بررسی عملکرد رسانه‌های ایران در برابر کرونا / سازوکار ایجاد آرامش روانی برای مردم
استاد روزنامه‌نگاری ضمن مثبت ارزیابی کردن عملکرد رسانه‌های ایران در قبال شیوع کرونا، گفت: بهتر است رسانه‌ها بیشتر به موضوع بهبود افراد مبتلا به کرونا و تبیین این موضوع بپردازند که ابتلا به کرونا به معنی مرگ قطعی نیست و عوامل دیگری همچون بیماری‌های زمینه‌ای ممکن است باعث ابتلا و فوت ناشی از کرونا شود.
گیتا علی‌آبادی، استاد روزنامه‌نگاری، در گفت‌‌و‌گو با ایکنا، به تحلیل عملکرد رسانه‌های ایران در قبال شیوع کرونا پرداخت و گفت: رسانه‌های ایران با استفاده از منابع رسمی دولتی و منابع معتبر، تلاش کرده‌اند تا اطلاعات لازم را در اختیار مردم قرار دهند، اما از آنجایی که رسانه‌های رسمی صرفاً رسانه‌های موجود نیستند و شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های متعدد دیگری هم داریم و این اطلاعات با هم ادغام می‌شوند. بازتاب انتشار اخبار محدود به عملکرد رسانه‌های رسمی نیست، چراکه مردم فقط به یک یا چند رسانه رسمی مراجعه نمی‌کنند، بلکه منابع مختلف را بررسی می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه ترس، هراس یا واکنش نامناسب مردمی در قبال کرونا یا اطلاع‌رسانی اشتباه، نتیجه انتشار اخبار منابع متعدد است و مسئولیت آن فقط متوجه رسانه‌های رسمی نیست، اظهار کرد: رسانه‌های ایران منابع معتبری دارند که از آنها استفاده می‌کنند ولی وجود رسانه‌های متعدد رسمی و غیررسمی ترس، وسواس، اضطراب و ... ایجاد کرده است. رسانه‌های ما به وظایف خود در اطلاع‌رسانی عمل می‌کنند و این خود مردم هستند که نباید به منابع غیررسمی و غیرموثق مراجعه کنند.
آیا رسانه‌ها مقصر آمارهای متناقض منتشر شده هستند؟
علی‌آبادی در پاسخ به اینکه آیا رسانه‌ها مقصر آمارهای متناقض منتشر شده هستند؟ گفت: مسئله شفاف‌سازی و بیان آمار و اطلاعات مشکل‌زا شده و این بحث مطرح است که چرا درصد افراد فوت شده دو درصد است و آمارهای استانی و کشوری با هم انطباق ندارند؛ این مسئله به منابعی که اطلاعات را در اختیار رسانه‌ها قرار می‌دهند بازمی‌گردد و از آنجایی که مخاطبان پویا هستند، ارتباطات میان‌فردی گسترده‌ای در کشور وجود دارد و مردم به دنبال منابع مختلف رفته و هوشمندانه اطلاعات را مقایسه و تحلیل و اخبار را هوشمندانه رصد می‌کنند که همین مسئله نوعی عدم شفافیت مسئولان را در جامعه مطرح کرده است.
این استاد ارتباطات با انتقاد از اینکه اطلاع‌رسانی‌ها به نحوی بود که اگر هر فردی به کرونا ویروس مبتلا شود، فوت می‌کند، بیان کرد: بهتر است رسانه‌ها بیشتر به موضوع بهبود افراد مبتلا به کرونا و تبیین این موضوع بپردازند که ابتلا به کرونا به معنی مرگ قطعی افراد نیست و عوامل دیگری همچون بیماری‌های زمینه‌ای ممکن است باعث ابتلا و فوت ناشی از کرونا شود.
وی در خصوص نقش سواد رسانه‌ای در شفاف‌سازی آمارها اظهار کرد: سواد رسانه‌ای نقش زیادی در شفاف‌سازی آمارهای موجود ندارد. شفاف‌سازی زمانی مطرح است که یکسری منابع معتبر در اختیار ما قرار دارد که از آنها آمارها و اطلاعات را دریافت و منتشر می‌‌کنیم اما برخی با در نظر گرفتن و مقایسه اطلاعات اخبار رسانه‌های داخلی و خارجی و شبکه‌های اجتماعی با اعداد متناقضی مواجه می‌شوند و مسئولان باید به این مسئله توجه داشته باشند که منبع اخبار مردم فقط رسانه‌های رسمی داخلی نیستند.
