نقش سیاست‎های مالیاتی در جهش تولید / چک‎های بی‎‌‌‌محل؛ معضلی برای تولیدکنندگان

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی گیلک‎حکیم‌آبادی، عضو هیئت‌علمی گروه اقتصاد دانشگاه مازندران، در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره نقش سیاست‌های صحیح مالیاتی در جهش تولید پرداخت و اظهار کرد: در ادبیات اقتصادی گفته شده که مالیات چهار نقش دارد. اولین نقش مالیات از نظر تاریخی، نقش تأمین درآمدی دولت است. دومین نقش، تخصیص بهینه منابع است. خود بازار قیمت‎گذاری می‎کند. اگر بازار آزاد باشد در این بازار قیمت‌گذاری صورت می‎گیرد و گاهی با توجه به منابع کمیابی که در کشور وجود دارد موجب اتلاف منابع می‎شود؛ برای مثال مصرف زیاد بنزین صورت گرفته و منجر به کمیابی می‎شود. در این شرایط دولت با وضع مالیات، قیمت‎گذاری مجدد می‎کند.

بیشتر بخوانید:

• نقش صنعت بیمه در جهش تولید / زیان انباشته شرکت‌های بیمه‌ای برطرف شود

نقش مالیات در پاسخگویی دولت

وی افزود: سومین نقش مالیات، توزیع مجدد درآمد است. در بازار، هر کسی امکانات خود همانند نیروی کار یا سرمایه آورده است و به اندازه استعداد و امکانات و قیمت بازار، درآمد کسب می‎کند اما توزیع این درآمد به واسطه توزیع نامناسب ثروت‌های انسانی، از دید جامعه نامناسب است بنابراین دولت‎ها برای عادلانه کردن این نابرابری اقتصادی در جامعه از ثروتمندان مالیات بیشتر و تصاعدی می‎گیرند و سعی می‎کنند آن مالیات را در راستای کمک به طبقات پائین و افزایش عدالت استفاده کنند.

این کارشناس مسائل اقتصادی درباره اهمیت پاسخگویی دولت گفت: چهارمین نقش، پاسخگویی و نمایندگی است. شهروندی که مالیات می‌پردازد توقع دارد دولت در این رابطه پاسخگو باشد که با مالیات او چه کرده است و آیا این مالیات در جهت بهینه همانند آموزش و بهداشت جامعه یا به صورت نامناسب خرج شده است؟ لذا این نقش مالیات نیازمند پاسخگویی دولت است.

تأمین هزینه‎‏‌‌‌‌های پشتیبانی تولید با استفاده از مالیات

گیلک حکیم‌آبادی بیان کرد: مالیات از چند جهت می‏‌تواند روی تولید اثر بگذارد. مالیات می‎تواند هزینه‎های پشتیبانی تولید را تأمین کند؛ یکی از این موارد پشتیانی تأمین امنیت اقتصادی است. بخشی از این موضوع حفاظت از منابع مردم در مقابل متجاوزان و بخشی نیز پشتیبانی از قراردادها است. در اینجا نقش قوه قضائیه و دادگستری بسیار پررنگ است. بنابراین هرچه دولت در این زمینه بیشتر هزینه کند اعتماد جامعه بیشتر خواهد شد.

عضو هیئت‎علمی دانشگاه مازندران گفت: الان بسیاری حاضر نیستند با چک کار کنند در حالی‎که چک یکی از ابزارهای مهم مالی است که باعث کارایی معاملات می‎شود اما چون این چک چندان محل ندارد و قوه قضائیه در این موارد چندان خوب عمل نمی‎کند بنابراین شخص، عطای آن را به لقایش می‎بخشد و در معاملات به دنبال پول نقد است لذا توان بسیاری از بنگاه‌ها کم شده و آنها نمی‎توانند جهش تولید داشته باشند لذا باید قوانین روان بوده و دست و پاگیر نباشند. از سوی دیگر قوانین نباید پیچیده باشند بلکه باید ضمانت اجرای آنها بالا باشد.

کارایی خدمات الکترونیک در خط تولید

وی افزود: یکی از موارد دیگری که مالیات می‏‌تواند بسیار کارا باشد در ایجاد زیرساخت‌های اقتصادی است. امروزه بنگاه‌های دانش‌بنیان می‎توانند به میزان زیادی به جهش تولید کمک کنند؛ به ویژه پس از بحران کرونا مشاهده کردیم که نقش دولت الکترونیک و استفاده از IT چقدر می‎تواند در زمینه‌های دیگر به ما کمک کند. در عرصه آموزش و پرورش این ابزار بسیار کارایی دارد. همچنین در خط تولید نیز می‏‌تواند کمک زیادی به ما کند.

