تمهید اجتماعی و معرفتی امام عسکری(ع) برای دوران غیبت

حجت‌الاسلام یحیی جهانگیری، مدرس حوزه و دانشگاه و رئیس نمایندگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در قم در گفت‌وگو با ایکنا از قم اظهار کرد: پیروان امام حسن عسکری(ع) عاشق امام بودند و از هر فرصتی برای دیدار ایشان استفاده می‌کردند. روزی امام حسن عسکری(ع) از منزل خارج شد و همه مشتاق دیدار ایشان بودند، اما این امام بزرگوار دستور داد که به پیروان من بگویید وقتی که خارج می‌شوم به من سلام ندهند.

وی ادامه داد: امام حسن عسکری(ع) ملاحظه کرد که دشمن قصد دارد با این سلام دادن آنها، پیروان امام و علاقه‌مندان خاص ایشان را بشناسد و به آنها آسیب برساند. امام به جامعه یاد داد که سلام دادن خوب است و امام نیز مشتاق سلام دادن است، اما زمانیکه دشمن به دنبال شناسایی شماست، شما خود را قربانی اهداف بزرگ کنید و مبادا برخی خواسته‌های کوچک سبب شود که به خواسته‌های بزرگ نتوانید دست یابید.

جهانگیری گفت: زمانی‌که امامی غایب شود، سؤالات بسیاری در ذهن مردم وجود دارد، حال امام حسن عسکری(ع) می‌خواستند مردم را برای غیبت امام حاضر آماده کنند. بنابراین باید جامعه را برای این رویداد بزرگ آماده می‌کرد؛ در دوره‌های قبل سوال بیش از آنکه درباره ظهور امام زمان(عج) باشد، در خصوص این بود که چگونه غایب می‌شود پس امام حسن عسکری(ع) باید مردم را آشنا می‌ساخت که امام زنده است.

این مبلغ بین‌المللی با اشاره به معرفی شیوه‌های ارتباط با امام غایب ابراز کرد: امام(ع) با تصویرسازی، ذهن مؤمنان را برای رویداد بزرگ غیبت امام عصر (عج) آماده ساخت تا بدانند اگر امامی از پشت پرده یا پشت پنجره سخن گفت، او غایب است، اما در جمع حضور دارد و می‌تواند جامعه را رهبری کند.

جهانگیری گفت: امام حسن عسکری (ع) آموزش داد که باید جامعه را برای رویداد‌های بزرگ آماده کنید و منتظر نمانید تا رویداد اتفاق بیفتد و جامعه دچار شوک معرفتی و اجتماعی شود و آماده‌سازی جامعه برای ظهور امام زمان(عج) از درس‌های امام حسن عسکری(ع) است. ظهور باید با تصویرسازی و تفسیر درست آماده شود وگرنه رویدادی است که جامعه آمادگی آن را ندارد و دچار تردید و شبهه و شک خواهد شد.

تأسیس شبکه وکلا؛ سیستم راهبری ولایت در جامعه

رئیس نمایندگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در قم بیان کرد: امام حسن عسکری(ع) به مسلمانان آموزش می‌دهد همچنان که غیبت امام نیازمند آماده‌سازی است، ظهور ایشان نیز نیازمند مقدمه، بسترسازی، آماده‌سازی ذهنی، اجتماعی و معرفتی دارد؛ امام حسن عسکری(ع) ملاحظه می‌کند که جامعه پس از غیبت به امام دسترسی نخواهد داشت، اما نباید متوقف شود و باید راه درست را برود که امام برای این امر به تشکیل شبکه وکلا اقدام کرد.

جهانگیری ابراز کرد: امام با تأسیس شبکه وکلا نشان داد که ولایت در جامعه منحصر به فرد نیست بلکه یک سیستم است و این سیستم راهبری می‌کند، بنابراین امام با وجود اینکه در زندان بود و محدودیت‌های ارتباطی داشت، اقدام تشکیلاتی بزرگی را انجام داد.

وی گفت: امام حسن عسکری(ع) شبکه بزرگی را از آفریقا تا آسیا تشکیل داد و مسلمانان از طریق این شبکه با امام در ارتباط بودند و جامعه با وجود اینکه دسترسی به امام سخت بود، به کج راهه نرفت، همچنین ایشان آموزش داد که ولایت یک سیستم است و حتی اگر امام نیز میان مردم نباشد این شبکه‌سازی می‌تواند جامعه را راهبری کند.

استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: اگر جواب‌های امام حسن عسکری(ع) به سؤالات را با شکل و شیوه پاسخگویی امام صادق(ع) مقایسه کنیم، به یک تفاوت دست می‌یابیم، در زمان سایر ائمه زمانی‌که سوالی پرسیده می‌شد، پرسش‌ها را دقیق جواب می‌دادند، اما زمانیکه به دوران امام حسن عسکری(ع) می‌رسیم، درمی‌یابیم که شکل و شمایل پاسخگویی متفاوت است.

آغاز فرایند استنباط و اجتهاد در جامعه از دوران امام حسن عسکری(ع)

وی ادامه داد: امام حسن عسکری(ع) به جای اینکه پاسخ‌ها را دقیق بدهند، جواب‌های کلی می‌دادند و جامعه را آماده می‌کرد تا خودشان از اصول بتوانند فروعات را دریابند و از کلیات جزئیات را بیرون بکشند؛ امام کمک می‌کند جامعه رفته رفته به فرایند استنباط و اجتهاد وارد شود و از میان کلیاتی که اهل بیت(ع) فرمودند، خودشان فروعات و جزئیات را بیرون بکشند، امام مکانیزم عبور از این پیچ تاریخی را به جامعه آموزش می‌دهد.

مدرس حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه امام حسن عسکری(ع) بیش از آنکه از گذشته بگوید، مردم را برای پیچ تاریخی که می‌خواهد وارد دوران غیبت شود، زمینه‌سازی و آینده‌نگاری می‌کند و آگاهی می‌بخشد تا جامعه به راحتی از این مهم عبور کند، یادآور شد: امام حسن عسکری(ع) با زمینه‌سازی برای غیبت امام زمان(عج)، آموزش داد که باید در مسائل مختلف جامعه را آماده‌سازی کنید و تمهید فکری و تربیت اجتماعی و معرفتی داشته باشید تا با رویداد‌های خاص مواجهه درستی انجام شود وگرنه جامعه پر از شبهه و تردید خواهد شد.

گفت‌وگو از الهام حلاجیان