خسروشاهی زبان‌دان و دست به قلم بود/ فاصله گرفتن از اخوان‌المسلمین

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن زمانی، استاد حوزه و دانشگاه و مسئول دفتر امور اجتماعی و سیاسی حوزه علمیه، شامگاه 8 اسفندماه در مراسم بزرگداشت دومین سال ارتحال آیت‌الله سیدهادی خسروشاهی با عنوان «مردم میدان تقریب»، گفت: پژوهش و نگارش کم‌نظیر مرحوم خسروشاهی از جمله ویژگی‌های این عالم حوزوی بود که از جوانی هم شروع کرد و تالیف بیش از 200 اثر نشانگر این اهتمام والاست. بنابراین نباید بگذاریم تا 40 ساله و 50 ساله شویم تا دست به قلم ببریم و نباید مضایقه کنیم. 

وی افزود: دومین ویژگی آن مرحوم، بین‌المللی اندیشیدن بود، دین اسلام، جهانی است، در آیه 127 انبیاء فرموده است: وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ؛ ما باید به عنوان میراث‌دار آموزه‌های اهل بیت(ع) فرهنگ اسلام و ارزش‌های انقلاب را به جامعه بشری انتقال دهیم و مرحوم خسروشاهی پرچمدار این عرصه بود. این وظیفه همه آحاد حوزه و حتی اندیشمندان و فرهیختگان دانشگاهی و ... است. جمعیت ایران یک هشتم جمعیت دنیاست و 99 درصد جامعه بشری را به غفلت و فراموشی سپرده‌ایم و باید فرهیختگان و اندیشمندان حوزه و دانشگاه وارد میدان شوند و مرحوم خسروشاهی در این زمینه پیشگام بود.

زمانی بیان کرد: ایشان هم در عرصه ادیان و هم مذاهب تلاش کرد. وقتی سفیر ایران در واتیکان بود آثار متعددی از جمله «انجیل و مسیحی»، «واتیکان، دنیای اسلام» را نوشتند که نکات جالبی دارد؛ کتاب دو مذهب؛ اسلام و مسیحیت را هم نوشت و حضور فیزیکی و علمی در عرصه تبلیغ دین و تقریب ادیانی و مذهبی داشت. 

وی با اشاره به ویژگی دیگر او یعنی زبان‌آموزی تصریح کرد: در اوائل جوانی، مکالمه عربی معاصر را مسلط شد، همچنین زبان انگلیسی را فراگرفت  و در مجامع بین‌المللی از آن بهره برد و آثاری را ترجمه و در داخل کشور معرفی کرد. رهبر معظم انقلاب با صراحت فرمودند حوزویان باید چند زبان زنده دنیا را فرا بگیرند، زیرا بدون زبان کار تبلیغی نمی‌توان انجام داد و مترجم به تنهایی کفایت نمی‌کند. زبان‌آموزی کار سختی نیست و می‌توان با مقداری زحمت کشیدن به آن دست یافت.

ضرورت زبان‌آموزی

وی اضافه کرد: از حامد الگار پرسیدم به چند زبان مسلط هستی، او گفت که با ده زبان مشغول عرضه معارف اسلامی هستم، الان مراکز زبان‌آموزی در حوزه و دانشگاه و در بیرون وجود دارد ولی آن وقت این شرایط هم فراهم نبود و او با تلاش شخصی قدم برداشت. تمامی حوزویان باید زبان عربی یاد بگیرند و مسلط شوند.

زمانی با بیان اینکه ورود در سازمان‌های حاکمیتی نظام اسلامی برای استفاده از ظرفیت آنها برای تبلیغ دین از دیگر ویژگی‌های آن مرحوم بود، اضافه کرد: او وارد وزارت خارجه شد و کارمند آنجا شد و به عنوان سفیر در واتیکان و مصر خدمت کرد. ویژگی دیگر ایشان نشر معارف اهل بیت(ع) در دنیا بود؛ ضمن اینکه تقریب را مد نظر داشت ولی دست از تبلیغ هم برنداشت و وقتی در مصر بود در مورد فضایل و مناقب اهل بیت(ع) چندین کتاب نوشت و آثاری از علمای مصر را چاپ کرد. ویژگی دیگر ایشان داشتن تفکر انقلابی و حمایت از نظام بود و برخی آثاری هم در این عرصه نوشت. او چند جلد کتاب در مورد سیدجمال نوشت. آنقدر علاقه‌مند به سیدجمال بود که تقریبا چهره خود را هم شبیه سیدجمال کرده بود و عمامه و گیسوی بلند و درویش مسلکی او برگرفته از روحیات سیدجمال بود.

زمانی گفت: در مورد اخوان المسلمین و حسن البناء کتاب نوشت، البته در اواخر به جریان اخوان مصر نگاه منفی پیدا کرد که درست هم بود، جریان اصیل اخوان توسط حسن البناء بنیان نهاده شد که اهل وحدت و تقریب و معرفی اسلام اصیل بود و بعد از او هم افراد این جریان دقیقا شبیه تفکرات امام را داشتند ولی به تدریج به دامان لائیک و سکولاریسم و اسلام سلفی و متحجر افتادند و همین سبب شد تا از آنها فاصله بگیرد.

