پایان مسابقات سراسری قرآن و باب گلایه‌هایی که مفتوح ماند

به گزارش ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری، مرحله استانی چهل‌وششمین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم چهارمحال‌وبختیاری در بخش آوایی در گروه آقایان روز گذشته با حضور ۲۳ متسابق رشته‌های قرائت تحقیق و ترتیل، حفظ کل و ۲۰ جزء، اذان، دعاخوانی و یک گروه همخوانی و مدیحه‌سرایی در سالن فرهنگسرای ارشاد شهرکرد برگزار شد. 

هیئت داوران این دوره از مسابقات در بخش آقایان عمدتاً از استان اصفهان بودند و سیدعبدالله میراحمدی، داور قرآن استان و مدرس دانشگاه در استان به‌عنوان داور راهنما حضور داشت، ضمن اینکه حمید بخشی، رئیس اداره امور قرآنی اداره ‌کل اوقاف و امور خیریه اصفهان به عنوان ناظر و بازرس به این رویداد قرآنی آمده بود. برای آگاهی بیشتر از فضای این دوره از مسابقات، گفت‌وگوهایی با برخی داوران و متسابقان انجام شده است که با هم می‌خوانیم. 

ضعف در تجربه میدانی متسابقان 

منصور سرشوق، داور بخش تجوید این دوره از مسابقات با ابراز رضایت از سطح قاریان و مرتلان و مؤذنان استان، اظهار کرد: نکته فقط این است که قاریان باید میدان ببینند تا دچار اضطراب و استرس در صحنه مسابقات نشوند.

وی ادامه داد: قاریان عمدتاً خوب و زیبا قرائت کردند اما از حیث تجربه قرائت در مجالس و محافل و مسابقات پیوسته باید تقویت شوند و تجربه کسب کنند. همچنین باید با حضور استاد تلاوت کنند تا هم از اضطراب آنها کاسته شود و هم متوجه نقاط ضعف و قوت خودشان بشوند و پیشنهادات استاد را برای خوش‌خوانی باتوجه به ویژگی‌های حنجره خود، دریافت کنند.

مهدی رحیمی، داور بخش صوت این دوره از مسابقات با اشاره به اینکه صداهای خوشی امروز در شهرکرد شنیدیم، اظهار کرد: قاریان خوش‌خوان و علاقه‌مندی در این استان وجود دارد اما در زمینه معارف و مفاهیم کمتر کار کرده‌اند و تصور بنده این است که معنامحوری در رشته‌های آوایی بسیار مهم و اساسی است و باید مورد توجه قرآنیان قرار گیرد.

اهمیت تربیت معلمان قرآنی 

وی ادامه داد: قاریان و حافظان استان در نبرها و آکسان‌ها متأسفانه قدری ضعف دارند که امیدوارم با همت و تلاش خوب و بهره‌گیری از اساتید این فن، این نقص‌ها برطرف شود زیرا صداها و استعدادها حیف است و باید کار شود. 

رحیمی تربیت انسان‌های قرآنی را هدف غایی همه فعالیت‌های قرآنی دانست و توضیح داد: از برکت این برنامه‌ها باید بتوانیم معلمان قرآنی وارسته را تربیت کنیم که با تربیت شاگردان خوب و پرتعداد شبکه‌سازی کنند و البته نوابغ قرآنی را نیز پرورش دهند که بتوانند در سطح مسابقات و رویدادها بدرخشند و نام استان و کشور را اعتلا بخشند. تربیت معلم قرآنی بر تربیت قاری و حافظ ارجحیت دارد و باید معلمانی پرورش دهیم که کارشان استخراج معارف قرآن و اشاعه آن در بین مردم باشد.

حضور خانواده‌ها؛ حلقه مفقوده مسابقات قرآن 

این استاد قرآن کریم با تأکید بر برکات گسترده مسابقات قرآن، تصریح کرد: ای کاش ساز و کاری برای بردن مسابقات قرآن در بین مردم و خانواده‌ها اندیشیده می‌شد و حضور خانواده‌ها در این سالن، حلقه مفقوده این رویداد قرآنی و معنوی است. 

