راهکارهای بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن با افزایش سن

به گزارش ایکنا از فارس، با بالا رفتن سن، واکنش بدن نسبت به عوامل بیماری‌‌زا متفاوت می‌شود و سالخوردگی، ریسک ابتلا به بیماری‌‌ها را بیشتر می‌کند، اما این فرآیند تا حدودی قابل پیشگیری است. در این مطلب در گفت‌و‌گو با مهرنوش درودچی، مدیرگروه ایمنی شناسی دانشگاه علوم پزشکی شیراز ضمن آشنایی بیشتر با عملکرد سیستم ایمنی، روش‌های حفظ این سپر دفاعی بدن با افزایش سن را دنبال می‌کنیم.

درودچی با بیان اینکه سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا بدن در برابر عوامل بیماری ‌زا مانند میکروب ‌ها، باکتری‌ها، ویروس‌‌ها، قارچ‌‌ها، انگل‌‌ها، سلول ‌های ناهنجار خود بدن و آلرژن‌‌ها مصون بماند، افزود: بنابراین بخشی از سیستم ایمنی آنتی ‌بادی‌هایی را تولید می‌کند که عوامل خنثی‌کننده و یا تخریب کننده مواد و میکروب‌های مضر هستند.

وی ادامه داد: آنتی بادی‌ها بخشی از دفاع بدن ما در برابر هرگونه تهاجم یا تهدید به حساب می‌آیند، اما سیستم ایمنی در طول زندگی تغییر می ‌کند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با ذکر این نکته که در نوزادان و کودکان، سیستم ایمنی هنوز کامل نشده است، گفت: کودکان خردسال تنها مقداری آنتی ‌بادی دارند که در دوران جنینی و از طریق جفت و سپس از راه شیر مادر دریافت کرده‌‌اند، اما زمانی که در معرض عوامل بیماری‌‌زا قرار می‌‌گیرند، به تدریج مکانیسم دفاعی خود را تکمیل می ‌کنند.

به گفته درودچی بخش دیگری از سیستم ایمنی شامل سلول‌هایی است که مستقیم یا با واسطه سلول‌های دیگر به دفاع در برابر عوامل بیماری‌زا می‌پردازند؛ این سلول‌ها نقش بسیار مهمی در تعیین شدت و نحوه پاسخ بدن به عوامل بیماری‌‌زا دارند.

مدیرگروه ایمنی‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان اینکه تغییرات حاصل از افزایش سن، موجب تغییر فعالیت سیستم ایمنی می‌شود، اظهار کرد: این پدیده با پیر شدن سیستم ایمنی و زوال آن مرتبط است، بنابراین افراد با سنین بالاتر بیشتر در معرض عفونت‌‌ها، ابتلا به سرطان و مبتلا شدن به انواع بیماری‌‌های ویروسی مانند آنفلوانزا، ذات‌‌الریه یا کرونا هستند. از سویی دیگر بسیاری از بیماری‌‌های خودایمنی در نیمه دوم بزرگسالی بیشتر روی می‌‌دهند.

وی، کاهش سرعت ترمیم بدن در سنین بالا را از دیگر مسائل مرتبط با ایمنی در سنین بالا عنوان کرد که به دلیل کاهش توانایی سلول‌ها برای فرآیند التیام و ترمیم اتفاق می‌افتد و این اتفاق می‌تواند تبدیل به یک چرخه معیوب شود؛ زیرا از آنجایی که بهبودی کُند است، اگر بدن در معرض بیماری قرار بگیرد، خطر ابتلای دوباره فرد به بیماری وجود دارد.

درودچی افزود: با وجود تمام چیزهایی که گفتیم، این امکان وجود دارد که مشکلات مرتبط با سالخوردگی سیستم ایمنی را به کمترین میزان برسانیم. حتی این امکان وجود دارد که آغاز این فرآیند را به تأخیر بیندازیم. چرا که عواملی مانند ورزش، تغذیه، عادت‌‌های روزمره و کنترل استرس و هیجانات در سبک زندگی وجود دارد که باید به آن‌ها بیشتر توجه کنیم.

مدیرگروه ایمنی‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان نتایج پژوهش‌های انجام شده در این زمینه، به تاثیر قابل توجه ورزش بر حفظ عملکرد سیستم ایمنی بدن اشاره کرد و گفت: یافته‌ها نشان می‌دهد افراد فعال، در واکنش به واکسیناسیون نیز آنتی‌بادی‌های بیشتری نسبت به افراد غیرفعال تولید می‌کنند.

وی ادامه داد: ورزش در محافظت در برابر عفونت ‌ها و دیگر بیماری‌‌های مزمن که می‌‌تواند منجر به ضعف سیستم ایمنی شود نیز مؤثر است، همچنین ورزش با بالا بردن سطح هورمون‌‌های شادی (سروتونین و دوپامین و اوکسی توسین)، استرس و نگرانی را کاهش می ‌دهد. بدین ترتیب، ورزش کمک می‌کند حالمان خوب باشد و حال خوب هم در بهبود بیماری و پیشگیری از ابتلا به بیماری مهم است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز یادآور شد: همچنین وقتی درباره‌ عادت‌ های سالم حرف می‌زنیم، باید به خواب و استراحت نیز اهمیت بدهیم. خواب خوب، کافی و منظم بدن را بازیابی کرده و سیستم ایمنی را فعال نگه می‌دارد. ضمن اینکه باید از مصرف موادی مانند الکل، سیگار و مواد مخدر که سیستم ایمنی بدن را تغییر می‌دهد، خودداری کرد.