به مناسبت سالروز بزرگداشت شیخ صدوق/
لزوم بررسی روایات تفسیری صدوق
گروه حوزه‌های علمیه: محقق و پژوهشگر حدیث‌پژوهی حوزه علمیه با بیان اینکه کتاب تفسیری از شیخ صدوق گزارش شده، ولی متاسفانه این اثر موجود نیست، گفت: روایات تفسیری در آثار صدوق در قالب پروژه علمی باید مورد بررسی قرار گیرد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) ابو جعفر محمد بن على بن حسين بن بابويه قمى، از چهره‌هاى برجسته علماى شیعه در قرن چهارم هجرى است که به شیخ صدوق معروف شده است. تولد ایشان، عنایاتی که از سوی خداوند متعال به خاندان صدوق صورت گرفته و آثار برجای مانده از این عالم بزرگ، باعث شده تا وی در زمره یکی از بزرگترین علمای شیعه در طول تاریخ قرار گیرد، به ویژه شیخ صدوق کتابی حدیثی برای استفاده عموم مردم نوشته که در زمزه یکی از کتب اربعه حدیثی درآمده و همواره مورد توجه علمیا شیعه نیز بوده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی خویی، حدیث‌پژوه حوزه علمیه در گفت‌وگو با ایکنا درباره صدوقین(ره) گفت: علی بن بابویه یا صدوق پدر در لسان رجال‌نویسان به شیخ قمی‌ها و فقیه آنان شناخته می‌شده است و آنقدر مقام و منزلت در نزد علما داشته که علما، دستورالعمل خود را هنگامی که دسترسی به نص روایت نداشتند، از رساله علی بن بابویه می‌گرفتند، چون اعتماد کاملی به او داشتند.
وی با بیان اینکه ایشان بچه‌دار نمی‌شد، افزود: ایشان تعامل خوبی با نایب سوم امام زمان(ع) داشت و در نامه‌ای به حسین بن روح نوشت تا امام زمان برای بچه‌دارشدنش دعا کند و امام نیز دعا فرمود البته امام فرمود از این همسری که داری به تو فرزندی عنایت نمی شود و از همسر دیگری که اختیار می‌کنی صاحب سه فرزند خواهی شد که یکی از آن‌ها محمد یا همین شیخ صدوق است.
خویی ادامه داد: در نامه‌ای از امام حسن عسکری(ع) خطاب به ایشان وجود دارد که امام وی را فقیه و شیخ و معتمد خود خطاب فرمودند در حالی که سن وی 20 تا 30 سال بیشتر نبوده است.
این کارشناس گفت: در نهایت با دعای امام زمان ایشان فرزنددار شد و محمدبن علی بن حسین بن بابویه قمی از او به دنیا آمد و ایشان را از این جهت بابویه می‌گفتند زیرا معنی آن «پسر بابا» است که بیانگر قرابت و جلالت شیخ صدوق در نزد پدر است.
وی با اشاره به عظمت خاندان صدوق و بابویه تصریح کرد: شیخ منتجب الدین در قرن ششم از نوادگان این خاندان و از بزرگان علما است.
حافظه برتر شیعه
وی ادامه داد: شیخ صدوق به حافظه برتر شیعه معروف بوده و حتی علمای اهل سنت نیز او را به این مقام می‌شناسند و چون به دعای امام زمان متولد شده بود منشا برکات و خیرات زیادی برای شیعه شده است.
خویی اظهار کرد: این برکت را در مقدمه کتاب اکمال‌الدین می‌توان به صراحت دید زیرا در آنجا به تحلیل غیبت امام زمان(عج) آن هم به دستور خود امام نوشته شده است.
وی افزود: پدر ایشان یعنی صدوق اول هم جزء غیبت‌نگاران متقدم شیعه بوده و شیخ قمیون محسوب می‌شده که افتخاری برای مردم قم است.
300 اثر
این محقق تصریح کرد: فردی که با دعای امام زمان متولد می‌شود و با دستور ایشان کتاب می‌نویسد جای تعجب نیست که این همه برکت داشته باشد از جمله نقل شده که وی حدود 300 کتاب داشته است که 245 عدد آن‌ها را در سفر به ایلاق همراه خود برده است اما متاسفانه از این تعداد ده عدد بیشتر باقی نمانده و به دست ما نرسیده است.
خویی افزود: ایشان کتاب تفسیر هم داشته و در گزارشات ذکر شده اما به دست ما نرسیده است بنابراین باید به عنوان یک پروژه علمی روایات تفسیری ایشان از کتب باقی مانده استخراج شود تا بخشی از تفسیر شیخ احیاء شود.