رحیمی اضافه کرد: قرآن باید در منازل و محلات، هیئت‌ها و در بازار بروز و ظهور داشته باشد و این که چند نفر فرد قرآنی در یک فضای محدود دور هم جمع شوند و ساعاتی قرآن تلاوت کنند و بشنوند، منجر به رویکرد قرآنی در اجتماع نمی‌شود؛ می‌طلبد که نسبت لایه‌های مختلف اجتماعی و زندگی مردم با مبانی نورانی قرآن کریم کشف و برجسته کنیم که از برکات این کار، رویدادها و مسابقات و محافل قرآنی هم رونق می یابد و با شور و شکوه برگزار می‌شود.

وی تأکید کرد: بنده حدود ۲۰ سال قبل برای داوری مسابقات سراسری قرآن به شهرکرد آمدم که هم تعداد متسابقان و هم تماشاگران و عموم مردم بسیار بیشتر از امروز بود و فرایند داوری و مسابقات یکی دو روز به طول می‌انجامید. 

رویشی مبارک در فضای قرآنی استان 

در ادامه، حسین رمضانی، سرپرست گروه تواشیح بصائر شهرستان بروجن در خصوص انگیزه تشکیل این گروه متشکل از قاریان و مرتلان ممتاز شهرستان، اظهار کرد: مدتی است که به هردلیلی، گرایش به کارهای قرآنی گروهی از جمله همخوانی و تواشیح در استان کمرنگ شده در حالی که تواشیح و همخوانی یک کار هنری زیبا و قرآنی است که می‌طلبد مورد توجه قرار گیرد. در حوزه تواشیح و همخوانی ما گروهی را در استان سراغ نداریم که نسل جدید قاریان و قرآنیان به آن مراجعه کنند و الگو بگیرند.

وی ادامه داد: تجربه ما در حوزه فعالیت‌های قرآنی گویای آن است که متأسفانه قرآنیان استان ما نتوانسته‌اند از محضر اساتید مجرب کشوری بهره لازم را ببرند و همه کارها به‌صورت تقلیدی و بدون استاد پیش رفته که این آسیب بزرگی است. طی گفت‌وگوهایی که با برخی چهره‌های قرآنی شهرستان که همگی احساس وظیفه و ادای دین به محضر قرآن کریم داشتیم، مقرر شد قدم اول را در تشکیل گروه تواشیح برداریم و این گروه فعلاً با ۱۰ عضو فعال شده و در آینده تا ۳۰ نفر افزایش خواهد یافت. 

رمضانی بیان کرد: هدف ما در گروه تواشیح بصائر این بود که علاوه بر فعالیت گروه، گروه‌های جدیدی از نسل جدید قرآنیان پرورش دهیم؛ در این راستا به فضل الهی راه‌های خوبی پیش روی ما باز شد که با استاد آرزم آشنا شدیم که از موسیقی‌دانان مطرح کشور بوده و علم خود را در خدمت به قرآن و اهل‌بیت(ع) قرار داده است. 

وی در پایان گفت: استاد آرزم متواضعانه پذیرفت که دستورالعمل کار را به ما بدهد و اعضای گروه در حال حاضر مشغول فراگیری مبانی موسیقی هستند تا کار را به‌صورت اصولی و علمی پیش ببریم.

ضرورت تربیت داوران دعاخوانی 

سجاد براتی، دارنده رتبه برتر کشوری در مسابقات سراسری قرآن کریم در رشته دعاخوانی با اشاره به اتفاق خوب امسال در آیین‌نامه این رشته، اظهار کرد: امسال، در مرحله استانی یک حدنصاب تعریف شده و لذا هر تعداد متسابق که بتواند حدنصاب نمره را کسب کند به مرحله نیمه‌نهایی کشوری راه خواهد یافت که رویکرد خوبی است و باعث می‌شود کسانی که حقیقتاً دعاخوان هستند به مراحل بعدی صعود می‌کنند. 

