مانعی برای فعالیت مؤسسات قرآنی در مساجد وجود ندارد

مسجد، یکی از اصلی‌ترین پایگاه‌های مکتب اسلام است که نقش مهمی در پیروزی، تثبیت و قوام انقلاب اسلامی داشته و دارد. در همین راستا رهبر معظم انقلاب به‌عنوان سکاندار انقلاب اسلامی، بارها درباره نقش مهم مساجد سخنرانی‌های متعددی انجام داده‌اند.

معظم‌له طی دو سال اخیر بُعد معرفتی مساجد را به‌ویژه در مباحث قرآنی مطرح فرموده‌اند و خواستار تبدیل مساجد به پایگاه‌های قرآنی به خصوص از جامعه قرآنی و اهالی مساجد شدند. در همین راستا ایکنای فارس، گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام والمسلمین حسین امیدی، رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد استان فارس و مسئول ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی ـ هنری مساجد این استان داشته است که تقدیم مخاطبان می‌شود:

ایکنا ـ مفهوم شناسی پایگاه‌های قرآنی در نظام‌واره فکری مقام معظم رهبری چیست؟

مقام معظم رهبری در بیانات اخیرشان در محفل انس با قرآن کریم فرمودند: یکی از مهم‌ترین راه‌های تقویت و گسترش مرحله قرائت و حفظ قرآن را توجه به ظرفیت مساجد و احیا کردن پایگاه‌های قرآنی در مساجد دانستند.

مسجد ارتباط‌بخش میان آحاد مردم و قرآن کریم است؛ لذا برداشت ما این است که منظومه فکری معظم‌له این است که اساساً حضور در پایگاه‌های قرآنی مساجد در حفظ، قرائت، تدبر و انس با قرآن کریم بسیار مؤثر است. تشویق‌های اساتید قرآنی حاضر در مسجد و امام جماعت مسجد در ترغیب و انگیزه‌بخشی قرآن‌پژوه و نسل جوان و نوجوان بلکه عموم مردم مؤثر است؛ لذا تأکید رهبر انقلاب بر پایگاه‌های قرآنی مساجد موضوعی است که به ارتباط بخشی میان آحاد مردم و قرآن کریم کمک شایان توجهی خواهد کرد.

رویکرد مقام معظم رهبری در فهم قرآن کریم اجتماعی ـ تمدنی است. مقام معظم رهبری فرمودند هر مسجد یک پایگاه قرآنی باشد. مقصود ایشان این است که زمینه آموزش، فراگیری، یادگیری، محافل قرآنی، کرسی‌های تلاوت و حفظ قرآن مسجد است یعنی هرگونه فعالیت قرآنی که بخواهد صورت گیرد باید در بستر مسجد انجام شود.

ایکنا ـ مساجدی که تبدیل به پایگاه‌های قرآنی می‌شوند، چه ویژگی‌هایی دارند؟

مساجدی می‌توانند تبدیل به پایگاه‌های قرآنی شوند که در آن مساجد ظرفیت، امکانات و تجهیزات اولیه این مسئله وجود داشته باشد. یعنی در آن مسجد قشر جوان و نوجوان حضور داشته باشند. اساتید قرآنی، قاریان قرآن، معلمان قرآن حضور داشته و شناسایی شوند و البته خود امام جماعت یک چهره قرآنی باشد و مسجدی باشد که علاقه‌مندان به مباحث قرآنی به آن اقبال دارند. در ضمن لازمه این امر تعامل ارکان مسجد (امام جماعت، هیئت امناء، خادم و ...) است. همچنین عزم و اراده و تلاش برای تأسیس و پیشبرد اهداف پایگاه‌های قرآنی حائز اهمیت است.

ایکنا ـ آیا نمونه‌های موفق از مساجدی می‌شناسید که تبدیل به پایگاه‌های قرآنی شده باشند؟

بله. به‌طور مثال مسجد آقاباباخان در شیراز و بنای مقدس رضوی شیراز این مسئله را تحقق بخشیده‌اند.