این پژوهشگر عنوان کرد: ایشان عالمی پرتالیف و وظیفه‌شناس بوده است و برای مردم کتاب نوشته که از جمله آن آئین مهرورزی که برای سبک زندگی اسلامی امروز مفید است همچنین من لایحضر که در واقع چون برای استفاده عمومی نوشته سند روایات را ذکر نکرده که برخی به همین مسئله خرده می‌گیرند در حالی که هدف وی نوشتن سند نبوده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی خویی، حدیث‌پژوه حوزه علمیه در گفت‌وگو با ایکنا درباره صدوقین(ره) گفت: علی بن بابویه یا صدوق پدر در لسان رجال‌نویسان به شیخ قمی‌ها و فقیه آنان شناخته می‌شده است و آنقدر مقام و منزلت در نزد علما داشته که علما، دستورالعمل خود را هنگامی که دسترسی به نص روایت نداشتند، از رساله علی بن بابویه می‌گرفتند، چون اعتماد کاملی به او داشتند.
وی با بیان اینکه ایشان بچه‌دار نمی‌شد، افزود: ایشان تعامل خوبی با نایب سوم امام زمان(ع) داشت و در نامه‌ای به حسین بن روح نوشت تا امام زمان برای بچه‌دارشدنش دعا کند و امام نیز دعا فرمود البته امام فرمود از این همسری که داری به تو فرزندی عنایت نمی شود و از همسر دیگری که اختیار می‌کنی صاحب سه فرزند خواهی شد که یکی از آن‌ها محمد یا همین شیخ صدوق است.
خویی ادامه داد: در نامه‌ای از امام حسن عسکری(ع) خطاب به ایشان وجود دارد که امام وی را فقیه و شیخ و معتمد خود خطاب فرمودند در حالی که سن وی 20 تا 30 سال بیشتر نبوده است.
این کارشناس گفت: در نهایت با دعای امام زمان ایشان فرزنددار شد و محمدبن علی بن حسین بن بابویه قمی از او به دنیا آمد و ایشان را از این جهت بابویه می‌گفتند زیرا معنی آن «پسر بابا» است که بیانگر قرابت و جلالت شیخ صدوق در نزد پدر است.
وی با اشاره به عظمت خاندان صدوق و بابویه تصریح کرد: شیخ منتجب الدین در قرن ششم از نوادگان این خاندان و از بزرگان علما است.
حافظه برتر شیعه
وی ادامه داد: شیخ صدوق به حافظه برتر شیعه معروف بوده و حتی علمای اهل سنت نیز او را به این مقام می‌شناسند و چون به دعای امام زمان متولد شده بود منشا برکات و خیرات زیادی برای شیعه شده است.
خویی اظهار کرد: این برکت را در مقدمه کتاب اکمال‌الدین می‌توان به صراحت دید زیرا در آنجا به تحلیل غیبت امام زمان(عج) آن هم به دستور خود امام نوشته شده است.
وی افزود: پدر ایشان یعنی صدوق اول هم جزء غیبت‌نگاران متقدم شیعه بوده و شیخ قمیون محسوب می‌شده که افتخاری برای مردم قم است.
300 اثر
این محقق تصریح کرد: فردی که با دعای امام زمان متولد می‌شود و با دستور ایشان کتاب می‌نویسد جای تعجب نیست که این همه برکت داشته باشد از جمله نقل شده که وی حدود 300 کتاب داشته است که 245 عدد آن‌ها را در سفر به ایلاق همراه خود برده است اما متاسفانه از این تعداد ده عدد بیشتر باقی نمانده و به دست ما نرسیده است.
خویی افزود: ایشان کتاب تفسیر هم داشته و در گزارشات ذکر شده اما به دست ما نرسیده است بنابراین باید به عنوان یک پروژه علمی روایات تفسیری ایشان از کتب باقی مانده استخراج شود تا بخشی از تفسیر شیخ احیاء شود.
این پژوهشگر عنوان کرد: ایشان عالمی پرتالیف و وظیفه‌شناس بوده است و برای مردم کتاب نوشته که از جمله آن آئین مهرورزی که برای سبک زندگی اسلامی امروز مفید است همچنین من لایحضر که در واقع چون برای استفاده عمومی نوشته سند روایات را ذکر نکرده که برخی به همین مسئله خرده می‌گیرند در حالی که هدف وی نوشتن سند نبوده است.