وی ادامه داد: اتفاق خوب دیگر در آیین‌نامه امسال آن است که مقوله مداحی از دعاخوانی جدا و حتی تذکر داده شده که اجرای مداحی در دعاخوانی باعث کسر امتیاز می‌شود که به‌نظرم این موضوع حکایت از آن دارد که این رشته نوپای مسابقات سراسری قرآن اوقاف در حال پخته شدن و رسیدن به جایگاه واقعی خود است. 

براتی در ادامه با انتقاد از استفاده از داوران غیردعاخوان در بخش داوری رشته دعاخوانی و با تأکید بر اینکه این امر فاقد مشروعیت است، گفت: امسال باوجود تغییرات خوب در آیین‌نامه اما داوری با اشکالات زیادی همراه است و نمراتی که داوران به اجرای ما دادند نشانگر این موضوع بود زیرا نمره‌دهی‌ها دقیق و تخصصی نبودند. 

این چهره قرآنی استان بیان کرد: ما برای تمامی رشته‌های مسابقات قرآن، داوران متخصص داریم اما مبحث دعاخوانی و خاصه اصول اجرا، فاقد داور تخصصی است و هیچ دوره و کلاسی نیز برای پرورش داوران دعاخوانی تعریف و اجرایی نشده است. 

براتی گفت: این نقیصه را هم به شورای عالی قرآن و هم مرکز قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه بارها گفته‌ام اما اگرچه ۷ سال از ظهور رشته دعاخوانی در مسابقات سراسری اوقاف می‌گذرد، همچنان نوپاست و برنامه‌ریزان همچنان معتقدند که داور قرائت و حفظ و اذان توانایی داوری رشته دعاخوانی را هم دارد.

رضایت از اعلام قرعه‌های قرائت تحقیق 

مهدی خدیبی بروجنی، قاری ممتاز استان با اشاره به اینکه ایام برپایی مسابقات قرآن با دهه آخر صفر و نیز مراسم پرفیض اربعین حسینی همراه بود، اظهار کرد: این ایام معنوی فرصت خوبی بود که با قرعه‌هایی که از قبل اعلام کرده‌ بودند، خود را برای مسابقات آماده کنیم. 

وی با ابراز خرسندی از اقدام اوقاف مبنی بر اعلام قرعه‌های تلاوت تحقیق از ۴۵ روز قبل از مسابقات، ادامه داد: اطلاع‌رسانی در این خصوص همیشه ضعیف بود و ما قاریان در برخی سال‌ها در روز مسابقات متوجه می‌شدیم که قرعه‌ها در سایت قرار گرفته است و بی‌اطلاع بودیم. 

خدیبی در پاسخ به پرسشی مبنی بر شرکت در دوره‌های تخصصی قرائت، تصریح کرد: کلاس یا دوره خاصی شرکت نداشتم؛ امسال به لطف همت برخی چهره‌های قرآنی بروجن، گروه تواشيح بصائر به تازگی تشکیل شده است که بنده نیز با این گروه همکاری خواهم داشت. چندین بار در بروجن گروه‌های همخوانی و تواشیح کلید خورد اما به علت نبود حمایت، پیش نرفت که امیدواریم گروه بصائر فتح بابی برای ایجاد دیگر گروه‌ها باشد.

این چهره قرآنی اداره آموزش و پرورش شهرستان بروجن افزود: در دارالقرآن آموزش و پرورش این شهرستان گروه‌های تواشیح دانش‌آموزان فعالیت‌های خوبی داشتند و در مسابقات نیز شرکت می‌کردند که در سال‌های گذشته نیز فعالیت‌های مبسوطی در حوزه تواشیح در مدارس‌ انجام شده است. 

