گزارش ایکنا از مراسم نکوداشت علامه حسن‌زاده آملی
مراسم نکوداشت علامه حسن‌زاده آملی با پیام آیت‌الله العظمی جوادی آملی از مراجع تقلید و با حضور، علما، اساتید، طلاب و شاگردان آن مرحوم امروز 21 مهرماه در مدرسه عالی دارالشفا برگزار شد.
به گزارش ایکنا از قم، مراسم نکوداشت علامه حسن‌زاده آملی با پیام آیت‌الله العظمی جوادی آملی از مراجع تقلید و با حضور، علما، اساتید، طلاب و شاگردان آن مرحوم امروز 21 مهرماه در مدرسه عالی دارالشفا برگزار شد.
علامه حسن‌زاده آملی جامع معقول و منقول و مشهود بود
جمع بین معارف یاد شده گاهی جمع سالم است و زمانی جمع مکسر، آنچه کمتر یافت می‌شود جمع سالم است و آنچه بیشتر به چشم می‌خورد و به زبان و قلم می‌آید جمع مکسر است، سهم خواص از صحابه انسان‌های متعالی هر عصر و تحفه هر دوران، همانا دست‌یابی به سلامت چنان جمع بی‌کسر و چنین جامعیت بی‌نقص است.
جمع سالم بین عقلی نظری و عقل عملی و برقراری اتحاد تام بین علم صائب و عمل صالح در صحابت اربعین‌های مناسب و جمع بین احیای لیل و نهار و تالیف بین صیام رجب و شعبان با ماه مبارک رمضان در برنامه‌های تزکیه وی بود.»
الگوگیری از ادب علامه حسن‌زاده آملی
توجه استاد حسن‌زاده آملی به قرآن در مباحث مختلف
محمدجواد لاریجانی از شاگردان علامه حسن‌زاده آملی در این مراسم گفت: الان در کلاس‌ها تعداد که کم می‌شود ما اساتید دیگر حال بحث نداریم اما علامه همواره برای یک نفر هم مانند ۱۰۰ نفر درس می‌دادند.
وی در پاسخ به اینکه ایشان چرا به علوم دیگر ورود می‌کردند، گفت: ایشان معتقد بود علمای دین باید هستی مادی اطراف خود را بشناسند و ریاضیات، فیزیک، نجوم و دیگر علوم را بداند و در مقابل علمای علم مادی هم باید بصیرت پیدا کنند که ما در هر دو کمبود را حس می‌کنیم.
لاریجانی در رابطه با استدراک خویش در خصوص اصل توازی اضافه کرد: این اصل بیان می‌کند چگونه ما از مفاهیم روشن با استدلال منطقی محض به نتیجه برسیم. در این باره از قدیم بحث بود که این اصل از اصول دیگر می‌آید یا نه؟
وی با بیان اینکه سپس بیان شد این اصل از سایر اصول قابل حصول نیست، گفت: پرداختن ایشان به اصل توازی نشان داد این نکته بسیار مهم است؛ رساله دیگر قضیه عروس در هندسه یا همان قضیه فیثاغورس است که حضرت علامه نزدیک به ۴۵ برهان در این خصوص در رساله خود بیان کرده‌اند.
لاریجانی ابراز کرد: حضرت علامه معتقد بود فیثاغورس از شاگردان ادریس نبی و آدم ویژه‌ای است، فیثاغورس معتقد بود مفاهیم ما قابلیت دارد توسط اعداد بیان شود، سپس ۲ هزار سال طول کشید تا دانشمندان متوجه شدند این قابلیت وجود دارد که پس از آن زبان کامپیوتر و هوش مصنوعی و... هم به وجود آمد.
وی با بیان اینکه فیثاغورس حزب برادران درست کرد و گفت باید حق را اقامه کنیم و عبادت صبحگاهی و شبانه برگزار می‌کرد، بیان کرد: ایشان راجع به عالمان نکاتی می‌گفت که شاگرد را برای بیشتر دانستن به شوق می‌آورد.
لاریجانی با اشاره به مباحثی که علامه حسن‌زاده در خصوص حق نوشته‌اند، تصریح کرد: ایشان در آنچه که راجع به نفس نوشته‌اند شمشیر را از رو بستند که آن‌هایی که قائل به تجرد نفس نیستند را قلع و قمع کنند؛ مسئله حق مسئله امروز تفکر بشری است و یکی از صدمات امروزه این است که می‌خواهند حق را ذبح کرده و جای آن منافع مادی بگذارند.
وی گفت: یکی از اخلاقیات استاد این بود که اگر موضوعی را می‌خواستند بحث کنند ابتدا قرآن را با تمرکز دوره می‌کردند تا ببینند در قرآن در آن مورد چه چیزی آمده است.
لاریجانی تأکید کرد: حق مداری چیزی است که ما امروزه در عمل به آن نیاز داریم، به گفته شیخ انصاری ابتدا باید ظلم را کشف کنیم سپس حق مشخص می‌شود؛ مفهوم حق در دنیای سکولار امروز بسیار کارآمد است.
محتواهای جامانده از علامه حسن‌زاده آملی سامان یابد
وی ادامه داد: پس از وی جناب صدرا که چنان حرکتی کردند و الان همچنان ما سر همین سفره نشسته‌ایم و سرآغاز تحلیل‌های عمیق علما، جناب صدرا هستند.
این شاگرد علامه حسن‌زاده آملی اضافه کرد: سپس به نسل صدرایی می‌رسیم که بسیاری از مسائل را با فهم‌های عمیق و تحلیل‌های وسیع بیان می‌کردند و پس از آن به استاد حسن‌زاده می‌رسیم.
