صیانت از هویت ملی و دینی با توجه هدفمند به نیاز مخاطبان
گروه ادب: وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آئین تودیع و معارفه دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی، عنوان کرد: اگر می‌خواهیم از هویت ملی و دینی خود صیانت کنیم، باید به نیازهای ملت در ارتباطی عمیق، مستمر و هدفمند با کتاب و کتابخوانی توجه کنیم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، آئین تودیع و معارفه دبیرکل سابق و جدید نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور پیش از ظهر امروز، بیست و ششم بهمن با حضور علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، منصور واعظی، دبیرکل سابق نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و محمد‌حسین ملک‌احمدی، دبیر جدید نهاد کتابخانه‌های عمومی، برخی اعضای شورای اسلامی شهر تهران، اسحاق صلاحی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی و جمعی از کارکنان این نهاد برگزار شد.
ارتباط دیرینه ایرانیان و کتاب
جنتی طی سخنانی به ارتباط دیرینه ایرانیان با کتاب و کتابخوانی اشاره و اظهار کرد: میان ملت ما و کتاب پیوندی دیرینه وجود دارد. کتاب آمیخته با فرهنگ بشر و همچنین رسانه‌ای است که خداوند آن را برای ارتباط با بشر انتخاب کرده است و حتماً اگر نزد خداوند ساحتی بالاتر از کتاب وجود داشت، آن را برای ارتباط با مردم انتخاب می‌کرد، اما خداوند به «قلم» سوگند خورده و شأن قلم و کتابت را این گونه ارج نهاده است.
وی ادامه داد: در کشور ما به ویژه بعد از ورود اسلام، کتابخانه‌های عظیم و گسترده‌ای به وجود آمد و ملت ما طی قرن‌های متمادی با کتاب و کتابخوانی انس ویژه‌ای داشته است. البته در گذشته دسترسی به کتاب آسان نبود؛ چراکه آثار به صورت دستی نوشته می‌شد و برای تدوین یک اثر تلاش شبانه‌‌روزی نیاز بود.
دغدغه انزوای کتاب در عصر فضای مجازی
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: امروز با گسترش فناوری، سرعت نشر بیشتر شده و آثار به سهولت در اختیار قرار می‌گیرند؛ البته این موضوع این دغدغه را هم به وجود می‌آورد که با توجه به توسعه فضای مجازی، کتاب و کتابخوانی اهمیت خود را از دست بدهد. فکر میکنم در همین فضا هم کتاب جایگاه خود را دارد و آنچه در فضای مجازی مورد استفاده قرار می‌گیرد باید در آغاز مکتوب شود و بعدها در فضای مجازی مورد استفاده قرار بگیرد.
وی با اشاره به نهضت عظیمی که در حوزه کتابخوانی کشور ما طی عصر حاضر و به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی به وجود آمده است، گفت: آمارها نشان می‌دهد که نسبت به سال‌های نخستین پس از پیروزی انقلاب اسلامی، آمار نشر در کشور ما دو برابر شده است. با این سابقه تاریخی، همه ما در قبال ارتقای علمی جامعه مسئولیت داریم.
صیانت از هویت ملی و دینی ضمن ارتباط با کتاب و کتابخوانی
جنتی عنوان کرد: اگر به رشد اخلاق در جامعه علاقه‌مند هستیم، اگر می‌خواهیم از هویت ملی و دینی خود صیانت کنیم و اگر می‌خواهیم با سایر جوامع بشری تعامل برقرار کنیم باید به نیازهای ملت در اقشار مختلف و با سطوح علمی گوناگون، در ارتباطی عمیق، مستمر و هدفمند با کتاب و کتابخوانی توجه کنیم.
بخش دیگری از سخنان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره نهاد کتابخانه‌های عمومی بود. وی در این باره اظهار کرد: نهاد کتابخانه‌های عمومی جزء نهادهای ملی است و این نهاد نقش مهمی در ذائقه‌سازی مردم در حوزه کتاب دارد. همچنین آسان‌سازی دسترسی به کتاب، کمک به اقتصاد نشر، ایجاد ارتباط میان نیاز مخاطبان و کتاب‌های مناسب با آن را می‌توان در حوزه وظایف نهاد کتابخانه‌های عمومی برشمرد.
