صنایع دستی چاه نفت کشف نشده است + صوت

هفته جاری به نام هفته صنایع دستی نامگذاری شده است. البته این هنر صنعت سال‌هاست که به حاشیه رانده شده و کارکرد لازم را ندارد، چون نگاهی صرفاً گیشه‌ای به آن داریم.

درباره مشکلات حاکم بر این حوزه، با مریم جلالی، معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، گفت‌وگو کردیم که آن را می‌خوانیم.

ایکنا – هنرهای سنتی و صنایع دستی هر کشوری مظهر هویت فرهنگی و قومی آن است، اما در کشور ما آنچنان که باید به این حوزه توجه نمی‌شود. درباره این موضوع توضیح دهید.

صنایع دستی برگرفته از سبک زندگی است، اما با هجوم مدرنیته و زندگی صنعتی به آهستگی توجه به صنایع دستی و هنر‌های سنتی کمرنگ شده است.

در برنامه پنجم و ششم فقط یک بند حمایتی برای صنایع دستی وجود دارد. همچنین سیاست‌گذاران مؤلفه‌ای را به نام صنایع‌دستی در رونق اقتصادی لحاظ نکرده و نیز در برنامه‌ریزی‌ در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی به ظرفیت‌های صنایع دستی التفاتی نشده است. مشکل دیگر این است که اقتصاد هویت‌‌بنیان را فراموش کرده‌ایم، در صورتی که یکی از مصادیق آن، صنایع دستی است. تمام تلاشم این بوده است که نگاه ما به حوزه سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و اجرا معطوف شود.

ایکنا – از ظرفیت‌های اقتصادی و اجتماعی صنایع دستی بگویید، چون تاکنون چندان به این حوزه پرداخته نشده است.

ظرفیت‌های صنایع دستی حوزه‌های تاریخی، هویتی و قومی را دربر‌می‌گیرد. حتی صنایع دستی در حوزه‌های اجتماعی مواردی همچون انسجام ملی، آسیب‌های اجتماعی و قوام خانواده را در پی دارد. در حوزه اقتصادی هم صنایع دستی سود فراوانی دارد و همانند چاه نفت کشف نشده است و این ویژگی‌‌ در اقتصاد مقاومتی اهمیت فراوانی دارد.

درباره چرایی کم‌توجهی به صنایع دستی عوامل مختلفی دخیل است. برای مثال قوانین حاکم بر صنایع دستی بسیار قدیمی است. قوانین حمایت از استادکاران مصوب 1396 است و دستورالعمل‌های آن اجرا و نوشته نشده بود و به همت جناب آقای ضرغامی این مسئله حل شد. البته بخشی از این کم‌کاری به سبب شیوع کرونا بود.

ایکنا – برای رونق صادرات صنایع دستی، تصمیماتی اتخاذ شده است؟

با توجه به شرایط امروز جامعه که حوزه‌های اقتصادی و معیشتی دچار انسداد شده است، باید صادرات صنایع دستی را رونق ببخشیم. دولت در برنامه هفتم بخشی را به صنایع دستی اختصاص داده شده است.

در ضمن باید میان هنرمند، صنعتگر و بازرگان تفاوت قائل شویم تا سیاست‌گذاری ما بر مبنای تفکیک این سه حوزه صورت گیرد. از هنرمند باید حمایت کرد. صنعتگر را باید توانگر و بازرگان را باید تشویق کرد. یکی از حمایت‌ها معافیت‌ مالیاتی است. همچنین شفاف کردن بخش‌های مختلف صنایع دستی یکی دیگر از اقدامات مؤثر است.

ایکنا - برای اشاعه آموزه‌های دینی و اعتقادی، چگونه می‌توان از صنایع دستی بهره برد؟

قطعاً هنر سنتی نماینده هویت محلی، منطقه‌ای و جهانی کشورمان است. صنایع دستی مصداق بارز کم‌نظیر هویت ایرانی اسلامی است. برای نمونه هنرهای دستی اصفهان کارکرد جهانی دارد، هرچند در هر گوشه‌ای از کشورمان چنین ظرفیت‌هایی وجود دارد. علاوه بر این، صنایع دستی به محیط زیست و توسعه پایدار هم کمک می‌کند.

صنایع دستی با هنر پیوند خورده و صنعت پایه آن است. پس نباید به این حوزه صرفاً صنعتی یا هنری نگاه کرد، چون یک‌سویه‌نگری باعث از بین رفتن بخش دیگر می‌شود.

ایکنا – در کشورهای بسیاری با ساخت فیلم از صنایع دستی حمایت می‌شود. برای نمونه در کشورهای ژاپن و هند چنین است. آیا وزارت میراث فرهنگی برای ترویج صنایع دستی تلاش کرده است؟

شخصیت حقوقی و حقیقی جناب آقای ضرغامی باعث شده است که رسانه برای وزارت گردشگری بسیار مهم باشد. بنابراین تلاش می‌کنم از رسانه برای ترویج صنایع دستی بهره ببرم. البته در طول این سال‌ها اقدامات خوبی صورت گرفته، ولی در نظام توزیع به صورت ویترینی از رسانه بهره برده شده است، مانند تولید برخی مستندها.

نگاه آینده‌نگرانه به این حوزه لازم است و بدین منظور می‌توان از رسانه کمک گرفت و راه‌اندازی یک تلویزیون اختصاصی در دستور کار است. رسانه سهم بسزایی در ادبیات مطالبه دارد، اما متأسفانه مطالبه ما در حوزه صنایع دستی منفعل و سطحی است، در حالی که باید محتوایی و ریشه‌دار‌ باشد.