خدیبی در پایان گفت: اگر گروه‌های تواشیح دارالقرآن تداوم می‌یافت و این زمانی که برای نوجوانان صرف می‌کردیم دچار وقفه و توقف نمی‌شد، امروز حتماً این وضعیت رکود را در حوزه نخبه‌پروری شاهد نبودیم و تصور می‌کنم، اگر هم‌نسلی‌های بنده نتوانند در مسابقات سراسری قرآن شرکت کنند، دیگر متسابقی در استان نخواهیم داشت؛ بنده شخصاً برای خالی نبودن گود در این مسابقات شرکت می‌کنم و دوست دارم جوانان و چهره‌های جدید در این رویداد قرآنی بروز و ظهور یابند.

مطالبه آموزش برگزیدگان قرآنی 

محمدصادق حیدری، مرتل ممتاز چهارمحال‌وبختیاری با ابراز خرسندی از برپایی مسابقات سراسری قرآن و نیز همایش لبیک یا قرآن در روز گذشته، بیان کرد: روز گذشته بعد از مدت‌ها به برکت حضور مهدی غلام‌نژاد، یک قرائت زنده عالی شنیدیم و استفاده کردیم. 

وی ادامه داد: جا داشت اداره اوقاف در جریان اجتماع لبیک یا قرآن که جمعی از قرآنیان و نیز مسئولان هم حضور داشتند، جوایز برگزیدگان شهرستانی مسابقات را اهدا می‌کرد تا انگیزه و تشویقی برای متسابقان باشد.

حیدری تصریح کرد: برای ارتقای سطح متسابقان از مسئولان خواسته و می‌خواهیم که کلاس‌های آموزشی برگزار کنند و کاش امروز که جمعی از اساتید و داوران از خارج استان حضور داشتند، یک کارگاه یا دوره آموزشی را برای علاقه‌مندان با تدریس این اساتید پیش‌بینی کرده بودند. 

چند توصیه برای حفظ قرآن 

امین غیاثی، حافظ کل و متسابق رشته حفظ ۲۰ جزء که در سال‌های گذشته در رشته قرائت ترتیل در مسابقات سراسری شرکت داشت، بیان کرد: برای حفظ قرآن داشتن برنامه و بهره‌مندی از استاد نیاز است اما خوبی حفظ این است که مشروط به بودن استاد نیست و فرد در خانه هم می‌تواند با کمک اعضای خانواده، برنامه حفظ خود را با حوصله و بدون عجله پیش ببرد. داشتن هرگونه عجله و شتاب در حفظ باعث کاهش کیفیت کار و فرار بودن محفوظات می‌شود.

وی ادامه داد: حافظ باید با یک برنامه منسجم و بدون وقفه حفظ خود را پیش ببرد و هرگونه وقفه باعث اختلال در روند حفظ خواهد شد، شرکت در مسابقات قرآن نیز محک خوبی است که حافظ اساتید را می‌بیند و تجربه پیدا می‌کند و نیز محفوظات خود را محک می‌زند. 

غیاثی مهم‌ترین کمک برای تسهیل روند حفظ قرآن را توجه به معانی و مفاهیم عنوان کرد و توضیح داد: حافظ بدون توجه به معنی آیات در از بر کردن ملفوظات دچار مشکل می‌شود و لذا معنامحوری هم برای قاری و هم حافظ بسیار مهم است که گنجاندن بخش آزمون مفاهیم در کنار رشته‌های قرائت و حفظ مسابقات قرآن اوقاف، برآمده از همین ضرورت است. 

این حافظ کل قرآن کریم در پایان گفت: کار قرآنی در تمامی رشته‌ها اعم از قرائت تحقیق و ترتیل یا حفظ، حقیقتاً دشوار است و به‌نظرم عجله و شتاب‌زدگی در کار حفظ قرآن ممکن است آسیب بزند. فردی که حجم بالایی را در مدتی کم حفظ کند وقتی باز می‌گردد متوجه می‌شود چیزی از محفوظات در ذهن ندارد؛ شتاب و عجله باعث تعمیق محفوظات نمی‌شود بلکه حافظ باید کار را به‌صورت کیفی پیش برده باشد و تثبیت محفوظات داشته باشد تا بتواند از حیث حُسن حفظ در سطح بالایی قرار گیرد. 

