«پوپولیسم راست افراطی» دلیل اصلی رشد اسلام‌هراسی در غرب است
«رابرت دبلیو هِفنر»، استاد دانشگاه بوستون گفت: در بسیاری از کشورهای غربی سبک جدیدی از پوپولیسم راستگرایانه وجود دارد که می‌خواهد احساسات ضداسلامی را ملتهب کرده و به آن دامن بزند. پیروان این جناح نه تنها به مسلمانان سراسر جهان توهین می‌کنند، بلکه به دنبال آزار و اذیت شهروندان مسلمان در کشورهای غربی هستند.
به گزارش ایکنا در هفته‌های اخیر دو اتفاق مهم در اروپا باعث شد که بار دیگر موضوع اسلام‌ستیزی و اسلام‌هراسی در غرب سرتیتر اخبار مهم جهان شود. اقدام موهن سوزاندن قرآن در سوئد و بازنشر کاریکاتورهای توهین‌آمیز به ساحت مقدس پیامبر اسلام(ص) در نشریه فرانسوی شارلی ابدو بار دیگر سیستماتیک بودن اسلام‌هراسی در غرب را به جهانیان نشان داد.
این دو اقدام که با اعتراضات گسترده از سوی مسلمانان و غیرمسلمانان جهان همراه بود، بار دیگر آزادی بیان و مرزهای این پدیده اجتماعی را موضوع محافل بحث و گفت‌وگوهای زیادی در سطوح مختلف اجتماعی کرد. از سوی دیگر صحبت‌های رئیس جمهور فرانسه امانوئل ماکرون در حمایت از کفرگویی و توهین به مقدسات باعث خشم بسیاری از مسلمانان جهان شد و آن را حمایت از توهین به مقدسات اسلامی توصیف کردند.
رابرت دبلیو هِفنر (Robert W.Hefner)، استاد دانشگاه بوستون عقیده دارد که در بسیاری از کشورهای غربی سبک جدیدی از پوپولیسم راستگرایانه وجود دارد که می‌خواهد احساسات ضداسلامی را ملتهب کرده و به آن دامن بزند. هفنر یک نظریه‌پرداز اجتماعی است که در زمینه انسان‌شناسی دینی، اخلاق و قانون (از جمله قانون شرع در اسلام)، آموزش و پرورش و رشد جوانان و همچنین مطالعه تطبیقی جنسیت، شهروندی، جهانی‌سازی و مدرنیته تخصص دارد. وی استاد راهنمای حدود 24 پروژه مهم تحقیقاتی بوده و 19 کنفرانس بین‌المللی را در زمینه‌های مختلف از سیاست مسلمانان و قوانین شرعی تا شهروندی و آموزش مدنی در جوامع دموکراتیک غربی ترتیب داده است. این استاد دانشگاه بوستون آمریکا ویراستار تعدادی از کتاب‌ها در زمینه اسلام از جمله قانون شریعت (Shari'a Law) و اخلاق مدرن مسلمان(Modern Muslim Ethics) است.
ایکنا ـ در روزهای اخیر شاهد اقدامات اسلام‌ستیزانه برخی افراد در کشورهای اروپایی مانند سوزاندن قرآن هستیم. دلیل این اهانت‌ها و اصرار بر این رفتارهای اسلام‌هراسانه چیست؟
بیشتر افرادی که در به آتش کشیدن کتب مقدس از جمله قرآن نقش دارند، افراطی‌های جناح راست هستند. این افراد نه تنها به مسلمانان سراسر جهان توهین می‌کنند، بلکه به دنبال آزار و اذیت شهروندان مسلمان در کشورهای غربی هستند. اقدامات این افراط‌گرایان، نه فقط برای مسلمانان، بلکه برای بیشتر مؤمنان غیرمسلمان مانند من که عمیقاً به تاریخ و زیبایی اسلام احترام می‌گذارند و از آن درس گرفته‌اند، بسیار توهین‌آمیز است.
ایکنا ـ قوانین کشور شما (آمریکا) در مورد کفرگویی و توهین به مقدسات چه تدابیری دارد؟
برخلاف برخی کشورهای غربی از جمله بریتانیا، در ایالات متحده قوانینی درباره کفرگویی یا توهین دینی وجود ندارد. برخی قوانین در مورد سخنان نفرت‌پراکنانه وجود دارد اما این قوانین برای اقدام علیه افراد بدخواه و کینه‌توز که قرآن را می‌سوزانند، کافی نیست.
