از کیفی‌سازی تربیت قرآنی کارمندان تا مطالبه حافظ بین‌المللی چهارمحال‌وبختیاری

مرحله استانی شانزدهمین دوره مسابقات قرآن کریم ویژه جامعه کار و تلاش چهارمحال‌وبختیاری و خانواده‌های آنان روز گذشته، ۲۹ آبان‌ماه با حضور حدود ۴۰ نفر از قرآنیان سراسر استان در دو بخش بانوان و آقایان با همکاری اداره امور قرآنی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه استان در اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی برگزار شد. این مسابقات در رشته‌های قرائت تحقیق، حفظ کل، حفظ ۲۰، حفظ ۱۰ جزء و مفاهیم از جلد ۲۶ تفسیر نمونه برگزار شد و متسابقانی که نمره حد نصاب لازم را کسب کنند به‌عنوان نفرات اول تا سوم استانی معرفی می‌شوند و نفر اول هر رشته به مرحله کشوری راه می‌یابد. برای آگاهی بیشتر از فضای این مسابقات گفت‌وگوهایی با برخی داوران و متسابقان و نیز ناظر مسابقات انجام شده است که با هم می‌خوانیم:

نظارت اوقاف بر مسابقات

محسن مولوی، رئیس اداره امور قرآنی اداره‌کل اوقاف و امور خیریه استان و ناظر مسابقات قرآن جامعه کارگری استان در جریان برگزاری این مسابقات به تشریح زمینه‌های همکاری اوقاف در برپایی مرحله استانی مسابقات قرآن اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی پرداخت و به خبرنگار ایکنا، گفت: طی تفاهم‌نامه سازمان اوقاف و امور خیریه و وزارتخانه، مقرر شده است که ادارات اوقاف استان‌ها در زمینه‌هایی چون معرفی داور، فُرم‌های داوری و مباحث فنی این مسابقات، با ادارات کار همکاری داشته باشند.

وی با ذکر اینکه در همین زمینه جلسات بین دستگاهی در استان برگزار و جهت برپایی مسابقات در سطح مطلوب رایزنی‌هایی انجام شد، ادامه داد: اوقاف استان همچنین به‌‌عنوان ناظر در این مسابقات حضور دارد؛ داوران این دوره از مسابقات از میان داورانی انتخاب شدند که طرح ساماندهی داوران مسابقات قرآن کریم را با موفقیت طی کرده باشند.

فعالیت‌های قرآنی ادارات قائم به اشخاص نباشد

در ادامه، عبدالله میراحمدی، قاری، داور و مدرس دانشگاه در استان در پاسخ به این پرسش خبرنگار ایکنا که برگزاری پررنگ مسابقات قرآن در ادارات را چقدر سودمند می‌دانید؟ اظهار کرد: اصل این اقدام بسیار درست و خوب است اما اینکه چه مدیری و با چه نگاهی مسئول این رویداد باشد و تا چه اندازه بتواند فضاسازی برای این رویداد قرآنی ایجاد کند، جای بحث دارد و بسیار مهم است.

وی ادامه داد: نه‌ تنها سطح فنی مسابقات بلکه سطح اجرایی آن نیز باید سطح‌بندی شده و حتی‌الامکان در سطح بالا برگزار شود که اگر اتفاق بیفتد، ساختارهای لازم و خروجی‌های مطلوب برای آینده را نیز در پی خواهد داشت و تربیت چهره‌های جدید نیز محقق می‌شود.

مسئول جامعه قرآنی عصر استان با تأکید بر اینکه برگزاری مسابقات فرصتی برای قاریان و حافظان جهت تکرار و تمرین و تلاوت قرآن کریم است و زمینه‌های رشد را فراهم می‌کند، گفت: مدیران ادارات مختلف در برپایی مسابقات، کارهای مکمل انجام و سطح کارمندان قرآنی زیرمجموعه خود را در هر دوره ارتقا دهند تا کیفی‌سازی مسابقات اتفاق بیفتد؛ همچنین کیفی‌سازی تربیت قرآنی کارمندان که نیاز امروز است، باید اتفاق بیفتد.

میراحمدی تأکید کرد: مسابقات قرآن ادارات در نهایت باید منجر به بروز و ظهور تربیت قرآنی در کارمندان و خانواده‌های آنان شود؛ اینکه چه کسی در یک اداره به‌عنوان مسئول کارهای قرآنی منصوب می‌شود بسیار حائز اهمیت است.