مصون‌سازی خود و خانواده با قرآن 

در ادامه، محمدامین مسلمی، حافظ کل قرآن کریم که با همسرش در این رویداد قرآنی شرکت کرده است ضمن قرائت آیه ۹ از سوره مبارکه اسراء، به خبرنگار ایکنا گفت: قرآن به زندگی‌های ما قوام می‌بخشد و سمت و سوی الهی به آن می‌دهد و خداوند در سوره ابراهیم می‌فرماید اگر می‌خواهید زندگی شما در توحید ریشه بگیرد، همیشه باید خودتان و خانواده‌هایتان با قرآن آمیخته باشید و از این مسیر دور نشوید.

وی با یادآوری حضور چندین ساله خود در مسابقات سراسری قرآن اوقاف، ادامه داد: این دست رویدادها هر چه بیشتر تقویت شود پاسخ بهتری به معاندت‌هایی است که البته از صدر اسلام نیز وجود داشته و خداوند در سوره مبارکه صف حجت را بر اینان تمام می‌کند و می‌فرماید که وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ یعنی خدا حافظ و مراقب نور خود و قرآن کریم است. 

مسلمی تأکید کرد: هر یک از ما فارغ از اقدام این یا آن نهاد، وظیفه داریم در تربیت خود، خانواده و اطرافیان، قرآن کریم را فصل‌الخطاب زندگی قرار دهیم و در باطن و درونمان و نیز با داشتن زندگی قرآنی این دست اقدامات را محکوم کنیم. همچنان که قرآن در آیه ۶ از سوره مبارکه تحریم از ما می‌خواهد که خود و خانواده‌مان را از آتش دوزخ حفظ کنیم. 

پرونده مرحله استانی چهل‌وششمین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم نیز بسته شد اما باب چند حدیث مکرر که هر ساله در جریان این رویداد مهم قرآنی استان تأکید و توصیه و تکرار می‌شود، همچنان باز است. اگرچه ظهور یک گروه تواشیح از استان را باید رویش مبارکی در فضای قرآنی دانست که امیدواریم به‌زودی خبرهای خوبی از این گروه در زمینه نخبه‌پروری و تربیت نسل جدید قرآنی شاهد باشیم.

از جمله ضعف‌های مشهودی که در مسابقات سراسری قرآن کریم امسال نیز بار دیگر شاهد بودیم، عدم هم‌افزایی نهادهای قرآنی و فرهنگی در برپایی این رویداد بزرگ و مهم بود، مشاهده چهره‌های تکراری و عدم معرفی قاریان و حافظان و مرتلان از نسل جدید به این مسابقات از دیگر مواردی بود که جای تأمل دارد. نبود آموزش و نیز، عدم حمایت مادی و معنوی مطلوب، به‌جا و به‌موقع نیز از دیگر مولفه‌هایی بود که متسابقان همچون همیشه متذکر شدند.

عدم پوشش رسانه‌ای مبسوط و گسترده مسابقات سراسری قرآن از سوی اصحاب رسانه استان و صندلی‌های خالی از تماشاگر هر برنامه قرآنی دل هر دلسوز و دغدغه‌مند را می‌‌آزارد که می‌شد با حضور مدیران و مسئولان استان به‌ویژه در نهادهای دینی و قرآنی و فرهنگی، خانواده‌ها، فعالان قرآنی، مربیان قرآنی و قرآن‌آموزان آنان در مؤسسات و خانه‌های قرآنی مردم‌نهاد، فعالان جلسات خانگی قرآن کریم و حتی برخی ادارات به همراه جامعه مخاطب آنان پر شود.