بهره اصولی از «رسانه» مؤثرترین روش تبلیغ دین در جهان معاصر است + صوت
مبلغ بین‌المللی آرژانتینی با تأکید بر اینکه رویکرد تبلیغ، ایجاد تحول در مخاطب برای هدایت به سمت خداست، گفت: در فضای تبلیغ چند عنصر مؤثر است؛ شناخت مخاطب و مخاطب‌شناسی یعنی مبلّغ باید بداند که مخاطب چه خلأ و نیازی دارد.
فلسفه خلقت انسان طبق قرآن کریم «وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ»(ذاریات، 56) عبودیت و بندگی است و وجه تمایز انسان با سایر موجودات، ناطق و عاقل بودن او و حرکتش به سوی کمال دانسته می‌شود. بر این اساس اهمیت و جایگاه این دو فریضه الهی یعنی امر به معروف و نهی از منکر بیشتر روشن می‌شود.
امر به معروف و نهی از منکر از فرائض الهی است که در آیاتی از مصحف شریف به آن تصریح شده است، همچون آیه 114 سوره آل‌عمران «يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ...». از آنجا که انسان غافل است و به دلیل عارض شدن نسیان و فراموشی بسیاری از مواردی را که مفید برای اوست فراموش می‌کند، ضرورت امر به معروف و نهی از منکر برای رسیدن به کمال نمود پیدا می‌کند.
قطعاً امر به معروف و نهی از منکر به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های تبلیغی از ضرورت‌های جامعه است و اگر ترک شود حتماً آسیب‌های جدی را برای مردم و مسئولان آن جامعه به همراه دارد اما این به آن معنا نیست که با هر مقتضیات و شرایطی و بدون رعایت اصول تبلیغی، هر فردی می‌تواند به آن بپردازد.
در واقع فردی که می‌خواهد امر به معروف و نهی از منکر را انجام دهد باید شیوه‌ها و اصول صحیح تبلیغ کردن دین اسلام را بداند تا زمینه بروز تشنج در جامعه، دین‌گریزی و به نتیجه نرسیدن فعالیتش فراهم نشود. لذا به منظور دانستن اصول تبلیغ براساس آموزه‌های دینی و قرآن و نیاز به روزآمدی این امر متناسب با پذیرش جامعه با سهیل اسعد، مبلغ بین‌المللی آرژانتینی و طلبه حوزه علمیه، به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.
بیشتر بخوانید:
ایکنا ـ ابتدا درباره معیار تبلیغ و ویژگی مبلّغ در قرآن توضیح دهید.
قرآن کریم انبیاء را به عنوان پدران فرایند تبلیغ معرفی می‌کند. آنهایی که مسئولیت رساندن پیام‌های خدا را داشتند، پیامبران بودند «الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ يَخْشَوْنَهُ وَ لا يَخْشَوْنَ أَحَداً إِلَّا اللَّهَ»(احزاب، آیه 39). این امر نشان می‌دهد که مبلّغ نباید هیچ خوفی داشته باشد.
بنابراین شجاعت یکی از ویژگی‌های مبلّغ است، چراکه در راه تبلیغ انواع خطرات و تهدیدات وجود دارد و یکی از مسائلی که در این زمینه اهمیت دارد شجاعت است. از دیگر ویژگی که در قرآن به آن تصریح شده عالم بودن مبلّغ است؛ به این معنا که «رِسالاتِ اللَّهِ» تبلیغ کنند، یعنی علمی به پیام‌های الهی داشته باشند و هم عامل باشند. اینکه خداوند پیامبران را برای این امر قرار داده این است که هم اهل علم و هم اهل عمل بودند.
ایکنا ـ پس می‌توان نتیجه گرفت که پیامبران در رأس هرم مبلّغان هستند اما تکلیف سایرین چیست؟
سایر مبلّغان که پیامبر نیستند باید سعی کنند هرچه بیشتر خود را از لحاظ ویژگی نزدیک به پیامبران کنند.
ایکنا ـ تبلیغ و امر و نهی در اسلام دارای اصولی است که گاه ناآگاهی از آنها زمینه‌ساز مشکلاتی در جامعه (چه در عرصه ملی و چه در عرصه بین‌الملل) می‌شود. این اصول چیست؟
در فضای تبلیغی چند عنصر، مؤثر است، یکی بحث «شناخت مخاطب و مخاطب‌شناسی» است؛ یعنی مبلّغ باید این قدرت را داشته باشد و بداند مخاطب چه خلأ و نیازی دارد، چراکه رویکرد تبلیغ، ایجاد تحول در مخاطب برای هدایت به سمت خداست.
بحث دیگر، «قالب تبلیغ» است؛ یعنی مبلّغ باید از قالب مؤثر استفاده کند. گاهی شما مبلّغ خوبی از لحاظ علمی هستید، اما نمی‌دانید با چه قالبی آن را جلو ببرید که این ضعف است.
بحث سوم «روش تبلیغ» است و این مورد اهمیت دارد که مبلّغ با چه روشی پیام‌ها را برساند.
