نقش معنوی گردشگری، فراهم‌آوری تجلی، عبرت و دعاست
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اینکه باید تئوری گردشگری از نگاه دین کشف و ارائه کنیم، گفت: از نگاه دین، گردشگری دارای نقشی مؤثر در ایجاد معنویت در انسان به صورت مراتبی و اقتضائی است.
به گزارش ایکنا به نقل از روابط عمومی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، آیت‌الله احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری، سوم تیرماه در نشست «واکاوی توریسم دینی در تراث فقهی شیعه» بیان کرد: نقش گردشگری در انسان، ایجاد استعداد در او جهت نیل به یکی از سه وضعیت تجلی، عبرت، و دعا است.
وی افزود: حوزه علمیه باید معنای تجلی را که در ادبیات دینی قرآنی و روایی به صورت صریح و مکرر محل توجه قرار گرفته است، تبیین و ابعاد آن را برای مردم روشن کنند تا هم رابطه یقین بخش قلبی برای مردم از این رهگذر حاصل شود و هم، با آشکار شدن ابعاد آن، این مقوله احیاناً مورد سوءاستفاده قرار نگیرد.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با بیان اینکه نقش گردشگری اقتضائی است، گفت: از آنجا که انسان با تغییر شرایط جغرافیایی و مکانی فرصت استعداد دریافت او افزایش پیدا می‌کند، گردشگری زمینه‌های توجه انسان به خداوند را ایجاد و یا تقویت می‌نماید، به همين دليل از نظر منطق دینی ذكرالله در پهنای ارض‌الله قابل تحقق است.
آیت‌الله مبلغی افزود: این نقش، علت تامه نیست، بلکه اقتضائی است؛ یعنی در صورت فقدان موانع می‌تواند تأثیر بگذارد، بر این اساس، نقش معنویت‌ساز گردشگری به دلیل رخداد گناهان، تضعیف و یا حتی منتفی می‌شود.
وی همچنین با بیان اینکه نقش گردشگری مراتبی است، بیان کرد: بعضی از گردشگری‌ها اقتضای بیشتری را نسبت به معنویت دارند و برخی نیز از حداقل‌های این نقش برخوردار هستند.
مبلغی تأکید کرد: آگاهانه‌سازی توجه به نقش گردشگری در معنویت، توان و قدرت نقش آن را افزایش می‌دهد.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با اشاره به نقش گردشگری در تجلی، گفت: از آنجا که تجلی خداوند در فراخنای زمین (ارض‌الله الواسعة) قابل تحقق است، گردشگری می‌تواند، خاستگاه تجلی خداوند برای بندگان باشد، به همین جهت یکی از انواع تجلی، تجلی خداوند در خلق برای خلق است.
وی عبارت حضرت امام علی بن ابیطالب(ع) «الحمدلله المتجلی لخلقه بخلقه»؛ حمد خدایی را است که برای خلقش با خلقش تجلی پیدا می‌کند، را مصداق این نوع تجلی دانست.
وی با تأکید بر اینکه تجلی غیر از فعالیت ذهنی - مفهومی نسبت به خداوند است، افزود: فعالیت ذهنی - مفهومی نسبت به خداوند (به رغم ضرورت) در معرض اشکالاتی است؛ اشکالاتی که در تقدیر و اندازه‌گیری نسبت به خداوند نهفته است؛ در حالی که در تجلی چنین آسیبی وجود ندارد چون واقعیت آن از سنخ رؤیت دل، و توجه قلبی به خداوند است؛ بدون آنکه از رهگذر مفاهیم ماهیت‌ساز صورت بگیرد.
آیت‌الله مبلغی تصریح کرد: به همین جهت امام علی(ع) فرمود: خداوند سبحان در قرآن برای آنان تجلی یافت بدون آن که او را ببینند. «فتجلى لهم سبحانه في كتابه من غير أن يكونوا رأوه..»، از این عبارت استفاده می‌شود که تجلی مسیری غیر مادی است.
وی با اشاره به این که تجلی برای معنویت، عاملی تمام‌نشدنی، پویا و فعال است، اظهار کرد: پیامبر خدا(ص) در تفسیر آیه «وَلَدَيْنَا مَزِيدٌ»، فرمود: «فيتجلَّى لهم الرَّبُّ عز و جل»؛ از این سخن پیامبر(ص) به دست می‌آید آنچه که در آن زیادتی معنوی وجود دارد، تجلی است. به بیان دیگر، جمله «وَلَدَيْنَا مَزِيدٌ» از حیث معنایی، عبارتی بسیار عظیم و بزرگ است و پیامبر خاستگاه و محل زیادت معنوی بازتولید شونده را تجلی معرفی کرده است.
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه عبرت‌آموزی یکی از نتایج مترتب بر گردشگری است، تصریح کرد: البته عبرت لایه‌های مختلفی دارد و باید کوشید لایه‌های عمیق تر عبرت در گردشگری صورت بگیرد. از کلمات و سیره امام علی(ع) استفاده می‌شود که آن حضرت می‌کوشید تا از آثار گذشتگان عبرت‌های دقیق‌تر، فکری‌تر و عمیق‌تری به عمل بیاید.
مبلغی همچنین گفت: گردشگری نقش مهمی دربرانگیختن درون و قلب انسان به سمت دعا در پیشگاه خداوند ایفا می‌نماید و این نقش، در اماکن ویژه دینی و مشاهد مشرفه تحقق به صورت انبوه دارد و در آن‌ها زمینه‌های دعا و توسل به صورت انبوه فراهم می‌آید، ولی این نقش در اماکن دیگر نیز قابل تحقق است.