ایکنا ـ پس از گذشت یک سال از بیان منویات مقام معظم رهبری مبنی بر ضرورت تبدیل مساجد به پایگاه‌های قرآنی، تا چه حد این موضوع در جامعه تحقق یافته است؟

مطالبه‌ای که مقام معظم رهبری داشتند به صورت جدی از طریق مرکز رسیدگی به امور مساجد دنبال شد و درحال پیگیری است. سایر دستگاه‌ها نیز در این زمینه دغدغه‌مند و به فکر هم‌افزایی هستند، اما اینکه توانسته باشیم همه مساجد را به پایگاه‌های قرآنی تبدیل کنیم محقق نشده است ولی تلاش‌های جدی و در دست اقدام صورت پذیرفته است. مثلاً از ابتدای فرمایش مقام معظم رهبری بحث گفتمان‌سازی برای تشکیل پایگاه‌های قرآنی مساجد شکل گرفته است البته از زمان تأکید رهبر معظم انقلاب موضوع تلاوت نور و تلاوت یک صفحه از قرآن در تمامی مساجد متداول شده است و کانون‌های مساجد مروج این امر بوده‌اند اما پس از فرمایش مقام معظم رهبری نسبت به تبدیل مساجد به پایگاه‌های قرآنی جان تازه‌ای به تلاش‌ها برای تحقق این امر بخشیده شده است و تقریباً 580 مسجد در سطح استان اعلام آمادگی برای ایجاد پایگاه‌های قرآنی مساجد کرده‌اند و آثار و گزارش‌های متعددی در این خصوص برای ما ارسال کرده‌اند.

با این همه تا نقطه مطلوب فاصله داریم و با تمام توان، تعامل و تفاهم با سایر دستگاه‌های مربوطه جهت تحقق بخشیدن به این مطالبه مقام معظم رهبری را مدنظر داریم و این موضوع در شورای محلات و مناطق 12 گانه مرکز رسیدگی به امور مساجد استان درحال پیگیری است.

به مساجد متعددی سرکشی و به فعال‌سازی این پایگاه‌ها توصیه شده است. جوایز و مشوق‌های فراوانی حتی برای شهرستان‌های استان فارس درنظر گرفته‌ایم و بخشنامه‌های آن به دست ائمه جمعه شهرستان رسیده است. همچنین این فعالیت‌ها از سوی نواحی امور 12 گانه امور مساجد استان رصد می‌شود.

ایکنا ـ مهم‌ترین موانع تحقق این مطالبه مقام معظم رهبری چیست؟

شاید بتوان گفت 1- کمبود اعتبارات و بودجه در این زمینه مؤثر است 2 - عدم توجیه و تفهیم اهمیت موضوع برای ارکان مساجد و فعالان قرآنی و فعالان قرآنی محلات 3 - کمبود مربیان قرآنی 4- عدم هماهنگی بین دستگاه‌های ذیربط.

ایکنا ـ آیا ساختار هیئت امنای مساجد اجازه حضور مؤسسات قرآنی را در مساجد می‌دهد؟

ورود مؤسسات قرآنی به مساجد چیزی نبوده است که در مطالبه مقام معظم رهبری باشد. منظور ایشان فعال کردن خود مساجد و تشکیل پایگاه قرآنی در مسجد است نه اینکه مؤسساتی که رسمی هستند و مجوز دارند فعالیت خود را در مساجد انجام دهند اما درصورتی‌که یک مؤسسه قرآنی با شرایط و ضوابط مسجد همراه باشد قطعاً ممانعتی انجام نخواهد شد و هیئت امنا مانعی برای این کار نیست به شرطی که ضوابط و شرایط مسجد را مؤسسات بپذیرند و بتوانند با هم به توافق برسند.

ایکنا ـ آیا بدون درنظر گرفتن حمایت‌های مالی و پشتوانه‌های قانونی از جانب دستگاه‌ها این مطالبه امری شدنی است؟

مسئولان با حمایت خودشان و پشتیبانی که از این پایگاه می‌کنند می‌توانند نقش ایفا کنند. مردم هم با اقبال و شرکت خود، فرزندان و خانواده‌هایشان می‌توانند موجب رونق این برنامه شوند. مردم می‌توانند در هزینه‌ها و برنامه‌ریزی طرح‌های قرآنی مشارکت و به اجرای آن‌ها نظارت داشته باشند. در اصل مردم در همه جوانب این کار می‌توانند نقش خود را ایفا کنند.