کتابخانه‌ها باید به کانون توجه به مطالعه، کتابشناسی و نقد کتاب تبدیل شوند
وی با بیان اینکه کتابخانه‌های عمومی، شبکه گسترده‌ای هستند که می‌توانند نقش مهمی در افزایش کتابخوانی مردم داشته باشند، ادامه داد: نگاه ما به کتابخانه‌های عمومی باید از خدمت‌رسانی به اعضاء فراتر رود و هر کتابخانه باید به کانون توجه به مطالعه، کتابشناسی و نقد کتاب تبدیل شود و در این مسیر باید از رسانه‌ها استفاده شود.
جنتی همچنین به کتابداران اشاره کرد و با بیان اینکه این قشر باید اطلاعات خود در حوزه کتابشناسی را افزایش بدهند، افزود: محیط کتابخانه‌ها نیز باید محیطی بانشاط و متناسب باشند. کتابداران در واقع منادیان نهضت کتابخوانی هستند و نقش آنها در مهندسی علم، نقشی بی‌بدیل است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین اظهار کرد: برخی آثار ارزش یک‌بار خواندن و حتی ارزش تورق را نیز ندارند و در مقابل برخی آثار را می‌توان همواره مطالعه کرد و در هر بار مطالعه، ارزش آنها اگر افزون‌تر نشود، کمتر نخواهد شد و طراوت این آثار با تکرار بیشتر می‌شود.
نیازسنجی مخاطبان و توجه به سیر مطالعاتی
جنتی گفت: تولید روزافزون کتاب از سویی مایه خرسندی است و در عین حال موجب تشویش خاطر نیز هست. توجه به این نکته که در این ترافیک چاپ و نشر چه کتابی را باید خواند، ضروری است. پاسخ به این سؤال نیز برعهده نهاد کتابخانه‌های عمومی است. کتابداران با شناسایی آثار مناسب برای اقشار گوناگون، آنها را از این حیرت و سرگردانی خارج می‌کنند و البته توجه به سیر مطالعاتی مخاطبان نیز در این زمینه اهمیت بسیار دارد.
وی همچنین به اهمیت نیازسنجی در توزیع آثار در مناطق و کتابخانه‌های مختلف اشاره کرد و افزود: آثار و کتاب‌ها باید با توجه به شرایط محیطی هر منطقه سفارش داده شوند و دقیقاً بر اساس نیاز مخاطبان و سطح علمی آنها در دسترس قرار گیرند. در همین زمینه من شاهد بودم که در کتابخانه منطقه‌ای که هیچ‌یک از اهالی آن عربی نمی‌دانستند، مجموعه تخصصی آثار عربی وجود داشت که در آنجا مثل انبار نگه‌داری می‌شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود بر استفاده نهاد کتابخانه‌های عمومی از ظرفیت‌های قانونی، اعتبارات مجلس شورای اسلامی و کمک‌های مردمی و به شکل ویژه خیرین کتابخانه‌ساز در ترویج کتاب و کتابخوانی تأکید کرد.
جنتی، توجه به وظایف اصلی که برعهده نهاد کتابخانه‌ها است را مورد توجه قرار و ادامه داد: ساخت کتابخانه و تأمین کتاب‌های مورد نیاز مناطق در صدر این توجهات است؛ همچنین از اقدامات حاشیه‌ای باید پرهیز شود.
واعظی؛ منشاء خدمات بسیاری بوده است
وی در ادامه گفت: باید از زحمات و تلاش‌های واعظی نیز تشکر کنم و در اینجا اعتراف میکنم که وی منشاء آثار و خدمات بسیاری بوده است؛ البته این جا به جایی همیشه وجود داشته است و قطعاً انسان در این تغییرات با‌تجربه‌تر خواهد شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین به انتصاب محمحسین ملک‌احمدی اشاره کرد و با بیان اینکه وی با این حوزه به خوبی آشنا است، افزود: یکی از علل انتخاب وی برای این سمت، آشنایی و تجربه ملک‌احمدی با نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور است.