علی‌آبادی به نقش شایعه در دریافت اطلاعات نیز اشاره کرد و گفت: مردم با هم در خصوص اتفاقاتی که شاهد آن بوده‌اند صحبت می‌کنند. شایعه نیز همیشه در چنین اتفاقاتی وجود دارد و نمی‌توان آن را در چنین رخدادهایی حذف کرد و عده‌ای نیز به شایعات دامن می‌زنند.
عدم پاسخگویی؛ عملکرد صحیح رسانه‌ای در قبال شایعه‌ها
وی در پاسخ به اینکه عملکرد رسانه‌ها در مواجهه با شایعه‌ها باید چگونه باشد؟ تصریح کرد: بهتر است جواب شایعه داده نشود، چراکه با پاسخ دادن و پیگیری، به شایعه اهمیت و حتی ارزش می‌بخشیم اما اگر در خصوص آن هیچ صحبتی نشود، خود به خود تمام می‌شود.
علی‌آبادی عملکرد رسانه‌های ایران را در قبال شیوع کرونا مثبت ارزیابی و اظهار کرد: متأسفانه مردم مدام به اخبار منتشرشده شک می‌کنند و حتی اگر تلاش شود که سواد رسانه‌ای افراد نیز در چنین شرایطی افزایش پیدا کند باز هم شک و تردید در خصوص شرایط موجود مطرح خواهد بود.
این استاد ارتباطات در پاسخ به این سؤال که آیا منابع خبری متعدد شرایط اطلاع‌رسانی در جامعه را آشفته کرده است؟ گفت: خیر؛ اگر آمار از همان ابتدا شفاف باشد همه رسانه‌ها یک آمار مشخص را ارائه خواهند داد اما وقتی در یک استان اشخاص اظهارنظرهای مختلف می‌کنند و هر کدام منابع خاص خود را دارند، طبیعی است که شایعه و عدم شفافیت بروز می‌کند. باید آمار و اطلاعات اولیه از یک منبع مشخص اعلام شود تا تشتت آمار وجود نداشته باشد. اکنون دانشگاه‌های علوم پزشکی و رؤسای دانشگاه‌ها برخی مسائل را مطرح می‌کنند که موجب شبهه می‌شود؛ در این شرایط رسانه‌ها مقصر نیستند و مشکل به منابع خبری بازمی‌گردد. در نتیجه عملکرد رسانه‌ها اشتباه نیست.
رفتار رسانه‌ها مطابق با وضعیت بحران باید مورد بررسی قرار گیرد
وی تصریح کرد: تعدد رسانه‌ها می‌تواند نقش خوبی در افزایش اطلاع‌رسانی به همه گروه‌های مردمی داشته باشد اما مسئله استقلال رسانه‌ها نیز مطرح است. رفتار رسانه‌ها مطابق با وضعیت بحران نیز باید مورد بررسی قرار گیرد تا شاهد نتایج صحیح‌تری باشیم.
علی‌آبادی در تشریح آسیب‌های روانی‌ای که اخبار متناقض در مردم ایجاد می‌کند و عملکرد صحیح رسانه‌ها در قبال ایجاد آرامش روانی برای مردم گفت: اگر برای مردم مشخص شود که این ویروس همانند سایر ویروس‌هایی است که در جهان طی قرن‌ها بروز کرده و واکسن آن نیز کشف و کنترل شده است و اگر مردم به خوبی بدانند که رعایت نکات ایمنی موجب می‌شود که مشکلی برای آنها پیش نیاید و همچنین مطمئن باشند که وسایل مورد نیازشان مانند ماسک، دستکش، مواد ضدعفونی‌کننده و ... به اندازه کافی در دسترس آنها قرار دارد، شرایط روحی بهتری خواهند داشت و رسانه‌های ما نیز در این راه کمک‌کننده هستند. رسانه‌ها نقش اطلاع‌رسانی و آموزش در ابعاد مختلف را به خوبی انجام می‌دهند، اما چون این ویروس جدید است و درمان آن هنوز مشخص نیست، اضطراب ایجاد کرده است.
وی در پایان گفت: مطرح کردن نظرات کارشناسان، روانشناسان، آسیب‌شناسان و متخصصان حوزه روانی می‌تواند به بهبود آرامش روانی جامعه منجر شود.
انتهای پیام