این مدرس دانشگاه در استان بیان کرد: همچنین فعالیت‌های قرآنی ادارات قائم به اشخاص نباشد بلکه به‌صورت سیستماتیک و منظم اجرا شود، اگر فعالیت و برنامه‌ای قائم به شخص باشد، ممکن است تغییر آن شخص، سبب تحمیل لطمه‌ به سیستم و فرآیند کار قرآنی اداره شود.

مطالبه بر زمین مانده یک حافظ بین‌المللی

عیسی خورشیدی، حافظ بین‌المللی قرآن کریم و داور مسابقات قرآن اداره کار در خصوص سطح متسابقان، اظهار کرد: سطح قاریان بسیار خوب بود و پیداست که این قاریان تمرین داشتند اگرچه نیاز به‌کار بیشتر دارند و به‌نظرم امسال بر خلاف تمام سال‌ها، بالاترین سطح قاریان شرکت‌کننده را بعد از مسابقات اوقاف، در این مسابقات شاهد بودیم.

وی با ذکر اینکه از سال‌ها قبل تا کنون بارها به ضرورت تجمیع فعالیت‌های قرآنی نهادها و ادارات ذیل یک مرکز واحد تأکید داشته‌ام، ادامه داد: تا زمانی که این موازی‌کاری‌های قرآنی را شاهد باشیم و هر سازمانی برای خودش کار قرآنی انجام دهد، نمی‌توان پیشرفت خاصی را انتظار داشت.

خورشیدی با اشاره به فعالیت سازمان دیانت ترکیه که برای فعالیت‌های قرآنی تمام بدنه دولت تصمیم‌ می‌گیرد، گفت: مثلاً در یکی از برنامه‌ها که حضور داشتم و با حضور وزیر دیانت ترکیه در استادیومی برگزار می‌شد، حدود ۴۰ هزار نفر در این برنامه شرکت داشتند؛ در این کشور برنامه‌های قرآنی در پارک‌ها و فضای باز برگزار می‌شود و همه با هر تفکر و وضعیت حجاب حضور دارند و از برنامه‌ها و رویدادهای قرآنی استفاده می‌کنند که دلیل این موفقیت، تجمیع فعالیت‌های قرآنی در یک سازمان تصمیم‌گیر واحد است.

روند رو به افول مسابقات قرآن ادارات استان

این حافظ کل قرآن کریم در استان تأکید کرد: این شرایط را مقایسه کنید با شرایطی که هر اداره برای خودش برنامه‌هایی را تعریف کند و نتیجه این است که مثلاً در مورد مسابقات قرآن، سطح متسابقان سال به سال افول کند.
خورشیدی با تأکید بر اینکه روند پیشرفت کمی و کیفی مسابقات سراسری قرآن و مسابقات ادارات در استان در دهه اخیر افول زیادی داشته است، بیان کرد: تا چند سال قبل‌، تعداد متسابقان از شهرهای دور و نزدیک استان بسیار قابل توجه بود اما از اوایل دهه ۹۰، شاهد افت قابل توجه و عدم پیشرفت متسابقان به‌‌ویژه در رشته حفظ هستیم که خواه ناخواه سطح کمی مسابقات نیز افول می‌کند.

حافظ بین‌المللی قرآن کریم همدلی و همصدایی مسئولان قرآنی به‌ویژه در سطح کلان را مهم ارزیابی کرد و توضیح داد: مسئولان که دور یک میز می‌نشینند و برای فعالیت‌های قرآنی برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری می‌کنند، یکدلی و وحدت را سرلوحه قرار دهند که طبعاً این روحیه اتحاد به رده‌های پایینی و مدیران استانی نیز سرایت می‌کند و آثار و برکات فراوان به دنبال دارد.

برای قرآن هزینه کنیم

معصومه علایی، بانوی روشندل حافظ کل قرآن استان در پاسخ به پرسش خبرنگار ایکنا مبنی بر شیوه‌های تشویق فعالان حوزه حفظ قرآن در استان، بیان کرد: به‌نظرم متولیان قرآنی ساز و کاری بیندیشند تا آزمون‌هایی از افرادی که در حال حفظ هستند و به‌تدریج پیش می‌روند گرفته شود و افراد برتر تشویق شوند. روزی که ثبت‌نام طرح ملی نهضت حفظ از سوی آموزش و پرورش اعلام شد، به یاد دارم ۲۰ نفر از دانش‌آموزان فوراً ثبت‌نام کردند چون جوایز خوبی برای این طرح تعیین شده بود.

