برخی مفاهیم مفقود موسیقی ایران را بازیابی کرده‌اند + صوت
امیر شریفی، مدرس دانشگاه هنر بیان کرد: در 15 سال اخیر در موسیقی ایرانی جهش‌هایی صورت گرفته است؛ نسل نوینی از موسیقی‌شناسان سعی کردند مفاهیم از دست رفته و گم شده را دوباره برای ما بازیابی و معرفی کنند.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ در برنامه این هفته مجله موسیقی «ایل بانگ» که ساعات پایانی جمعه نهم مهر از رادیو فرهنگ پخش شد، در رابطه با موسیقی دستگاهی و آلبوم «شرح این هجران» به آهنگسازی امیر شریفی و خوانندگی مهدی امامی که به تازگی از سوی موسسه انتشاراتی ماهور منتشر شده پرداخته شد.
در این قسمت صادق چراغی؛ موسیقی‌دان و کارشناس برنامه با امیر شریفی آهنگساز و نوازنده تار و سه‌تار، عضو هیئت علمی دانشگاه هنر و سرپرست گروه «نقش» به گفت‌وگو پرداخت.
امیر شریفی در رابطه با آلبوم «شرح این هجران» بیان کرد: به مناسبت دهمین سالروز تاسیس گروه «نقش» این آلبوم را تولید کردیم و این آلبوم 12 آهنگ دارد که در قالب موسیقی ردیف دستگاهی ایرانی است.
وی در رابطه با تاریخچه شکل‌گیری گروه «نقش» شرح داد: ابتدای شکل‌گیری این گروه به همرام آقای امامی همیشه دو دغدغه همراه ما بود؛ یک، پرداختن به سنت اجرایی موسیقی ردیف دستگاهی با توجه به آثار بجا مانده از اساتید دوره مشروطه که دارای ظرائف، پیچیدگی‌ها و فن بسیار پیشرفته‌ای هستند که سال‌های زیاد برای رسیدن به این دانش و فن تلاش کردیم. دو، استفاده از امکانات بالقوه مغفول‌مانده در موسیقی ردیف دستگاهی ایران که این دو رویکرد عمده و اساسی، همیشه همراه ما بوده است.
این آهنگساز ادمه داد: کشف امکانات بالقوه موسیقی ردیف دستگاهی راهی را برای ما باز کرد تا از سنت قاجاری به سوی سنت آهنگسازی موسیقی کلاسیک ایران در ادوار پیشاقاجاری عبور کنیم. به واسطه تحصیلات و تدریس دانشگاهی، سال‌های زیادی با رسالات قدیم موسیقی ایرانی در ارتباط بودم و به همین دلیل فرم‌های آهنگسازی در موسیقی قدیم ایران برایم بسیار جذاب بود. فرم‌های مانند: پیشرو، کار، عمل، نشید و نقش که تعریف زیادی هم از این فرم‌ها در دست نبود.
شریفی افزود: نظام متریک موسیقی قدیم ایران که به نظام ایقا‌ئی معروف است همیشه در هاله‌ای از ابهام بود که این نظام متریک چگونه براساس آن عمل می‌شده و چه ارتباطی بین ملودی پردازی با ایقاء وجود داشته و چرا ایقاء امروز از بین رفته و وجود ندارد یا بسیار کمرنگ شده است. نحوه استفاده از مُد و ترکیب مُد در نظام موسیقی کلاسیک ایرانی ما را در یک چشم انداز جدیدی قرار داد که آهسته به سمتی رفتیم که این ایده‌هایی که در دل موسیقی قدیم ایران وجود دارد را عملی کنیم.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه در 15 سال اخیر در موسیقی ایرانی جهش‌هایی صورت گرفته است؛ افزود: نسل نوینی از موسیقی‌شناسان سعی کردند که مفاهیم از دست رفته و گمشده را دوباره برای ما بازیابی و معرفی کنند. پروژه‌هایی با توجه به موسیقی قدیم ایران توسط آهنگسازان جوان انجام شد که برای ما هم در این فضا خیلی جذاب بود که به این موضوعات بپردازیم.
وی ادامه داد: آلبوم «شرح این هجران» در بر گیرنده این هرسه گرایشی است که بیان شد؛ یعنی: تعهد کامل به دستاوردهای موسیقی دستگاهی ایران و احترام تام به نظام دستگاهی و دست آوردهای آن در محتوا و اجرا و بهره‌گیری از رپرتوار به جا مانده از دوره مشروطه که یک تصنیف دوره قاجار را در همین آلبوم می‌شنویم.
آهنگساز آلبوم «شرح این هجران» افزود: امکانات بالقوه‌ای که از دل موسیقی دستگاهی ایران بیرون خواهد آمد مصادیق زیادی دارد و از طرفی رجوع به امکانات موسیقی قدیم ایران موضوع ما در این آلبوم بوده است. قطعه‌ای با نام «پیشرو» که در این آلبوم وجود دارد مشخصاً با توجه به فرم «پیشرو» و تعاریف آن در دوره تیموری ساخته شده است و ایقاء یا متر خاصی که آن قطعه دارد با توجه به خصوصیاتی است که از ایقاء در موسیقی قدیم ایران وجود داشته، طراحی شده است.
شریفی در رابطه با محتوای ادبی این البوم بیان کرد: آلبوم «شرح این هجران» به لحاظ منابع و مأخذ شعری مستقیماً از چهل بیت از غزل‌واره‌های مثنوی مولوی انتخاب شده که ابیاتی تغزلی و عاشقانه دارد و خارج از بافت معمول داستان‌های حکمی و تعلیمی مثنوی سروده شده‌اند که بار عاطفی عمیقی را به شنونده منتقل می‌کند.
وی افزود: این ابیات بعد از اینکه از دفاتر شش‌گانه مثنوی استخراج شدند در یک چیدمان خاصی داستانی را روایت می‌کنند که می‌توان گفت داستان «شرح این هجران» است که روایتگر سیر و سلوکی است که در این مسیر سه ساحت عاطفی و احساسی متفاوتی را تجربه می‌کند. این سه ساحت عبارت‌اند از: ساحت اول: درد، فراق و هجران؛ ساحت دوم: شوریدگی و دیوانگی و ساحت سوم: رهایی و وصال است.
شریفی از دیگر نوازندگان این آلبوم یاد کرد و گفت: افراد دیگری که در این آلبوم نقش‌آفرینی کردند عبارتند از: محمد عشقی نوازنده سنتور، المیار مردانه نوازنده کمانچه، هوشمند عبادی نوازنده نی، مرجان مهربان نوازنده قانون، آرش سعیدیان نو ازنده عود و سهیل اللهدادیان نوازنده سازهای کوبه‌ای.
گزارش از سجاد محمدیان
انتهای پیام