ایکنا ـ با وجود سال‌ها فعالیت در عرصه تبلیغ، به نظر شما مؤثرترین روش تبلیغ چیست؟
امروزه، بحث رسانه، روش مؤثر و مهمی است به ویژه در فضای مجازی و بهره‌مندی از پیام‌رسان‌ها. البته نباید از اهمیت تبلیغ چهره به چهره غافل شویم. در قبال بهره‌مندی از فضای رسانه و مجازی، حضور مبلّغ در میادین حائز اهمیت است و تأثیر مستقیمی بر مخاطب دارد.
ایکنا ـ شاید بتوان گفت که اخلاق و اخلاق‌مداری حلقه مفقوده جامعه است. درباره میزان اهمیت رعایت موازین اخلاقی میان مبلغان و عمل‌گرایی آنها توضیح دهید.
مهمترین مسئله که بارها و بارها تجربه کردیم و جواب گرفتیم، بحث اخلاق مبلغ است. مبلغ نه فقط با کلام بلکه با رفتار خود که یکی از نظریات قرآن و اهل‌بیت(ع) است که با رفتارتان جذب و تبلیغ کنید نه فقط با زبان.
ایکنا ـ شاید از مطالب بیان شده این‌طور برداشت شود که تبلیغ و ذیل آن امر به معروف و نهی از منکر از هر فردی ساخته نیست.
باید بدانیم امر به معروف و نهی از منکر یک مطلب است و تبلیغ مطلب دیگر. همان‌طور که گفتم، تبلیغ مرحله شناساندن و خوب رساندن است، اما امر به معروف و نهی از منکر مربوط به مرحله اجرا و عمل می‌شود. مبلّغ باید برای تبلیغ مؤثر و اثرگذار، مجموعه عناصری را داشته باشد که هنگامی اینها جمع شود. بدین ترتیب مبلّغ موفق خواهد شد.
ایکنا ـ درباره ضرورت به‌روزرسانی شیوه‌های تبلیغ به ویژه در زمینه امر به معروف و نهی از منکر برای پذیرش از سوی سایرین بگویید.
در ایران همه نوع مبلغ را داریم و فضا فضای متنوعی است آنچه حاکمیت دارد، کلام است و تبلیغ لسانی، اما افراد بسیاری روش‌های مختلفی را اجرا کرده‌اند و موفق بوده‌اند.
ایکنا ـ قبول دارید که موفقیت در امر تبلیغ به ویژه در زمینه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه کمتر بوده است و گاه موجب بروز جنجال و تنش می‌شود؟
اگر نتیجه معکوس می‌دهد، به دلیل رفتار مبلّغان نیست، بلکه به دلیل ارتباط دین با حکومت است و با چه رویکردی به اسم دین کارهایی انجام شود. هرجا که رجال دین وارد فضای حکومتی شدند و سعی نکردند تمام حرف‌های دین اجرا شود، آن هنگام شاهد نتیجه معکوس خواهیم بود.
حکومت دینی بحث پیچیده‌ای است. تجربه جمهوری اسلامی ایران در برخی از مجامع موفق بوده، اما در برخی دیگر متأسفانه نبوده است و از آنجا که مردم به حکومت به عنوان الگو نگاه می‌کنند، اشتباه و خلأها و سوءاستفاده‌ها و مدیریت ضعیف را می‌بینند. آن هنگام شاهد نتیجه عکس هستیم، چراکه این امور در نمایاندن تصویری از دین مؤثر است.
ایکنا ـ صحبت پایانی.
به نظرم در حوزه علمیه مسائلی است که باید اصلاح شود. تبلیغ هنوز در حوزه جایگاه خاصی ندارد. تبلیغ مسئله حساسی برای حوزویان است و حوزه باید فضاهایی را ایجاد کند تا باب تبلیغ به جایگاه حقیقی خود برسد.
یادآور می‌شود، سهیل اسعد از فعال‌ترین مبلّغان اسلام در آمریکای جنوبی و یک لبنانی‌الاصل اهل آرژانتین است که با نام اصلی «ادگاردو روبین» در شهر «بوینس آیرس» در سال ۱۳۴۹ش متولد شد و تا ۲۰ سالگی در آرژانتین زندگی کرد. سپس به لبنان رفت و پس از سه سال برای تحصیل در حوزه علمیه به ایران آمد. حالا بیشتر از دو دهه است که نیمی از سال را در ایران زندگی می‌کند و شش ماه دیگر را به تبلیغ دین اسلام در سایر نقاط جهان مشغول است.
او به دلیل تسلط به چهار زبان عربی، فارسی، اسپانیایی و انگلیسی در ۲۵ کشور دنیا فعالیت می‌کند و تاکنون واسطه مسلمان شدن عده قابل توجهی از شهروندان آمریکای لاتین شده است. وی فارغ‌التحصیل دکتری رشته تمدن اسلامی از دانشگاه بیروت و دانش‌آموخته فلسفه و عرفان اسلامی از دانشگاه جامعة‌المصطفی (ص) در قم است.
سهیل اسعد از جمله فضلایی است که در دیدار طلاب و روحانیون با مقام معظم رهبری در سال ۱۳۸۶ به عنوان نماینده طلاب غیرایرانی به سخنرانی پرداخت و دغدغه‌هایی را درباره مسائل حوزوی و حوزه‌های علمیه مطرح کرد.
انتهای پیام