وی با استناد به توصیه قرآن در آیه شریفه «وَلَا تَهِنُوا فِي ابْتِغَاءِ الْقَوْمِ» و با ذکر اینکه دشمن در جبهه مقابل، علیه ما هزینه‌های هنگفتی می‌کند، ادامه داد: این در حالیست که در مباحث فرهنگی و قرآنی که ضرورت ماست هزینه نمی‌کنیم؛ اگرچه تعابیری چون کار فی‌سبیل‌الله، جهادی، خیرخواهانه و نظیر اینها در کار قرآنی موضوعیت دارد اما اوضاع کنونی جامعه حکایت از آن دارد که انگیزه‌افزایی و تشویق مادی و معنوی نیز لازم است تا جذب و ماندگاری مخاطبان به سمت قرآن سوق یابند.

مربی حفظ قرآن در استان با تأکید بر اینکه قرآن کریم مفاهیم کاربردی زندگی را برای ما دارد، تصریح کرد: می‌طلبد که این مفاهیم و معانی برای مخاطبان تبیین و با زبانی روشن و ساده بازگو شود. قرآن صرفاً کتاب ۱۴۰۰ سال پیش نیست بلکه تا قیامت زنده است و برای انسان‌ها برنامه دارد که بنده نیز تلاش می‌کنم در کلاس‌هایم مفاهیم قرآن را به‌صورت ساده و با مصادیق امروزین برای دانش‌آموزان تحلیل و ارائه کنم.

این حافظ کل قرآن کریم در استان ادامه داد: اصل در آموزش قرآن، توجه دادن مخاطبان به معانی و کاربردهای عینی آیات است چرا که فهم الفاظ عربی قرآن جز از طریق ترجمه و معنا میسر نیست.

علایی برگزاری مسابقات قرآن در ادارات را اتفاق خوب در حوزه فعالیت‌های قرآنی استان برشمرد و توضیح داد: با اینحال شاهد هستیم که بسیاری از ادارات که تا پیش از کرونا مسابقات برگزار می‌کردند، اکنون دیگر اقدامی در این خصوص ندارند و به‌ندرت شاهد برپایی این دست رویدادهای قرآنی هستیم.

حافظ کل قرآن سطح فعالیت‌های قرآنی استان را ضعیف ارزیابی کرد و گفت: تقویت و گسترش این فعالیت‌ها امری است که اول باید در سطح مسئولان بالادست کشور اصلاح و نهادینه شود تا آثار آن به استان‌ها نیز برسد. اگر برای قرآن سرمایه‌گذاری نکنیم و بنیه اعتقادی و معنوی دانش‌آموزان به‌ویژه کودکان و نوجوانان را تقویت نکنیم، یقیناً چندین برابر هزینه‌ را باید در ساحت‌های دیگر خسارت ببینیم و دچار خسران شویم.

علایی بیان کرد: کافیست جوایز دانش‌آموزان در رشته‌های قرآنی را با سقف جایزه‌ها در مسابقات ورزشی در مدارس مقایسه کنید، اگر یک دانش‌آموز نوجوان که در زمینه قرآنی برگزیده شده است جایزه خود را با یک برگزیده رشته ورزشی مقایسه کند، قطعاً انگیزه خودش را از دست خواهد داد.

اختصاص جوایز متناسب با رشته و رتبه

زهرا اقبالی، حافظ کل قرآن کریم که در رشته تفسیر به این مسابقات آمده است گفت: خوشبختانه به‌تدریج شاهد برپایی مسابقات قرآن دستگاه‌های اجرایی استان هستیم که البته این مسابقات در سطحی پایین‌تر در مقایسه با مسابقات قرآن اوقاف قرار دارند که به‌صورت حرفه‌ای برگزار می‌شود.

وی ادامه داد: برای مسابقات قرآن اداره کار محدودیت‌هایی برای افراد مجاز به شرکت در مسابقات وجود دارد که امیدواریم با تدابیر مسئولان این مشکل رفع شود تا به‌صورت عمومی‌تر همه بتوانند شرکت کنند.

این بانوی حافظ کل در استان با اشاره به اینکه در چندین دوره مسابقات قرآن اداره کار حضور داشته است، بیان کرد: در رشته‌های حفظ کل، ۲۰ و ۱۰ جزء حائز مقام‌ استان شده‌ام‌؛ با توجه به علاقه و زمینه کارم در مقوله تفسیر، تصمیم گرفتم در این رشته شرکت کنم.

اقبالی گفت: پیشنهاد می‌شود مؤلفه‌هایی چون نفرات اول تا سوم و نیز رشته‌ها در تعیین میزان جوایز مدنظر متولیان مسابقات قرار گیرد، مثلاً برگزیدگان حفظ ۱۰ جزء و حفظ کل به یک میزان تشویق نشوند یعنی حافظ کل در مقایسه با او از حیث مادی و معنوی بیشتر مورد تشویق قرار گیرد.

