روزه در آيينه قرآن و روایات / واجبی كه تنها خداوند پاداش می‌دهد

حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌رضا حدادیان، دبیر مجمع نخبگان دانشگاهی و حوزوی استان فارس در گفت‌وگو با ایكنا از فارس، با اشاره به اهمیت روزه و روزه‌داری در ماه مبارک رمضان، آیه 183 سوره بقره «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَیكُمُ الصِّیامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ؛ اى كسانى كه ایمان آورده‏‌اید روزه بر شما مقرر شده است همان‌گونه كه بر كسانى كه پیش از شما بودند مقرر شده بود باشد كه پرهیزگارى كنید» را در این زمینه یادآور شد و گفت: از این آیه متوجه می‌شویم که روزه واجب است و دیگر اینکه روزه یک عبادت کهن و قدیمی است.

وی با بیان اینكه برخی از عبادات اسلام نو است اما روزه گرفتن قبل از اسلام هم سابقه داشته است، افزود: در روایات داریم زمانی که حضرت آدم(ع) در بهشت دچار خطا شد، روزه گرفت. حضرت موسی(ع) در کشتی روزه گرفت و از خدا خواست که اضطرار او را از بین ببرد. حضرت مریم بعد از تولد حضرت عیسی(ع) روزه گرفت. همچنین خداوند اول روزه را بر انبیاء واجب کرد و بعد آن را بر امت‌ها واحب کرد.

حدادیان با بیان اینكه اصل امساک و پرهیز یکی است ولی ممکن است پرهیزها متفاوت باشد، گفت: امام سجاد(ع) می‌فرماید که خدایا به ما توفیق شناخت فضیلت ماه رمضان را عنایت كن. همچنین رسول خدا(ص) فرمودند اگر مردم می‌دانستند که در ماه رمضان چه خبر است آرزو می‌کردند که ماه رمضان یک سال بود.

دبیر مجمع نخبگان دانشگاهی و حوزوی استان فارس با بیان اینكه در روایات آمده است خداوند در ماه رمضان سفره‌ای می‌اندازد که نه کسی دیده و نه گوشی شنیده است و این سفره مخصوص روزه‌داران است، اظهار کرد: در تاریخ کسانی را داشته‌ایم که در تمام سال روزه بودند. جعفر بن ابیطالب در جنگ موته با زبان روزه به شهادت رسید. عده‌ای بودند که دعا می‌کردند با زبان روزه از دنیا بروند. همچنین در روایت‌ها آمده است روزه چهره شیطان را سیاه می‌کند و دست شیطان را می‌بندد.

وی با بیان اینكه در کتاب خصال مرحوم صدوق  از پیامبر(ص) آمده است كه خداند در ماه رمضان پنج امتیاز به مردم می‌دهد، گفت: نخست در ماه رمضان خدا به مردم نظر خاص می‌کند. این نظر از رؤیت بالاتر است یعنی عام نیست بلکه توجه است؛ ملائکه برای روزه‌داران طلبه مغفرت می‌کنند؛ خداوند به بهشت فرمان می‌دهد که در این یک ماه خودش را زینت کند که اگر کسی در این ماه از بین رفت بهشت آماده باشد؛ بوی دهان روزه‌دار نزد آسمانیان خوش‌بوتر از عطر و مشک است و پنجم در شب آخر ماه رمضان خدا همه را می‌بخشد.

حدادیان در ادامه به تقارن ماه مبارک رمضان در ایام گرم سال طی چند سال اخیر اشاره كرد و افزود: در روایت داریم که با فضیلت‌ترین عمل، مشکل‌ترین عمل است و طبیعتاً اجر آن هم بیشتر است. برخی‌ها می‌گویند که کدام مرجع آسان‌تر می‌گیرد همان را انتخاب کنیم در حالی که اشتباه است. در انتخاب مرجع نباید سهولت عمل را ملاک قرار دهیم. کسی که دنبال عمل سخت‌تر برود، پاداش بیشتری دارد.

دبیر مجمع نخبگان دانشگاهی و حوزوی استان فارس با یادآوری اینكه از ائمه معصومین(ع) آمده است كه نماز و وضو گرفتن در شب‌های سرد یا روزه گرفتن در روزهای گرم را دوست دارند، گفت: با توجه به سختی که روزه گرفتن در هوای گرم دارد، مقداری از اهمیت روزه گرفتن را بدانیم بد نیست.

وی اظهار كرد: وقتی انسان بداند کاری اهمیت و ارزش دارد، برای آن وقت می‌گذارد و سختی را بر خودش هموار می‌کند، مثل مادری که 9 ماه سختی دوران بارداری را تحمل می‌کند اما تمام امیدش به این است که این بچه به‌ دنیا می‌آید و ثمره این سختی را می‌بیند.  یک بیمار باید درد و سختی را تحمل کند و دارو بخورد به این امید که بهبود پیدا كند. کارمندی سه شیفت کار می‌کند به امید اینکه خانه و ماشین بخرد. لذا، ما یک‌سری سختی را می‌پذیریم به‌دلیل آثاری که بر آن مترتب است و به امید آن نتایجی هستیم.

حدادیان با تأكید بر اینكه روزه سختی دارد ولی نتایج آن بسیار با ارزش است، گفت: ما تنها یک عبادت داریم که خدا می‌گوید که این عبادت مال من است در احادیث داریم که روزه برای من است و من برای آن جزا تعیین می‌کنم. مگر نماز، حج و جهاد برای خدا نیست؟ برخی از تعبیرکنندگان می‌گویند منظور این است که ثواب اعمال دیگر را فرشته‌ها می‌دهند ولی ثواب روزه را خود خدا می‌دهد. برخی گفته‌اند که ثواب روزه از بقیه اعمال بیشتر است.

دبیر مجمع نخبگان دانشگاهی و حوزوی استان فارس یادآور شد: یک استاد اخلاقی می‌فرمود روزه تشبه به خالق است. خدا نمی‌خورد و نمی‌آشامد. روزه‌دار هم نمی‌خورد و نمی‌آشامد. این امساک یک نوع تشبه به خالق است و به‌ همین دلیل گفته است که روزه برای من است و من خودم پاداش آن را می‌دهم.