نتایج مثبت سیاست همسایگی دولت به تدریج در حال روشن شدن است

جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل غرب آسیا، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره ارزیابی خود از سیاست خارجی دولت سیزدهم به ویژه عملکرد دولت در حوزه سیاست همسایگی و منطقه‌ای گفت: دولت برای برقراری و گسترش روابط تجاری و اقتصادی با همسایگان و کشورهای اسلامی نیازمند اجرای یک سلسله سیاست‌ها بود که پایه و بنایی برای پیشبرد سیاست همسایگی باشد.

وی افزود:‌ به عبارتی توسعه روابط و رونق‌بخشی به تبادلات اقتنصادی و تجاری با همسایگان بدون مقدمات و یک سری اقدامات زیربنایی ممکن نیست و این تصور که بتوان یک شبه با یک دیدار و امضای تفاهم‌نامه روابط را به شدت گسترش داد غیر واقع‌بینانه است.

نشانه درستی سیاست همسایگی 

قنادباشی اظهار کرد: دولت در این راستا راهبردی را انتخاب کرد که در طی یک دوره ریاست جمهوری باید اجرا شود تا نتایج آن به تدریج روشن شود. از این منظر اتخاذ سیاست همسایگی همه زیرمجموعه‌های مربوطه را در دولت وادار به فعالیت کرد و مسئله تنها منحصر به وزارت امور خارجه نبود و وزارت‌خانه‌هایی مانند صمت، جهاد کشاورزی، راه و شهرسازی و همچنین بخش خصوصی در این مسئله وارد شدند و با ظرفیت‌ها و امکانات همسایگان آشنا شدند و ظرفیت‌ها و امکانات خود را به طرف مقابل عرضه کردند و کار را شروع کردند و به طور طبیعی این مسئله‌ای نیست که به سرعت رسانه‌ای شود. نمونه آن همین احیای روابط با عربستان بود که به یکباره اعلام شد اما مذاکرات بسیاری قبل از آن انجام گرفته بود.

نقش تحریم در پیشبرد سیاست همسایگی

قنادباشی درباره نقش تحریم به منزله یکی از موانع سیاست همسایگی گفت: تحریم‌ها قطعا یکی از موانع پیشبرد سریعتر روابط با همسایگان است اما مسئله اصلی نیست بلکه مسئله این است که بخش خصوصی ما باید با نیازها و امکانات طرف مقابل آشنا شود و یک سری اقدامات زیرساختی در حوزه بیمه‌ای و بانکی برای تبادلات مالی و تجاری یا در حوزه ترانزیت انجام شود که همه اینها زمان‌بر است.

این کارشناس مسائل غرب آسیا ابراز کرد:‌ از سوی دیگر از زمانی که دولت سیزدهم سیاست همسایگی را به عنوان اولویت سیاست خارجی کشور برگزید تشنج‌زایی در برخی مرزها با حمایت برخی قدرت‌های خارجی به سرعت گسترش پیدا کرد و این نشان داد که دولت سیاست همسایگی را به درستی به منزله اولویت خود انتخاب کرده است که باعث شده دشمنان در مسیر این سیاست مانع‌تراشی می‌کنند و نمونه آن تنش‌آفرینی در مرزهای افغانستان، آذربایجان و عراق است.

وی یادآور شد: همچنین دولت به طور ویژه مسئولی را برای پیشبرد روابط تجاری با همسایگان انتخاب کرده و نکته مهم این است که الان این سیاست در ریل مناسب خودش قرار گرفته و به طور طبیعی در ابتدا سرعت اجرا آهسته خواهد بود و به مرور سرعت افزایش پیدا می‌کند.

چشم‌انداز رابطه با همسایگان عربی 

قنادباشی درباره چشم‌انداز روابط با همسایگان عربی حوزه خلیج فارس به ویژه پس از احیای روابط با عربستان و تأثیر طرح صلح ابراهیم در ایجاد مانع برای پیشبرد سیاست همسایگی ایران گفت: این پیمان و روابط با اسرائیل نمی‌تواند کوچکترین مانعی ایجاد کند زیرا همین الان این رابطه تنها با بحرین و امارات بوده و بحرین کشور کوچکی است که مراودات کمی با ایران دارد و روابط با امارات نیز که بیشتر در حوزه تجاری و مالی است، هیچ کاهشی پیدا نکرده و کاهش تجارت با ایران، به ضرر خود اماراتی‌ها هم هست.

وی افزود: این کشورها، به جز عربستان، کشورهای پرجمعیتی نیستند و نیاز کمی به کالاهای ما دارند و کالای اصلی صادراتی آنها نفت است و ایران هم نفت صادر می‌کند و لذا کشورهایی در وهله اول طرف خوبی برای تجارت با ایران هستند که مانند عراق پرجمعیت باشند و هم اینکه پولی برای پرداخت داشته باشند. ایران الان با عمان، کویت و قطر روابط تجاری دارد و به اندازه ظرفیت این کشورها با آنها همکاری دارد اما اینها ظرفیت بیشتری برای پذیرش برخی کالاهای ما ندارند در حالی که کشوری مانند عراق چون در مرحله نوسازی و بازسازی است ظرفیت پذیرش بسیاری از کالاهای ایران را در حوزه‌های مختلف صنعتی، فنی کشاورزی و ...دارد.

تأثیر توافق هسته‌ای

قنادباشی در خصوص تأثیر توافق هسته‌ای بر روان‌تر شدن روابط با همسایگان گفت: به طور طبیعی این توافق بر این مسئله تأثیر دارد. تحریم‌های آمریکا دو جنبه دارد، یک جنبه بستن کانال‌های بانکی و مالی است که تسهیل روابط را سخت می‌کند وجنبه دوم ترس برخی از کشورها از مجازات و جریمه آمریکا در صورت رابطه و همسویی با ایران است و مسلما اگر این تحریم‌ها برطرف شود این موانع نیز برداشته خواهد شد و سیاست همسایگی بهتر و روان‌تر از قبل پیش خواهد رفت.

این کارشناس مسائل غرب آسیا در پایان اظهار کرد: البته اکنون با توافق میان ایران و عربستان و نگاه بیشتر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به عربستان و هماهنگی آنها با سیاست‌های این کشور این امید می‌رود که روابط با این کشورها نیز در مسیر بهتری قرار گیرد و تنش‌ها در منطقه خلیج فارس کاهش پیدا کند.