این کارشناس مسائل اقتصادی یادآور شد: اگر اطلاعات شفاف باشد موجب عادلانه‌تر شدن توزیع منابع می‎شود و مردم با آگاهی بیشتری در معاملات شرکت می‎کنند. لذا تبعات قضایی مسئله نیز کمتر می‎شود. البته پشتیبانی از اطلاعات هزینه‎های زیادی دارد. از جمله ماهواره‎ای که اخیراً ایران به فضا پرتاب کرد می‎‏تواند بخشی از این اطلاعاتی که ما نیاز داریم را تأمین کند. امروزه آنقدر اینترنت در کشور ضعیف است که گاهی اوقات انسان برای بارگذاری یک فایل بیست مگابایتی باید چند دقیقه معطل شود. لذا زیرساخت‎های اطلاعاتی باید فراهم شود و این موضوع می‎تواند در کشاورزی و صنعت هم به ما کمک کند.

لزوم اجرای معافیت‎های مالیاتی برای تولیدکنندگان

گیلک حکیم‌آبادی با اشاره به اهمیت در نظر گرفتن معافیت‎های مالیاتی برای تولیدکنندگان، اظهار کرد: از سوی دیگر باید برای عدالت منطقه‎ای از باید از مناطق محروم حمایت بیشتری کنیم تا دلگرمی آنها افزایش یافته و به تولید بیشتر برای کشور کمک کند. در این زمینه هم باید از درآمدهای مالیاتی استفاده کنیم. البته درست است که مالیات درآمدهایی را در پی دارد، اما گاهی اوقات باید برای کمک به تولید باید معافیت‎هایی نیز برای تولیدکنندگان در نظر بگیریم تا انگیزه آنها بیشتر شود.

عضو هیئت‎علمی دانشگاه مازندران افزود: اصولاً دریافت مالیات از تولید یا هر بخشی دیگر جنبه‌های منفی نیز دارد. وقتی بخشی از درآمد یک بنگاه را از صاحب آن می‌گیرم طبیعتاً سود آن تحت تأثیر قرار می‎گیرد اما مسئله این است که بنابر دلایل مختلفی از جمله تأمین امنیت، بهداشت، آموزش و ... باید مالیات دریافت کنیم. دولت هزینه‎هایی دارد که باید منابع آن تأمین شود اما این مالیات باید به صورت عادلانه باشد، اما چون تولیدکننده یکی از ستون‎های درآمد برای مردم است باید مورد التفات قرار گیرد. نه اینکه کلاً از مالیات معاف شود بلکه باید مالیات به گونه‎ای مصرف شود که منافع آن برای تولیدکننده عیان باشد.

تأثیر معافیت‎های مالیاتی بر افزایش اعتماد به دولت

حجت‎الاسلام گیلک حکیم‎آبادی با پرداختن به اهمیت سیاست‎های صحیح مالیاتی، اظهار کرد: وقتی زیرساخت‎های تولید را فراهم و موانع گمرکی را رفع یا مواد اولیه را به شکل مناسب در اختیار تولیدکننده قرار می‎دهیم دوباره منافع مالیات به این تولیدکننده برمی‎گردد؛ هرچند که هزینه‎های اولیه این امکانات از جیب وی پرداخت شده باشد. وقتی از مالیات با برنامه‎ریزی استفاده شود منجر به افزایش رفاه نیز می‎شود.

وی در پایان گفت: حضرت امیرالمؤمنین(ع) در همین زمینه به مالک اشتر سفارش می‎کند وقتی وضع مالی مردم خوب نیست آنها را معاف کن و گمان نکن با این معافیت درآمد تو کاهش پیدا می‎کند بلکه اعتمادی که از مردم کسب می‎کنی تبدیل به ذخیره‎ای برای شما خواهد شد. بنابراین معافیت مالیاتی برای تولیدکنندگان در این موقع بحرانی که کرونا شیوع پیدا کرده باعث خواهد شد که بذر اعتماد دولت و مردم را بکاریم و در آینده ثمرات عظیمی را درو خواهیم کرد و در نتیجه سیاست‌های دولت نافذ می‎شود.