بیشتر شدن فاصله حوزه و دانشگاه/ تفرقه موجب انحطاط و رکود می‌شود

به گزارش ایکنا، مجید کافی، معاون پژوهش، آموزش و فناوری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، اول دی ماه در نشست علمی «وحدت حوزه و دانشگاه» با بیان اینکه پژوهشگاه حوزه و دانشگاه زائیده انقلاب اسلامی است، گفت: بعد از انقلاب فرهنگی، امام خمینی(ره) به استادان دانشگاه فرموده بودند که به قم بروید و مطالب خود را در آنجا با حضور استادان حوزه نقد و بررسی شود.

کافی بیان کرد: آیت‌الله مصباح یزدی در این راستا دفتری ایجاد کرده بودند و با استادان به بحث و نقد در این عرصه می‌پرداختند و بعد که دانشگاه‌ها باز شد آن دفتر بدون یار و یاور ماند لذا تصمیم گرفتند تعدادی طلبه جذب کرده و آموزش دهند و با تلاش‌های ایشان در نهایت دفتر همکاری حوزه و دانشگاه ایجاد و تبدیل به پژوهشکده و پژوهشگاه شد.

وی افزود: امروز چندین پژوهشکده از جمله پژوهشکده علوم اجتماعی، مطالعات و همکاری‌های علمی حوزه و دانشگاه که هر کدام چهار گروه علمی دارند، در پژوهشگاه فعال است و اعضای هیئت علمی هم کسانی هستند که هم تحصیل حوزوی در حد اجتهاد و هم تحصیلات دانشگاهی در حد دکتری دارند؛ مجموعه اعضا، 53 نفر هستند و بالای 200 نفر همکار پژوهشگر داریم.

معاون آموزش، پژوهش و فناوری پژوهشگاه حوزه و دانشگاهبیان کرد: از جمله فعالیت‌هایی که این پژوهشگاه وارد آن شده، ایجاد مرکز مشاوره اسلامی است؛ همچنین در استان هرمزگان با طرح‌های ایجاد شده مشکلاتی مانند اعتیاد و ... کاهش یافته است. در قم هم بر روی مسئله حاشیه‌نشینی کار کرده‌ایم و باعث کنترل محیط شده است. همچنین دفتری داریم که مبحث درمانگری معنوی را دنبال می‌کند.

وی با بیان اینکه اکثر اعضای هیئت علمی این پژوهشگاه در شوراهای مختف فرهنگی و انتشاراتی چون سمت و ... عضویت دارند و در دانشگاه‌ها تدریس می‌کنند، اظهار کرد: هم اکنون نزدیک به 300 پروژه تحقیقاتی در حال انجام است. 

کافی ادامه داد: انجام مطالعات در علوم انسانی و اسلامی بر اساس هوش مصنوعی هم در دستور کار قرار دارد و کارهایی هم انجام شده است؛ این پژوهشگاه زیرمجموعه وزارت علوم است و با رویکرد اسلامی در حوزه علوم انسانی فعالیت دارد. همچنین گروه مطالعاتی اورژانس‌های اجتماعی در پژوهشگاه در حال تأسیس است که این اورژانس‌ها زیر نظر سازمان بهزیستی فعالیت دارند.

وی اضافه کرد: تولید محتوا برای این پایگاه‌های اورژانس‌ها با رویکرد دینی و مذهبی و برگزاری کارگاه و ارائه آموزش برای آنان توسط این پژوهشگاه در حال انجام است و تولید فیلم، کتاب، مقاله و کارگاه و ... از جمله کارهایی است که انجام خواهد شد؛ البته این موضوع در مرحله طراحی است تا به سرانجام برسد.

وی افزود: یک سوم کتبی که در پژوهشگاه منتشر شده، به عنوان کتاب درسی در حوزه و دانشگاه تدریس می‌شود و از مجموع بیش از 370 اثر ما آثار قابل توجهی (170 اثر) در جشنواره‌های مختلف علمی رتبه برتر کسب کرده‌اند.

کافی افزود: در بخش آموزش هم تا سال 1396 دوره‌هایی کارشناسی ارشد و دکتری داشته‌ایم و با یک وقفه چندساله، از امسال مجددا در مقطع دکتری آموزش داریم.

وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه وحدت حوزه و دانشگاه آرمان امام خمینی(ره) بود، گفت: ایجاد وحدت بین حوزه و دانشگاه کار رسمی و وظیفه ما نیست ولی چون عنوان حوزه و دانشگاه داریم برخی تصور می‌کنند که ما مرکزی برای وحدت حوزه و دانشگاه هستیم.

معاون آموزش، پژوهش و فناوری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اظهار کرد: کار ما بحث علمی مبتنی بر وحدت حوزه و دانشگاه است و در این راستا، مؤسسه و پژوهشکده همکاری‌های حوزه و دانشگاه را ایجاد کردیم و گروه علمی مربوطه هم تشکیل شد که یکی از مهم‌ترین ماموریت‌های آن، مطالعه در باب همکاری نهاد دین و علم بر اساس تجارب کشورهای دیگر از جمله غربی و اسلامی است.

وی ادامه داد: متاسفانه وحدت حوزه و دانشگاه با گذشت چند دهه از انقلاب محقق نشده و فاصله بیشتر هم شده است و کار جدی هم در این عرصه نشده است؛ سؤال اصلی این است که هدف امام و موافقان بحث وحدت حوزه و دانشگاه مانند شهید مفتح چه بوده است و قرار بود چه مشکلی با این وحدت حل شود؟

وی اضافه کرد: مراحل وحدت حوزه و دانشگاه سه بخش قبل از انقلاب، حین انقلاب و بعد از انقلاب دارد؛ در گذشته نزاع تاریخی میان علم و دین و حوزه و دانشگاه وجود داشته است؛ در دنیای مسیحیت، نزاع بین کلیسا و علم سبب شد تا نهاد علم، سکولار شود و کلیسا به حاشیه برود. خیلی از افراد مانند مهدی گلشنی و همسرشان و ... تلاش زیادی کردند تا این فکر را رواج دهند که ما اساسا با دو نهاد علم و دین روبرو نیستیم بلکه علم و دین یکی هستند.

کافی بیان کرد: اختلاف بین علم و دین گاهی به تکفیر یکدیگر رسیده بود و همین سابقه منفی ذهنی، سبب شد تا این ایده تقویت شود که با پیروزی انقلاب، این نزاع از بین خواهد رفت، البته کسانی هم تصور داشتند که با پیروزی انقلاب، دانشگاه تعطیل خواهد شد و آن را تبدیل به حوزه خواهند کرد و جمهوری اسلامی نیازی به دانشگاه ندارد؛ لازمه جلوگیری از این شبهه و تفکر اشتباه، این بود که امام خمینی(ره)، ایده وحدت حوزه و دانشگاه را طرح کردند و نشان دادند ما حوزه و دانشگاه می‌خواهیم ولی هماهنگی در بین خودشان ایجاد کنند.

موانع وحدت حوزه و دانشگاه

وی تصریح کرد: در اواخر دهه 50، مسئله این بود که دو نهاد علمی در کشور داریم و یکسانی وحدت آن‌ها باعث پیروزی انقلاب و جدایی آن سبب شکست انقلاب می‌شود لذا ایده وحدت با جدیت دنبال شد. همکاری استادان حوزه و دانشگاه در این مقطع بسیار زیاد بود و در جلسات یکدیگر شرکت داشتند.

معاون آموزش، پژوهش و فناوری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اضافه کرد: وحدت حوزه و دانشگاه، عامل رشد و پیشرفت ایران است و برای آینده هم این موضوع مهم است. هر جایی حوزه و دانشگاه همکاری و وفاق داشتند، پیشرفت علمی کشور هم بیشتر شد و هر جا هر کدام بر طبل خود کوبیدند، دچار رکود و انحطاط شدیم.

وی با بیان اینکه همکاری مورد انتظار در بحث وحدت شکل نگرفته است، اظهار کرد: عدم درک و فهم یکسان از وحدت یکی از معضلات در این مسیر است، برخی هنوز هم وحدت حوزه و دانشگاه را به معنای داشتن یک مرکز علمی یعنی حوزه و هضم دانشگاه در حوزه تلقی می‌کنند، در صورتی که امام هرگز به دنبال این ایده نبودند. برخی هم ساختار حوزه و دانشگاه را کاملا متفاوت می‌دانند لذا معتقدند بحث وحدت معنا ندارد.

وی افزود: تفاوت میان حوزه دانشگاه هم عامل دیگر در عدم تحقق این بحث است.