ایکنا ـ کدام سازمان‌ها و نهادها در تحقق این امر وظیفه قانونی دارند؟

سازمان‌ها و نهادهایی که در حوزه مسجد باید ورود داشته باشند و نهادهایی هم که در حوزه قرآنی فعال‌اند مشخص هستند، ازجمله سازمان اوقاف امور خیریه، سازمان تبلیغات اسلامی، دارالقرآن بسیج، دارالقرآن آموزش و پرورش ستاد اقامه نماز، کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد، مرکز رسیدگی به امور مساجد. اگر یک تفاهم‌نامه بین نهادها، تشکیلات‌ها و تشکل‌ها صورت گیرد، می‌توان با هم‌افزایی و وحدت رویه کار را به شکل مطلوب پیش برد.

ایکنا ـ نقش ائمه جماعت در جذب گروه‌های قرآنی به مساجد چیست؟

ائمه جماعت اگر با روی گشاده برخورد داشته باشند و فعالان قرآنی و گروه‌هایی که آتش به اختیار و به شکل خودجوش فعالیت قرآنی می‌کنند را در محله‌ها شناسایی و جذب مسجد کنند، می‌توانند در این زمینه نقش‌آفرین باشند. ائمه جماعت نقش بسیار مهمی در جذب و جلب مشارکت و فعالیت فعالان قرآنی و میزبانی از آن‌ها دارند. رفتار شایسته ائمه جماعت باعث می‌‌شود پس از جذب فعالان قرآنی آن‌ها که فعالیت را در مسجد ندارند و از ظرفیت آن‌ها بهره ببرند.

ایکنا ـ مسئولان و مردم چه نقشی در عملیاتی شدن این فرمایش معظم‌له دارند و نقش کدام‌یک پررنگ‌تر است؟

قطعاً حرکات خودجوش مردمی که سال‌ها جریان و سریان داشته است، اولویت دارد، اما مسئولان امر باید بیش از پیش از جریانات خودجوش مردمی حمایت کنند.

ایکنا ـ آیا از نظر نیروی انسانی، بستر لازم برای تحقق این مطالبه مقام معظم رهبری فراهم شده است؟

علاقه‌مندان بسیاری در این زمینه وجود دارند و لازم است با یک سازوکار مشخص شناسایی و ساماندهی شوند. تعداد بسیاری حافظ، قاری، مدرس، معلم قرآنی داریم و از نظر نیروی انسانی کم نداریم و با همکاری نهادهای مرتبط با فعالان قرآنی می‌شود این کار را فراگیرد و به آن بیش از گذشته توجه داشت تا به نقطه مطلوب نزدیک شد.

ایکنا ـ راهکارهایی برای پیشبرد این تحول در مساجد دارید؟

بله. 1) ارتباط مؤثر بین مدرسه و مسجد جهت جذب و ساماندهی دانش‌آموزان به محافل و پایگاه قرآنی مساجد. 2) برگزاری مسابقات قرآنی در رشته‌های مختلف و اعطای هدایای قابل توجه جهت تکریم جامعه قرآنی. 3) توصیه و تأکید امامان مساجد محلات به عموم مردم نسبت به توجه به مسائل قرآنی 4) پیوند بین خانواده و قرآن.

ایکنا ـ دستاوردهای هم‌افزایی مساجد و برنامه‌های قرآنی را در پیشبرد اهداف نظام اسلامی چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اقدامات مطلوبی در سال‌های گذشته نسبت به ترویج معارف قرآنی صورت گرفته است، اما برای تبدیل اجتماع به جامعه‌ای قرآنی، اندکی فاصله وجود دارد.

ایکنا ـ پیامدهای عدم تحقق مسجد به عنوان پایگاه قرآنی چیست؟

قطعاً فاصله گرفتن از اهداف و اغراض اولیه بنای مسجد خسارتی است جبران‌ناپذیر؛ لذا وحدت بین قرآن و مسجد امری ضروری و لازم است.