وی در ادامه تصریح کرد: خسروشاهی در مورد نهضت الجزایر و سودان و نهضت‌های اسلامی، حرکت اسلامی فلسطین، مرحوم ثقة الاسلام تبریزی و ... کتاب نوشته است؛ او اعتقاد جدی به تقریب مذاهب اسلامی داشت و واقعا معتقد بود که اهل سنت برادران دینی ما هستند. البته اگر خطایی از کسی می‌دید موضع می‌گرفت؛ وقتی قرضاوی بیانیه‌ای علیه ایران داد و رئیس الازهر هم تحت تاثیر او قرار گرفت و گفت که تقریب را شیعه درست کرده تا اهل سنت را شیعه کنند و بیانیه‌ای علیه تقریب داد، آقای خسروشاهی نامه‌ای خطاب به احمدالطیب نوشت و او را برادر صدا کرد و گفت من عتاب برادرانه به تو می‌کنم که چرا این بیانیه را صادر کرده‌ای؟ محترمانه و مؤدبانه و با صلابت این نامه را نوشت. 

تبعیت از ولایت فقیه

وی افزود: ویژگی دیگر آن مرحوم ابداع و ابتکار عمل بود و منتظر کسی نمی‌ماند؛ مؤسسه فرهنگی فعالی را تاسیس کرد که سال‌هاست فعالیت دارد. کتابخانه بزرگی تاسیس کرد که خوب است مسئولان فرهنگی آن را حمایت کنند و از آن استفاده شود. روزی بنده و آقای خسروشاهی خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم و ایشان به رهبری گفت که شما از این کتابخانه حمایت کنید. ویژگی دیگر ایشان، عشق و علاقه به ولایت فقیه بود، با اینکه با رهبری هم‌کلاس و هم‌دوره بود ولی ادب را در برابر ولی فقیه رعایت می‌کرد و تبعیت محض داشت.

زمانی با تاکید بر اینکه ویژگی دیگر ایشان اخلاص، زهد و تواضع و شهرت‌گریزی بود، افزود: برای خود از مال دنیا چیزی نمی‌خواست و اگر برای سخنرانی و نشستی دعوت می‌شد اصلا نگاه مادی نداشت. دنبال شهرت نبود و به همین دلیل هم تقریبا حتی در حوزه گمنام مانده است.    

مصداق وحدت حوزه و دانشگاه

همچنین در ادامه این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی تسخیری، معاون ارتباطات و امور بین‌الملل دانشگاه ادیان و مذاهب، گفت: آقای خسروشاهی عمر خود را در راه دفاع از مکتب اهل بیت(ع) و اسلام ناب و حمایت از مستضعفان جهان و مردم بی‌گناه و مظلوم فلسطین و لبنان و ... گذراند.

وی افزود: بعد از دوره سیدجمال‌الدین و محمد عبده شخصیت‌هایی مانند مرحوم خسروشاهی در تبلیغ اسلام از هیچ تلاشی فروگذار نکردند و هر جا رفت منشا اثر بود؛ زمانی که در واتیکان بود بحث ادیان را رهبری و رابطه بین علمای اسلام و مسیحیت را تقویت و توسعه داد و در مصر هم از زمان آیت‌الله بروجردی، وارد این کشور شده و جایگاه خود را در قلب علمای اسلام باز کرد و ارتباط عمیقی بین ایران و مصر ایجاد کرد. 

تسخیری در ادامه افزود: او شخصیتی بود که قلمش متوقف نبود و همیشه در حرکت و تلاش بود و سعی کرد تا بتواند در جهان اسلام تمدن نوین اسلامی را احیاء کند و طوری این کار را انجام داد که مورد پذیرش قرار بگیرد. با مخاطبانش تعاملی ظریف و خوب داشت و مخاطب‌شناسی قوی داشت. 

استاد دانشگاه ادیان بیان کرد: حضور فعال در مجلات بزرگ اسلامی از جمله مجله؛ رسالة التقریب که مقالات زیادی نوشت و تاثیرگذار هم بود. همچنین بر مقالات نقد می‌نوشت و رابطه عالی با علمای اسلام اعم از داخل بلاد و یا اهل سنت در خارج ایران و ارتباط خوب با جامعه دانشگاهی داخل و خارج کشور داشت و مصداق وحدت حوزه و دانشگاه بود.

وی تاکید کرد: سعه صدر واندیشه نابی که داشت از او شخصیت استثنایی تربیت کرده بود که یافتن چنین افرادی برای جهان اسلام، سخت است و مصداق رویت معروفی است که فرمود: اذا مات العالم ثلمة لا یسدها شیء؛ امروز ما نمی‌توانیم به راحتی جایگزینی برای چنین شخصیت‌هایی داشته باشیم.  

وی اضافه کرد: در سال‌های آخر عمر با تلاش و سعی فراوان اقدام به تاسیس کتابخانه فاخر خود کرد و گویی برای او نوشته شده بود که آخرین ماموریت خود را اینگونه به انجام برساند بعد از شش دهه جهاد و تلاش علمی؛ خداوند او را با اولیاء محشور و نام او را برای اسلام و شیعه جاودان نگاه دارد.