یزدان‌پناه تصریح کرد: دلیل اینکه ایشان نسبت به برخی علما درجه بالاتری دارند نوع تعمق و تأمل ایشان در مباحث مختلف و استدلال آنها مخصوصا در بحث امامت است.
وی ابراز کرد: ما باید ببینیم چگونه خواجه نصیر، تغییری در مسائل کلامی ایجاد کرد؛ پس از صدرا ما به برکت این علما با تغییراتی روبه‌رو شدیم. باید کتابی نگاشته شود تا بتواند این محتواها را سر و سامان دهد تا در حد اندیشه اولیه در مسائل مختلف مانند رجعت، امامت و ... توقف نکنیم.
استاد حوزه علمیه گفت: باید کتابی نگاشته شود تا بتواند این محتواهای برجای مانده از عالمانی مانند آیت‌الله حسن‌زاده آملی را سر و سامان دهد تا در حد اندیشه اولیه در مسائل مختلف مانند رجعت، امامت و ... توقف نکنیم .
توجه آیت‌الله حسن‌زاده آملی به مسائل جامعه
در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین سیدبهاءالدین ضیائی، استاد حوزه علمیه در رابطه با شخصیت و سیره این عالم بزرگ بیان کرد: در این یک سال در مراسم و مجالس مختلف، از ابعاد گوناگون این جامع منقول بیاناتی ارائه شد که بنده هم به یکی از آنها در فرصت کوتاهی می‌پردازم.
وی ضمن بیان ویژگی‌هایی از امام علی (ع) افزود: تاکنون عمدتا به ابعاد عرفانی وی اشاره شد اما کسی که در این علم قرار می‌گیرد نمی‌تواند نسبت به مسائل جامعه نیز بی‌اعتنا باشد که شاهد عینی آن هم رهبر معظم انقلاب، امام خمینی (ره) است که در اوج مسائل عرفانی انقلابی به این شکوهمندی را رهبری کردند.
ضیائی با اشاره به اینکه علامه حسن‌زاده آملی همواره یادداشت‌هایی در خصوص حمایت از انقلاب و مقام معظم رهبری داشتند، ادامه داد: در سال ۶۷ به فرمان مقام معظم رهبری یک کنگره بزرگداشت حضرت زهرا (س) در ساری برگزار شد. مسئولین این کنگره از این علامه خواستند یک یادداشت به این کنگره تقدیم کنند. ایشان یک رساله تقدیم کردند که در مقدمه آن به آیت‌الله خامنه‌ای اشاره شده است.
وی اضافه کرد: در سال ۷۷ مقام معظم رهبری سفری به استان مازندران داشتند و ۵ روز در این استان اقامت داشتند. غیر از ساری به باقی استان نماینده فرستادند اما به آمل خودشان شخصا سفر کردند؛ حضرت علامه برای تقدیر و تشکر از رهبر انقلاب رساله‌ای تنظیم کردند که در ابتدای آن نیز مکتوبی دارند.
ضیائی ضمن قرائت دو شاهد مکتوب ذکر شده تصریح کرد: عارف بالله حقیقی نمی‌تواند انزوا و گوشه‌گیری اختیار کند و به مسائل جامعه بی‌اعتنا باشد؛ آیت‌الله حسن‌زاده آملی نیز اینگونه بودند.
تربیت نفوس و راهبری به دروازه توحید؛ ویژگی بارز علامه حسن‌زاده آملی
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین نائیجی، استاد حوزه علمیه نیز در این مراسم بیان کرد: تلاش شبانه‌روزی علامه در پیشبرد توحید زبانزد خاص و عام است؛ گرچه کتاب‌های ایشان در باب معرفت زیاد است اما تربیت نفوس و راهبری آنها به دروازه توحید در کنار درس از ویژگی بارز ایشان است.
وی افزود: ایشان ضمن اینکه با همت به تربیت طلاب می‌پرداخت از تربیت عامه مردم نیز غافل نبود؛ روزگاری که در هیچ خانه‌ای باز نبود و دفاتر به امورات رسیدگی می‌کردند او خود به امورات رسیدگی می‌کرد و مردمی در سراسر کشور هستند که خدمت ایشان رسیده‌اند و به صورت چهره‌به‌چهره از راهبری ایشان استفاده کرده‌اند.
نائیجی ادامه داد: عالمی بود که گوش به حرف پیرزنی می‌داد و تا مشکل وی را برطرف نمی‌کرد آرام نمی‌گرفت؛ هر کس به خانه ایشان می‌رفت خودش از وی پذیرایی می‌کرد و مهرش در دل باقی می‌ماند.
وی در خصوص روش تبلیغ ایشان گفت: ایشان با روش تبلیغ سنتی دین که تکیه بر منبر داشت نسلی را تربیت می‌کرد که با ارتباطات امروزی آشنایی نداشت اما ضمن پاسداشت این نوع تبلیغ راه تازه‌ای را در تربیت مردم باز کرد که آن برگزاری جلسات برای عامه مردم به‌گونه امروزی بود.
نائیجی با اشاره به اینکه عروج و مکاشفات متعالی، ایشان را از دیگر عالمان برجسته می‌سازد، ابراز کرد: در قم نیز عده‌ای از اهل علم در دائره تربیت سلوکی ایشان قرار داشتند؛ ایشان نیز پروازها و مکاشفاتی داشتند.
وی با پرداختن به جنبه علمی ایشان گفت: شاهد این موضوع آثار متنوع ایشان در زمینه‌های مختلف اعم از فقه و اصول، تفسیر، حدیث، ریاضیات، نجوم، طب، طب معنوی، معالجات روحی مردم در عرصه‌های مختلف، علوم الهی و... است.
