شماره ۵۴ فصلنامه تخصصی «ذهن» منتشر شد
گروه اندیشه: شماره ۵۴ نشریه تخصصی ذهن در حوزه معرفت‌شناسی منتشر شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، پنجاه و چهارمین فصلنامه علمی و پژوهشی ذهن توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با مدیر مسئولی علی‌اکبر رشاد و سردبیری علیرضا قائمی‌نیا منتشر شد.
گفتنی است فصلنامه ذهن تنها نشریه تخصصی معرفت‌شناسی ایران است که از سویی با هدف بازپژوهی و بازپیرایی، تعمیق و توسعه مبانی و مباحث معرفت‌شناسی اسلامی، مطالعه تطبیقی و ارزیابی نحله‌ها و نظریه‌های معرفت‌شناسی کلاسیک جدید و معاصر، گسترش زمینه تعاطی آراء و تضارب افکار در قلمرو معرفت‌شناسی همراه با برقراری ارتباط زنده و سازنده میان صاحبنظران در داخل و خارج و سعی در تبیین نقاط، مبانی و لوازم تلاقی آراء و نظریه‌های معرفت‌شناختی با اندیشه دینی فلسفی اسلامی و پاسخگویی به سؤالات مطرح و منتشر می‌شود و از سوی دیگر برحسب مناسبت و ضرورت، به مباحث و دانش‌های مماس و مجاور با معرفت‌شناسی مانند علوم‌شناختی، علم و الهیات، هرمنوتیک و... می‌پردازد. ذهن می‌کوشد تا در هر شماره به موضوعی خاص در حوزه معرفت‌شناسی معطوف شود.
فصنامه «ذهن» در این شماره به محورهایی چون نظریه‌های توجیه، نسبی‌گرایی، شک‌گرایی، نظریه‌های صدق، رئالیسم، علم حضوری، عقلانیت، معرفت پیشینی، فلسفه علم، علم و دین، علم دینی، مضاف و دلالت، فلسفه تحلیلی، شهود و معرفت شهودی، فلسفه ذهن، معرفت‌شناسی عرفانی، و معرفت‌شناسی اسلامی پرداخته است.
در این شماره مقاله «تحلیل همسانی زبان قرآن و قوم و پی‌آمدهای آن» را از ابوالقاسم علی دوست، علیرضا قائمی‌نیا، محمدحسین رفیعی، «نمابرداری‌شناختی در مفهوم‌سازی قرآنی» نوشته شعبان نصرتی، محمد رکعی، «تحقیق‌پذیری زبان مناجات» نگاشته فاطمه فرضعلی، شراره سادات سرسرابی، «بررسی تطبیقی خیال در اندیشه ابن عربی و ملاصدرا» نوشته احمد پهلوانیان، حسن معلمی، «بررسی «مسئله تعامل علی» از دیدگاه ملاصدرا» از بیژن منصوری، «بررسی جایگاه نفس الأمر در تئوری مطابقت و چالش آن در رویکرد مبناگرایی علامه طباطبایی» کاری از عبدالله نصری، یحیی صولتی چشمه ماهی و «چند جهانی در فیزیک و تبعات فلسفی آن» کاری از سعید معصومی را می‌خوانیم.
نویسنده مقاله «بررسی جایگاه نفس الأمر در تئوری مطابقت و چالش آن در رویکرد مبناگرایی علامه طباطبایی» در صدد «اثبات این مطلب است که اولا واقعیت، معادل وجود خارجی (وجود عینی) نیست، بلکه مفهومی لابشرط از وجود یا عدم لحاظ می‌شود، ثانیا مفهوم نفس‌الامر به معنای واقعیت و حقیقت مستقل امور تصوری و قضایای تصدیقی تفسیر وی‌گردد. ثالثا با وجود تاکید بر جایگاه معرفت‌شناخی نفس الامر در فلسفه اسلامی، چالش آن رویکرد مبناگرایی علامه طباطبایی آشکار می‌شود.»
در بخشی از مقدمه مقاله «تحلیل همسانی زبان قرآن و قوم و پی‌آمدهای آن» می‌خوانیم: بر اساس تحلیل نظامات زبان و تقسیم آن به بخش‌های ثابت و متغیر، دیدگاهی تلفیقی در حوزه زبان قرآن ارائه خواهیم داد. البته این دیدگاه که از آن به «زبان عرفی دو سطحی» یاد می‌کنیم، با نظر داشت قوت‌ها و چالش‌های سایر نظرات زبان قرآن به دست آمده است. بر مبنای دیدگاه مختار در زبان قرآن، انتخاب این نوع زبان در قرآن پی‌آمدهای متعدد زبان‌شناختی و معنا‌شناختی به دنبال خواهد داشت که پس از تحلیل زبان قرآن بیان خواهد شد.
در چکیده مقاله «نمابرداری‌شناختی در مفهوم‌سازی قرآنی» می‌خوانیم: نمابرداری‌شناختی در قرآن بر آن است که نشان دهد چگونه واحدهای واژگانی و دستوری در مفهوم سازی قرآنی که در معنا‌شناسی شناختن همان معنا نام دارد، به کار می‌رود. نمابرداری در کنار پنج بعد مشخص بودگی، برجستگی نسبی، قلمرو استنباط از موقعیت و چشم انداز، نظریه جامع تصویر سازی را ارائه می‌دهد. بعد نمابرداری، نخستین و مهم‌ترین بعد تصویر سازی است که از سوی رونالد لنگ‌اکر مورد بررسی قرار گرفته است.
