرمی با بیان اینکه انجام این امر مهم بر عهده فعالان قرآنی، حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها است، گفت: اینها باید با جدیت ورود کنند و نظام‌سازی اطلاع‌رسانی را انجام دهند.

سخنگوی دولت در ادامه با اشاره به اهمیت دو مقوله سرعت و دقت در حوزه اطلاع‌رسانی گفت: الان پیش‌فرض همه رسانه‌ها در دوگانه سرعت ـ دقت، اولویت دادن به سرعت است که این امر با دقت در عمل در تعارض قرار دارد.

سخنگوی دولت اظهار کرد: سؤال این است که آیا در همه رسانه‌ها، دولتی و خصوصی، قرآنی عمل می‌شود؟ اگر قرآنی عمل می‌شود، الگوی ما با یک رسانه غربی غیر قرآنی چه تفاوتی دارد؟ باید بالاخره بدانیم الگوی عملکرد مطلوب و اسلامی و قرآنی ما در حوزه اطلاع‌رسانی و ارتباط با مردم چیست.

وی، حوزه مهم دیگر در این زمینه را تبیین و ترویج دانست و گفت: خیلی از مفاهیم و موضوعات وجود دارد که یک مقام حاکمیتی نمی‌تواند آن را به سهولت بیان کند و اگر هم بیان کند آن را خراب کرده است. اینجا جایی است که نهادهای مدنی، حلقه‌های میانی و جامعه نخبگانی باید وارد شوند و بازیگری و نقش‌آفرینی کنند.  

بهادری جهرمی بیان کرد: بخش‌های زیادی از این مسیر اطلاع‌رسانی و گفت‌وگوی حاکمیت و مردم از بسترهای غیر حاکمیتی و غیر رسمی می‌گذرد و بازیگران غیر حاکمیتی و غیر رسمی می‌خواهد.

سخنگوی دولت تأکید کرد: باید بدانیم اطلاع‌رسانی را برای چه می‌خواهیم. وقتی مردم از دلایل تصمیم‌گیری ما مطلع نشوند یا از واقعیات با خبر نباشند به طور طبیعی همراهی نمی‌کنند و در قرآن آمده است که حتی موسی (ع) به دلیل همین عدم اطلاع نتوانست با خضر(ع) همراهی کند.

وی ابراز کرد: از نگاه قرآنی زمانی نباید خیلی از چیزها را مطرح کرد یا حداقل با یک روش متفاوت بیان کرد و بعضی مواقع هم خیلی از چیزها را باید به مردم گفت و لازمه آن این است که نظامات اطلاع‌رسانی از منظر قرآن استخراج شود تا پاسخگویی آسان‌تر و اجماع راحت‌تر انجام گیرد.