شماره‌های 9 و 10 فصلنامه «محفل» با موضوع «نیاز بشر به دین» منتشر شد
گروه اندیشه: شماره‌های نهم و دهم فصلنامه «محفل» که به بررسی موضوع «نیاز بشر به دین» می‌پردازد، توسط معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه استان تهران منتشر شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، شماره‌های نهم و دهم فصلنامه «محفل» به صاحب‌امتیازی معاونت پژوهش حوزه علمیه استان تهران، مدیرمسئولی حجت‌الاسلام والمسلمین جعفر سماوات، سردبیری حسین زحمتکش‌زنجانی و مدیراجرایی محمد ایرانشاهی منتشر شد.
براساس این گزارش، در بخش مقالات این دو شماره از این فصلنامه، پنج یادداشت با عناوین «نیاز بشر به جهان‌بینی دینی از دیدگاه قرآن کریم»، اثر حجت‌الاسلام والمسلمین سیدرضا اسحاق‌نیا، «فواید دین از منظر حکمت متعالیه»، اثر حجت‌الاسلام والمسلمین حامد وفسی، «نیاز بشر به دین با رویکردی بر تاریخ اعراب جاهلی پیش از اسلام» اثر حجت‌السلام والمسلمین علی‌اکبر رضایی، «إحتیاج البشر إلی الدین و ضرورته و انتظاره منه»، اثر حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا علیپور فرزانه و «نیاز به دین بارویکردی برآموزه‌های اهل‌بیت(ع)»، اثر محمدرضا کاشانی منتشر شده است.
این گزارش می‌افزاید: در بخش «دیدگاه‌ها»، بخشی از مهمترین دیدگاه‌های برخی از برجسته‌ترین اندیشمندان، همچون حضرت امام خمینی(ره)، مقام معظم رهبری(دامت برکاته)، علامه طباطبایی، علامه جعفری، شهید صدر، شهید مطهری، امام موسی صدر، سیدجمال‌الدین اسدآبادی و آیات عظام سبحانی، جوادی‌آملی و مصباح‌یزدی، درباره دین، کارکردهای آن و نیاز بشر به دین، ارائه شده است.
براساس این گزارش، بخش «مصاحبه» به ارائه دیدگاه‌ها و پاسخ چند تن از طلاب و اساتید حوزه‌های علمیه استان، به پرسش‌ها و مسائلی در باب «توصیف دین»، «پاسخگویی دین به نیازهای انسان»، «دین در عرصه فردی و اجتماعی» و... اختصاص یافته است.
در ادامه، دو کتاب ارزشمند انتظار بشر از دین، اثر حضرت آیت‌الله جوادی‌آملی، توسط آقای محمد ایرانشاهی و کتاب از معرفت دینی تا حکومت دینی، اثر علی صفایی‌حائری، توسط آقای سجاد آقایی معرفی شده است.
بخش پایانی نشریه با معرفی نشست «جایگاه دین در هویت انسان» و سخنان آیت‌الله مصباح یزدی، با موضوع «پاسخ به برخی شبهات پیرامون نیاز بشر به دین»، خاتمه یافته است.
براساس این گزارش، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه در مصاحبه خود با عنوان «سود دهی یا زیان‌بخشی دین»، اظهار می‌کند: اعتقاد من بر این است که چنانچه عقیده درستی در جامعه دینداری تحقق پیدا کند، کارکردهای آن، به یقین، مثبت خواهد بود؛ اما گاهی اوقات بعضی از عقاید غلط به نام دین، در جامعه دینی می‌آید و دینداران با آن عقیده غلط، دینداری خود را دنبال می‌کنند.
وی می‌افزاید: البته ما منکر کارکردهای غلط نیستیم؛ به عنوان مثال، در حال حاضر، از جمله کارکردهای دینداری سلفی‌گری، این است که با عقل مخالف است و این جنایت‌ها را انجام می‌دهد؛ یا مثلاً وقتی دینداری صوفیانه در جامعه تحقق پیدا کند، رشد علمی و صنعتی کاملاً آسیب می‌بیند؛ چون یک رویکرد ضد عقلانی هم در آن وجود دارد؛ بنابراین، ما اول باید با رویکرد معرفت‌شناسانه به باورهای دینی بپردازیم، بعد کارکردهای دینداری را در عرصه فردی یا اجتماعی، مورد بررسی قرار دهیم.
