عملکرد بانک‌ها در قرض‌الحسنه طبق انتظارات نبوده است

به گزارش خبرنگار ایکنا، حجت‌الاسلام والسلمین غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، رئیس شورای فقهی بانک مرکزی و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در سومین همایش قرض نیکو که صبح امروز، 21 اردیبهشت در محل کمیته امداد برگزار شد، گفت: آنچه که بسیار مهم است توسعه فرهنگ قرض‌الحسنه در کشور است. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی چند صندوق محدود وجود داشت و صندوق جاوید جزء اولین صندوق‌هایی بود که از سوی خیرین در تهران راه‌اندازی شد و بعد از آن چند صندوق دیگر تأسیس شدند اما امروز فرهنگ قرض‌الحسنه در کشور به‌گونه‌ای توسعه پیدا کرده که دو بانک مهم قرض‌الحسنه شکل گرفته‌اند و عملکرد خوب و امیدوارکننده‌ای را از این دو بانک شاهد هستیم.

وی افزود: از سایر بانک‌ها هم انتظار می‌رود در پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه مشارکت داشته باشند ولی با وجود اینکه منابعی در این بانک‌ها به صورت قرض‌الحسنه در حساب پس‌انداز و جای واریز می‌شوند اما طبق انتظارات ظاهر نشده‌اند.

جلسه اعضای شورای فقهی با رئیس جمهور

رئیس شورای فقهی بانک مرکزی با اشاره به جلسه تعدادی از صاحب‌نظران و متخصصان حوزه بانکداری اسلامی با رئیس جمهور گفت: عصر روز گذشته در خدمت آقای رئیس جمهور بودیم و در این جلسه درباره بانکداری و بانکداری اسلامی و اصلاح در نظام بانکی مطالبی مطرح شد. آقای رئیسی اعضای شورای فقهی بانک مرکزی را دعوت کرده بودند و آرزوی دوران مسئولیت تولی‌گری آستان قدس رضوی را مطرح کرد و گفت در آن زمان به دنبال این بوده بانک قرض‌الحسنه از منابع آستان قدس رضوی را راه بیندازیم و به نام امام رضا(ع) باشد ولی با آن موافقت و همراهی نشد. همچنین رئیس جمهور تأکید کرد امروز مسیر باز و هموار است و آقای مروی هم از انسان‌های بسیار خدوم و مورد اعتماد مقام معظم رهبری است و آستان قدس هم مورد عنایت مردم قرار دارد، لذا از داخل و خارج باید به میدان آمد و رویه‌ای که در صندوق امداد ولایت جریان دارد را مورد اشاره قرار داد.

مصباحی‌مقدم ادامه داد: آقای رئیسی به قرض‌الحسنه بدون کارمزد اشاره کرد و البته شرعاً کارمزد اشکالی ندارد و بعضی صندوق‌ها کارمزد دریافت می‌کنند و برخی صندوق‌ها هم دریافت نمی‌کنند. همچنین برخی فقها کارمزد را مجاز نمی‌دانند و برخی دیگر ایراد شرعی به آن نگرفته‌اند ولی نظر غالب مراجع تقلید و فقها گرفتن کارمزد به مثابه مزد کار است یعنی هزینه تمام‌شده خدمات و آن را مانعی نمی‌دانند و در شورای فقهی بانک مرکزی هم آن را مورد بحث قرار داده‌ایم و در این باره چند نکته به تصویب رسیده است.

وی تأکید کرد: هزینه پرداخت وام‌های قرض‌الحسنه باید ثابت باشد و دریافت هزینه‌های متغیر به تناسب مبلغ و مدت ایرادی ندارد اما فقط برای یک بار نه اینکه در طول دوره پرداخت اقساط تسهیلات، هزینه‌های متغیر تغییر کند.

عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه قرض‌الحسنه باید بدون چشم‌داشت باشد، افزود: واژه حسنه همین مفهوم را می‌رساند و نباید در اینجا انتظار منفعت داشت. فرهنگ قرض‌الحسنه در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به حدی گسترش یافته که مایه افتخار است. بنده در یکی از همایش‌های بین‌المللی در کوالالامپور حضور داشتم و در آن درباره ابعاد گسترده تأثیرگذاری قرض‌الحسنه در ایران توضیح دادم و موجب حیرت همه حاضران شد. به آنها گفتم در ایران از طریق قرض‌الحسنه تأمین مالی خرد، تأمین هزینه‌های ازدواج، تأمین هزینه‌های تحصیل و تأمین هزینه‌های درمان رقم می‌خورد و این موارد برایشان شگفت‌انگیز بود و چنین مواردی در دنیای اسلام وجود ندارد.

اراده قوی مدیران صندوق‌های قرض‌الحسنه

مصباحی‌مقدم با بیان اینکه ارائه مدیران عامل صندوق‌های قرض‌الحسنه اراده‌های قوی و دست‌یافتنی است، عنوان کرد: این اراده‌ها چشم‌انداز رفیعی را رقم می‌زند و منجر می‌شود قرض‌الحسنه بر سایر شیوه‌های تأمین مالی غلبه پیدا کند.

وی ادامه داد: مسئله تورم طی سال‌های اخیر بسیار وحشتناک بوده و عامه مردم و رهبری عزیز نسبت به مهار تورم تذکراتی را داده‌اند و امیدواریم که دولت امسال بتواند تورم را مهار کند. ولی در عین حال صندوق‌های قرض‌الحسنه بدون لحاظ تورم تسهیلات پرداخت می‌کنند و این موضوع خیلی موضوع خوبی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) تأکید کرد: خداوند ربا را حرام اعلام کرده تا مردم کار خیر و قرض‌الحسنه انجام دهند. خداوند در آیات از قرض‌الحسنه به عنوان قرض به او یاد می‌کند و چندین برابرش را باز خواهد گرداند. قرض‌الحسنه باید بدون منت باشد و حفظ احترام قرض‌گیرنده ضروری است.

مصباحی‌مقدم با بیان اینکه کمیته امداد و صندوق امداد ولایت واسطه خیر هستند و سپرده‌های مردم را قرض‌الحسنه می‌دهند، گفت: هر کسی که واسطه خیر باشد اجر عمل او کمتر از کسی که قرض می‌دهد نیست.

وی قرض‌الحسنه را نوعی انفاق توصیف کرد و افزود: بهتر است فردی مبلغی را بر اساس توان خود کنار بگذارد و آن را به نیازمندان بدهد و اگر فردی نتواند این قرض را بازگرداند بهتر است بخشیده شود و این کار ثواب خواهد داشت.