کمبود آموزش‌های تخصصی قرآن در استان

کوثر هادی‌پور، قاری ممتاز شهرستان بروجن با اشاره به اینکه آموزش‌ قرآن در استان مطلوب نیست، بیان کرد: بارها در مرحله کشوری مسابقات حضور داشتم و مشاهده کردم که سطح ما با سطح استان‌های تراز اول قرائت نیست چرا که قاریان آنان بسیار توانمند و آموزش دیده و قاریان استان از آموزش تخصصی منظم و مستمر محروم هستند.

وی ادامه داد: در این استان‌ها وقتی یک قاری به مرحله کشوری راه می‌یابد تحت تعلیم و آموزش‌های تخصصی قرار می‌گیرد حال آنکه در استان ما فقط راه‌یابی به مرحله کشوری موضوعیت دارد و نحوه عملکرد استان مورد توجه و دغدغه مسئولان امر نیست. آموزش تخصصی قرائت برای بانوان در استان وجود ندارد و هر آنچه یاد گرفته‌ام با تمرین و تلاش خود بوده است و همین روند را ادامه می‌دهم.

حدیث بحرینی، حافظ کل و قاری قرآن از شهرستان بروجن نیز که در رشته قرائت تحقیق به این مسابقات آمده است با اشاره به اینکه روند پویایی و نشاط مسابقات قرآن دستگاه‌ها نزولی بوده است، بیان کرد: تجربه حضور در مسابقات قرآنی دانش‌آموزان و دانشجویان و مقایسه آن با فضای فعلی مسابقات قرآن، تایید کننده این موضوع است که اقبال عمومی به مسابقات چه اوقاف و چه دیگر دستگاه‌ها به‌ویژه بعد از بروز کرونا بسیار کم شده است.

وی ادامه داد: به‌نظرم در حوزه فعالیت‌های قرآنی استان توجه لازم صورت نمی‌گیرد و هزینه‌ شایسته‌ای تخصیص نمی‌باید که یک نمونه آن میزان جوایز مسابقات است و وقتی وضعیت استان را مثلاً با استان تهران مقایسه می‌کنیم، تفاوت‌ها محسوس است.

بحرینی گفت: دوره حفظ یکساله را در جامعة‌القرآن بروجن گذرانده‌ام و در زمینه قرائت نیز با توجه به علاقه شخصی از کودکی دنبال کرده‌ام و آموزش خاصی پشت سر نگذاشته‌ام به‌جز اینکه این اواخر در یک دوره مجازی آموزش قرائت شرکت کردم.

دغدغه قرآنی یک دانشجو

فائزه علایی، حافظ ۲۰ جزء قرآن کریم و دانشجوی رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهرکرد در خصوص آغاز فعالیت‌های قرآنی خود، بیان کرد: از حدود شش سال قبل در مسیر حفظ قرار گرفتم و هم‌اکنون به همراه خواهرم که حافظ است، تحت تعلیم اساتید حفظ، تجوید و صوت و لحن به ادامه حفظ قرآن مشغولیم.

وی با ذکر اینکه انس با قرآن در سنین نوجوانی و جوانی اثرات عمیقی دارد و معنویت را در وجود انسان نهادینه می‌کند، تصریح کرد: شرکت در مسابقات قرآن نیز در راستای همین هدف صورت می‌گیرد، ضمن اینکه قصد داشتم میزان پیشرفت و نقاط ضعف و قوتم در حفظ را با شرکت در این مسابقات، محک بزنم و انگیزه لازم برای ادامه کار را در خودم تقویت کنم.

علایی با بیان اینکه در کانون قرآن و عترت و نیز پایگاه بسیج دانشگاه شهرکرد به فعالیت‌های قرآنی می‌پردازم، تصریح کرد: در مسابقات سراسری قرآن اوقاف نیز چندین سال شرکت دارم؛ شرکت و کسب رتبه‌های اول استان در مسابقات ادارات ورزش و جوانان، آموزش و پرورش، جامة‌القرآن و غیره را در کارنامه دارم.

این بانوی قرآنی استان با ابراز تأسف از کمرنگ شدن قرآن در جامعه و ضرورت پرداختن به آموزه‌های این کتاب آسمانی به‌ویژه در شرایط فعلی، گفت: امروز شاهد تعطیلی‌ بسیاری از فعالیت‌ها و رویدادهای قرآنی هستیم که شیوع کرونا باعث این وضعیت شد.