ایکنا ـ برخی معتقدند اقداماتی مانند سوزاندن قرآن و کشیدن کاریکاتورهای موهن علیه مقدسات اسلامی به دلیل قانون آزادی بیان توجیه‌پذیر است. آیا آزادی بیان اجازه این اقدامات را می‌دهد؟
این مورد موضوع اختلاف عمیقی در میان دانش‌پژوهانی است که از استانداردهای بین‌المللی حقوق بشر استفاده می‌کنند. برخی از طرفداران این معیارها، از جمله بسیاری از آنها در ایالات متحده، احساس می‌کنند (به دلیل قانون آزادی بیان) هیچ محدودیتی در بیان سخنان نفرت‌انگیز یا فعالیت‌های کفرآمیز برای آسیب رساندن به احساسات معتقدان مذهبی نباید وجود داشته باشد.
من با این موضع مخالفم و احساس می‌کنم که وقتی در محدوده حقوق بشر در سطح بین‌المللی و نیز قوانین دموکراتیک این سخنان نفرت‌انگیز یا آزادی در کشیدن کاریکاتورهای موهن ضداسلامی که اخیراً در فرانسه بازنشر شده است، وجود داشته باشد، صریحاً قصد دارد به احساسات مذهبی افرادی خاص آسیب برساند، محدودیت در آزادی بیان باید وجود داشته باشد.
من انتشار کاریکاتورهای توهین‌آمیز به ساحت مقدس پیامبر اسلام را محکوم و دوباره هم این کار را می‌کنم. این اهانت‌ها نوعی سخنان نفرت‌انگیز و افترای مذهبی بوده و از نظر من مغایر با اهداف عالی حقوق انسانی بین‌الملل هستند. همه ما باید علیه چنین اعمال نفرت انگیزی صحبت کنیم.
ایکنا ـ به نظر شما دلیل اصلی اسلام‌هراسی در غرب چیست؟
عوامل مختلفی در این موضوع دخیل هستند. مسلماً مهمترین نکته این است که در بسیاری کشورهای غربی سبک جدیدی از پوپولیسم راستگرایانه وجود دارد که می‌خواهد احساسات ضداسلامی را تحریک کرده و به آن دامن بزند.
با وجود اینکه تعداد چنین رفتارهای اسلام‌هراسانه‌ای مسلماً در حال افزایش است، اکثر شهروندان در ایالات متحده همچنان به اسلام به دیده تحسین و احترام می‌نگرند و محبتی که مسلمانان نسبت به پیامبر خود دارند برای آنها محترم است. اما آن دسته از ما که در غرب و در کنار مسلمانان و غیرمسلمانان زندگی می‌کنیم، باید برای افزایش درک عمومی از اسلام، به کار خود ادامه دهیم تا با کاریکاتورهایی که از اسلام و مسلمانان کشیده می‌شود و توسط افراطی‌های جناح راست تبلیغ می‌شود، مبارزه کنیم.
ایکنا ـ برخی معتقدند که اسلام‌هراسی و رشد آن در غرب باعث جذب افرادی با انگیزه‌هایی خاص به گروه‌های تروریستی مانند داعش و القاعده می‌شود. نظر شما در این باره چیست؟
اگرچه ممکن است دلیل برخی افراد برای پیوستن به این گروه‌های افراطی این باشد، اما همه شواهد نشان می‌دهد که بیشتر افرادی که به داعش پیوسته‌اند به دلایلی دیگر این کار را انجام داده‌اند که مربوط به یک احساس کلی از خود بیگانگی و سرخوردگی است، احساسی که به نوبه خود توسط افراد غیرمسئول در اینترنت جهت داده شده و به وجود آمده است.
در این راستا، افرادی که به گروه‌هایی مانند داعش کشیده می‌شوند در واقع اشتراکات بیشتری با افراط‌گرایان جناح راست دارند که تحت تأثیر QAnon و ادعاهای دیگر در زمینه توطئه‌های جهانی در ایالات متحده قرار دارند. [ QAnon یک تئوری توطئه راستگرایانه افراطی است که عقیده دارد توطئه‌ای پنهان از سوی آنچه که معتقدان این تئوری توطئه ادعا می‌کنند «دولت پنهان در ایالات متحده آمریکا» است علیه دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا و هواداران او در جریان است].
ایکنا ـ به نظر شما مسلمانان باید چه واکنشی در برابر موضوع اسلام‌هراسی داشته باشند؟
مهمترین چیز آن است که مسلمانان و غیرمسلمانان همه مسئول هستند. باید نظریه برخورد تمدن‌ها (برخورد تمدن‌ها یا جنگ تمدن‌ها تئوری ساموئل هانتینگتون، متخصص علوم سیاسی است که مطابق این تئوری پس از پایان جنگ سرد، فرهنگ و هویت مذهبی سرچشمه همه درگیری‌ها خواهد بود) را رد کنیم و افرادی مانند ما که در کشورهای غربی زندگی می‌کنیم، باید اطلاعات بهتری درباره تاریخ و زیبایی تمدن اسلام ارائه و چهره واقعی دین اسلام را نشان دهیم.
گفت‌وگو از محمدحسن گودرزی
انتهای پیام
