انتخابات عراق؛ از سلامت رقابت تا میزان مشارکت

به گزارش ایکنا، قانون جدید انتخاباتی در عراق تعداد حوزه‌های انتخاباتی را افزایش می‌دهد و امکان رأی به افراد (به جای رأی به فهرست‌های انتخاباتی) را نیز فراهم می‌کند، امری که انتظار می‌رود انتخاب نامزدهای مستقل و چهره‌های شاخص محلی را تسهیل کند. رأی‌گیری امروز برای انتخاب 329 نماینده برگزار شد. انتظار می‌رود نتایج اولیه ظرف 24 ساعت بعد از پایان انتخابات اعلام شود.

 انتخابات عراق از منظر اعداد و ارقام

عراق در حدود 40.2 میلیون نفر جمعیت دارد که 60 درصد آن‌ها زیر 25 سال سن دارند. از این تعداد واجدین شرایط برای رأی دادن در این انتخابات بالغ بر 25 میلیون نفر است  که این جمعیت بین 83 حوزه انتخابیه و 8273 شعبه اخذ رأی توزیع شده است. با این حال تعداد افرادی که می‌توانند در این انتخابات شرکت کنند، حدود 23 میلیون نفر است چراکه کارت‌های بیومتریک شرکت در انتخابات تنها برای این افراد صادر شده است. هر حوزه بر اساس جمعیت خود بین 3 تا 5 نماینده انتخاب می‌کند و عراقی‌هایی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند این بار در انتخابات شرکت نمی‌کنند.

روز جمعه هشتم ماه اکتبر نیز انتخابات ویژه زودهنگام برای کارکنان نیروهای امنیتی، آوارگان و زندانیان برگزار شد به گفته کمیسیون انتخابات این تعداد شامل، 1،075،727 نیروی امنیتی، 120،126 آواره و 676 زندانی بودند.

نامزدهای در این انتخابات برای 329 کرسی مجلس عراق رقابت می‌کنند، 83 کرسی یعنی 25 درصد از کل کرسی‌های انتخاباتی به زنان اختصاص دارد، علاوه بر این 9 کرسی اقلیت‌های مسیحی، شبک، صابئین، ایزدی‌ها و کردهای فیلی اختصاص یافته است. نمایندگان برای مدت 4 سال انتخاب می‌شوند، در حالی که سیستم رأی‌گیری فرد محور بوده و بر اساس آن رأی‌دهندگان به یک نامزد رأی می‌دهند.تعداد نامزدها در این انتخابات بالغ بر 3240 نفر است که از این میان 950 تن از آن‌ها را زنان تشکیل می‌دهند، این تعداد نسبت به انتخابات سال 2018 به شکل چشمگیری افت کرده است. از میان نامزدها 789 نفر به صورت مستقل و سایر نامزدها در قالب فهرست‌های احزاب و ائتلاف‌های سیاسی در انتخابات شرکت کرده‌اند.

با وجود اعتراضات گسترده در سال گذشته نیروهای عمده سیاسی در صحنه انتخابات عراق تغییر چندانی نکرده است.

 800 ناظر بین‌المللی به همراه هزاران ناظر محلی در نظارت بر روند انتخابات شرکت می‌کنند، نخست‌وزیر عراق این انتخابات را فرصتی تاریخی خوانده است و مرجعیت شیعه نیز خواهان مشارکت مسئولانه و آگاهانه مردم عراق در این انتخابات شده‌اند.

جریان‌های سیاسی عمده در انتخابات عراق

جریان صدری

این جریان تحت رهبری مقتدی صدر است و دارای پایگاه گسترده‌ای است این ائتلاف در انتخابات سال 2018 در عراق بیشترین تعداد کرسی‌ها را کسب کرد، مقتدی صدر در ابتدا اعلام کرده بود در انتخابات امسال شرکت نمی‌کند با این حال کمی بعد وی از این تصمیم خود عدول کرد و در انتخابات کنونی نیز با توجه به پایگاه مردمی این جریان، انتظار می‌رود این ائتلاف نتایج چشمگیری را کسب کند. جریان صدری شعار خود را در این دوره مبارزه با فساد و سوء مدیریت اعلام کرده است.