همچنین در بخشی از مصاحبه حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالفضل ساجدی، با عنوان «فلسفه نیاز بشر به دین»، می‌خوانیم: درباره افرادی که بعضاً معتقد‌ند، دین نتوانسته در رفع حوائج و نیازهای انسان، توفیق چندانی کسب کند، چند نکته باید ذکر شود: اولاً یک نکته مهم، این است که ممکن است ما دستورات دین را به درستی عمل نکرده باشیم، دوم اینکه: آیا ما توانسته‌ایم همه دستورهای دین را استخراج کنیم یا نه؟ ما، هم در بخش استخراج دستورهای دین، محدودیت‌هایی داریم و هم به بسیاری از دستورهایی که استخراج کرده‌ایم، عمل نکرده‌ایم.
وی می‌افزاید: در مجموع، ما در حد شناخت تفصیلی که از دین کسب کرده‌ایم، می‌توانیم از دین انتظار داشته باشیم. بنابراین، در عین حالی که سطح انتظار خودمان را بر اساس میزان شناختی که از خود و از دین داریم، تعیین می‌کنیم، جزئیاتی را که قاعدتاً توانایی درک صحیح آن را نداریم، به دین می‌سپاریم و مانع آن نمی‌شویم.
حجت‌الاسلام والمسلمین اسماعیل علیخانی، در مصاحبه «عرفان و نیاز بشر به دین»، اظهار می‌کند: اگر بخواهیم در مقام تعریف باشیم و بگوییم دین، یعنی معنویت، این درست نیست. معنویت بُعدی از دین است. دین، مجموعه‌ای از احکام، اخلاق، اعتقادات و معنویت است؛ اما منظور من این است که تمام روح دین، با در نظر گرفتن اخلاقیات، احکام و باورهای دین، این است که انسان‌ها به اوج معنویت برسند. اگر از این منظر نگاه کنیم، می‌توانیم بگوییم که اساس دین، معنویت و روح دین است و آن چیزی است که تحت عنوان رضایت خداوند متعال و مقام رضا مطرح می‌شود.
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین محمد‌مهدی زارعی‌گلپایگانی، در چکیده مقاله «نیاز بشر به دین، از دیدگاه استاد علی صفایی حائری(عین-صاد)» می‌نویسد: بحث درباره نیاز بشر به دین، یکی از مباحث دین‌پژوهی معاصر است. این بحث در کلام اسلامی، تحت عنوان «حسن و وجوب تکلیف» و نیز در مبحث «ضرورت نبوت» مطرح شده است. متکلمان در مقام اثبات حسن تکلیف، از منظر پاداش اخروی و سودمندی‌های دنیوی، به موضوع نگریسته‌اند.
وی می‌افزاید: مهمترین استدلال متکلمان و فلاسفه اسلامی، استدلال به نیاز جامعه به قانون کامل است. استاد صفایی‌حائری با تأکید بر اندازه انسان و رابطه‌های گسترده و نیازهای فراگیر او و حرکت مستمر انسان که جهت نامحدودى را طلب مىکند و این جهت نامحدود با علم و تجربه و فکر و عقل محدود، دست‌نیافتنی است، اضطرار به دین را مطرح می‌کند؛ از همین روی، نظریه‌های مدرن، منشأ دین و هرگونه بحث در زمینه دین‌پژوهی را بدون تکیه بر اضطرار بشر به دین، مبتنی بر پیش‌فرض خطا می‌داند.
یادآور می‌شود، فصلنامه «محفل» به صاحب امتیازی معاونت پژوهش حو زه علمیه استان تهران ، مدیرمسئولی حجت‌الاسلام والمسلمین جعفر سماوات، سردبیری حسین زحمتکش‌زنجانی و مدیراجرایی محمد ایرانشاهی منتشر می‌شود و علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این نشریه با شماره تلفن 77488900-9 داخلی 402 و 404 تماس حاصل کنند.