ائتلاف الفتح

 نامزدهای این ائتلاف به طور عمده از گروه‌های مقاومت عراق هستند که تحت رهبری هادی العامری در انتخابات این دوره شرکت کرده‌اند. تأکید عمده این گروه‌ها در انتخابات عراق حفظ جایگاه کنونی حشدالشعبی، مخالفت با انحلال حشدالشعبی یا ادغام آن در ارتش، خروج نیروهای نظامی خارجی از عراق به ویژه نیروهای آمریکایی و مخالفت گسترده با تبدیل شدن عراق به پایگاهی برای توطئه علیه کشورهای همسایه به ویژه ایران و سوریه است. با توجه به پایگاه مردمی گسترده این جریان انتظار می‌رود این ائتلاف نیز در کسب کرسی‌های مورد نظر توفیق یابد. حزب حقوق نزدیک به کتائب حزب‌الله، ائتلاف دولت قانون به سرپرستی نوری المالکی و ائتلاف نیروهای دولت ملی به رهبری حیدرالعبادی و جریان حکمت به رهبری عمار حکیم نیز از دیگر گروه‌های مهم این ائتلاف هستند.

احزاب اهل سنت

احزاب سنی در این انتخابات درگیر رقابت شدیدی هستند، به ویژه بین ائتلاف «تقدّم» (پیشرفت) به رهبری محمد الحلبوسی رئیس پارلمان که در مدت کوتاهی در صحنه سیاسی کشور به یک بازیگر مهم تبدیل شد و ائتلاف عزم به رهبری خمیس الخنجر از مهم‌ترین جریان‌های موجود در احزاب سنی شرکت‌کننده در انتخابات این دوره هستند.

در این جریان فهرست‌های دیگری نیز وجود دارد، از جمله ائتلاف «قادمون للتغییر: پیش به سوی تغییر» به رهبری حسن الرماحی که شامل اکثریت نامزدهای مستقل می‌شود.

احزاب کرد

دو حزب اصلی، حزب دموکرات کردستان، به رهبری مسعود بارزانی و اتحادیه میهنی کردستان، به ریاست پسر و برادرزاده جلال طالبانی، رئیس‌جمهور فقید عراق، نقش عمده‌ای در صحنه سیاسی کردها در عراق به طور کلی منطقه خودمختار کردستان ایفا می‌کنند.

علاوه بر این احزاب دیگری از جمله حزب اتحاد اسلامی، نسل جدید و جنبش گوران (تغییر) نیز در انتخابات اقلیم کردستان حضور دارند.

 پایان انتخابات عراق بدون تخلف انتخاباتی

در ساعات پایانی عصر و بدون تمدید زمان انتخابات، درب شعب اخذ رأی عمومی در همه استان‌های عراق بسته شد و بدین ترتیب نخستین انتخابات مجلسی زودهنگام پس از سال 2003 به پایان رسید.

جمانه الغلای، سخنگوی کمیسیون عالی مستقل انتخابات با اشاره به اینکه تعداد مراکز رأی‌گیری در این انتخابات به 8،273 مرکز با بیش از 55 هزار صندوق رأی بود، خاطرنشان کرد که 1249 ناظر بین‌المللی بر این انتخابات نظارت داشتند، علاوه بر این 520 خبرنگار بین‌المللی نیز این انتخابات را پوشش دادند و تعداد ناظران محلی نیز بالغ بر 147،152 نفر بوده است.

هیئت ناظر اتحادیه اروپا برای نظارت بر انتخابات عراق تأیید کرده است که هیچ مشکل فنی یا اجرایی در مراکز رأی‌گیری ثبت نشده است.

ویولا فون کرامون رئیس این هیئت در یک کنفرانس مطبوعاتی تصریح کرد که هیئت نظارت اتحادیه اروپا از زمان شروع رأی‌گیری عمومی هیچ‌گونه تخلفی را ثبت نکرده است.

کمیسیون عالی مستقل انتخابات نیز با انجام قرعه‌کشی برای انتخاب حوزه‌های شمارش دستی آرا اقدام به تعیین این حوزه‌ها کرد؛ و شمارش دستی برای رأی‌گیری عمومی در بغداد و بقیه استان‌ها انجام داد.

حسن سلمان مدیر بخش اطلاعات و ارتباطات کمیسیون، در یک نشست خبری گفت این کمیسیون با انجام 17 قرعه‌کشی مراکز شمارش آرا و شمارش دستی آرا را تعیین کرده است.

اظهارات مقامات عراق درباره انتخابات امروز

مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر، امروز یکشنبه از طریق تماس تلفنی با مسرور بارزانی رئیس دولت اقلیم کردستان درباره برگزاری موفق انتخابات زودهنگام مجلس در عراق گفت‌وگو کردند. در این تماس بارزانی تشکر و قدردانی خود را از کاظمی برای تلاش‌ها و نظارت شخصی وی در موفقیت انتخابات مجلس نمایندگان 2021 ابراز کرد.

وی همچنین در این تماس از آمادگی‌های امنیتی و لجستیکی دولت مرکزی بغداد که به موفقیت انتخابات در سراسر عراق کمک کرد، قدردانی کرد.

مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق نیز تصریح کرد که دولت او به وظیفه خود عمل کرده است و همان‌طور که قول داده بود انتخابات را عادلانه و در فضایی امن برگزار کرده است. کاظمی در توییتی که در صفحه رسمی خود منتشر کرده، تأکید کرده است که به یاری خداوند وظیفه خود برای برگزاری انتخابات عادلانه و ایمن را به انجام رساندیم و به عهد خود وفا کردیم. ما امکانات لازم برای این کار را فراهم کردیم.

وی افزوده است که از مردم شریف عراق، از همه رأی‌دهندگان، نامزدها، نیروهای سیاسی، ناظران، اعضای کمیسیون انتخابات، نیروهای امنیتی قهرمان که امنیت را تأمین می‌کردند، سازمان ملل متحد و مرجعیت حکیم دینی تشکر و قدردانی می‌کنم.

برهم صالح، رئیس‌جمهور عراق نیز تأیید کرد که پایان انتخابات نقطه شروع اصلاحاتی است که مردم به دنبال آن هستند.

صالح در توئیتی تصریح کرده است که پایان انتخابات نقطه شروع اصلاحاتی است که مردم به دنبال آن هستند و تأییدی بر انتخاب دموکراتیک آن‌ها است.

وی افزود: وظیفه عظیمی در انتظار ماست تا قوایی تشکیل دهیم که نماینده اراده مردم باشد و به آرزوهای آن‌ها برای رسیدن به آینده‌ای بهتر جامه عمل بپوشاند. صالح در پایان گفت: ما از دولت، سرویس‌های امنیتی، کمیسیون انتخابات و ناظران بین‌المللی برای آماده‌سازی زمینه موفقیت در این روز تاریخی تشکر می‌کنیم.

مقتدی صدر نیز تصریح کرده است که انتخابات امروز از لحاظ امنیتی و حرفه‌ای با موفقیت چشمگیری انجام‌ شده است.

صدر با انتشار توییتی تصریح کرده است که ما به شما وعده انتخابات زودهنگام را داده بودیم و به لطف خدا به این وعده عمل کردیم و اکنون به یاری خداوند این انتخابات در کمال امنیت و به شکلی حرفه‌ای برگزار شد.

وی افزود: خدا را شکر می‌کنم و از متولیان این انتخابات، رأی‌دهندگان، نخست‌وزیر و مرجعیت و عشایر اصیل عراق و کسانی که اصلاحات را دوست دارند، تشکر و قدردانی می‌کنم.

 اعلام نتایج انتخابات در 24 ساعت آینده

قاضی جلیل عدنان، رئیس کمسیون انتخابات عراق اعلام کرد که نتایج انتخابات پارلمانی ظرف 24 ساعت اعلام می‌شود، در حالی که نشان می‌دهد میزان مشارکت رسمی نیز به‌زودی اعلام خواهد شد. برخی از گمانه‌زنی‌ها درصد مشارکت را بین 35 تا 45 درصد ارزیابی کرده‌اند. در صورتی که 45 درصد واجدان شرایط در این انتخابات شرکت کرده باشند، با توجه به نظارت دقیق، عراق شاهد مشارکت نسبتاً مناسب مردم در این دوره از انتخابات مجلس قانون‌گذاری بوده است.

قاضی عدنان در یک کنفرانس مطبوعاتی که در مقر کمیسیون تصریح کرد که رأی مردم عراق امانت بزرگی است که به ما سپرده شده است و با اشاره به ایراد فنی مختصری که صبح امروز ایجاد شد، اعلام کرد که این کمیسیون به سرعت ابتکار عمل را برای گزارش ایراد فنی صبح امروز به دست گرفت و این مشکل را به سرعت برطرف ساخت.

وی افزود: این کمیسیون مصمم است که روند انتخابات را به شیوه‌ای عادلانه و قانونی به پایان برساند.

وی با اشاره به اینکه روند برگزاری انتخابات شاهد نظم و انضباط بالا در داخل مراکز رأی‌دهی به شکلی افتخارآمیز بود، خاطرنشان کرد: کمیسیون تصمیماتی در مورد تخلفات انتخاباتی خواهد گرفت و این تصمیم‌ها و در وب‌سایت رسمی کمیسیون انتخابات منتشر می‌شود.