آگاهی و احتیاط دو شرط لازم برای تبلیغ دین است

حجت‌الاسلام مرتضی نقیپ‌پور، رئیس اداره تبلیغات اسلامی شهرستان رفسنجان در گفت‌وگو با ایکنا از کرمان به‌مناسبت گرامیداشت هفته تبلیغ و اطلاع‌رسانی دینی، اظهار کرد: سازمان تبلیغات اسلامی به فرمان امام خمینی(ره) در یکم تیرماه سال ۱۳۶۰ تشکیل شد و برحسب این نام‌گذاری یکم تیر‌ماه نیز به‌عنوان روز تبلیغ و اطلاع‌رسانی نامگذاری شد.

 

وی با اشاره به آیه ۹۹ سوره مائده و بیان اینکه تبلیغ دین امری است که خداوند در قرآن بارها پیامبر را به این رسالت مبعوث و متنبه کرده است، افزود: تبلیغ دین به معنای رساندن و ابلاغ معارف دینی قرآن به مردم است و پیامبر(ص) تنها آنچه که به ایشان وحی می‌شد به مردم ابلاغ می‌کرد.

 

رئیس اداره تبلیغات اسلامی رفسنجان با بیان اینکه تبلیغ دین برعهده عالمان دین است، اظهار کرد: مبلغ دینی کسی است که دین را از منابع اصلی آن یعنی قرآن و سنت به‌درستی دریافت کرده و آن‌را به دیگران ابلاغ می‌کند که این امر نیاز به مطالعه، تعمق، تأمل و تحقیق دارد و صرف اینکه فرد با خواندن چند کتاب خود را مبلغ دین بداند خطاست.

 

وی ادامه داد: مبلغ دین حتماً باید آگاه و اهل احتیاط باشد و هر حرفی را بیان نکند. مبلغ دینی باید عالمان حقیقی همچون شهید مطهری، علامه مصباح و آیت‌الله جوادی آملی که اسلام ناب را فهمیده‌اند را بشناسد و دین را از این مسیر دریافت کرده باشد تا بتواند آن‌را به دیگران نیز ابلاغ کند. زیرا اگر مبلغ، دین را براساس برداشت‌های خود به دیگران ابلاغ کند در صورت اشتباه سبب گمراهی دیگران می‌شود. مردم نیز باید متوجه باشند با تحقیق مسیر حق و ناحق و مُبلغ حقیقی و غیرحقیقی را تشخیص دهند.

 

نقیب‌پور با بیان اینکه مبلغان و روحانیون با الگو‌گیری از پیامبر(ص) باید شأن تبلیغ دین را حفظ کرده و متوجه جایگاه والای این امر باشند، افزود: نخستین نکته در تبلیغ دین این است که معنای دین را بدانیم. دین مجموعه‌ای از باید‌ها و نباید‌ها، اعتقادات، اخلاقیات و احکام است. همه شئون انسان در دین مورد توجه است و اینگونه نیست دین تنها به موضوعاتی همچون نماز، روزه و احکام فردی بپردازد.

 

وی سیاست، اقتصاد، اجتماع، ابعاد جسمانی، روحانی و معنوی را از ابعاد دین برشمرد و تصریح کرد: وقتی یک شخص مبلغ دین می‌شود باید در زمینه‌های گوناگون پاسخگوی جامعه باشد. گاهی ممکن است یک طلبه در موضوعی تخصص نداشته باشد که باید آن‌را به متخصصان آن امر ارجاع دهد اما مجموعه حوزه‌های علمیه و روحانیت باید به این توانمندی برسند که در عرصه‌های مختلف زندگی دنیوی و اخروی پاسخگوی نیاز بشر باشند. زیرا تبلیغ دین در همه عرصه‌ها از جمله خانواده، تربیت کودکان، احکام فردی و اجتماعی، مطالبه‌گری سیاسی و اجتماعی و... وجود دارد که رسالت مبلغان و روحانیون را سنگین‌تر می‌کند.

رئیس اداره تبلیغات اسلامی رفسنجان در خصوص عوامل موفقیت یک تبلیغ، گفت: عوامل مختلفی در این امر دخیل هستند که اولین آن این است که مُبلغ خود باید عامل به دستورات دینی باشد. مُبلغی که مردم را به دوری از گناه و دل نبستن به دنیا، ساده‌زیستی، انفاق، هزینه کردن برای دین، نماز اول وقت و... دعوت می‌کند خود نیز باید اینگونه باشد در غیر این صورت قطعاً تبلیغ یا کم اثر می‌شود و یا اثر معکوس می‌گذارد.

 

وی افزود: نگاه مبلغ دین نباید به دست و جیب مردم باشد. همانگونه که پیامبر(ص) به‌عنوان بزرگترین مبلغ دین اینگونه عمل می‌کرد و در قرآن نیز بارها آمده است «وَمَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ الْعَالَمِينَ، و من اجری از شما برای رسالت نمی‌خواهم و چشم پاداش جز به خدای عالم ندارم».

 

حجت‌الاسلام نقیب‌پور اظهار کرد: مردم دوست دارند در حوزه دین هزینه کنند و گاهی به‌ روحانیون و ائمه جماعت خود صله دهند اما اینکه مبلغ به این نکته توجه ویژه داشته باشد و شرط کند صحیح نیست. زیرا تبلیغ دین و آموزش احکام وظیفه مبلغان و روحانیون است که باید بدون چشم داشت وظیفه خود را انجام دهند. این یکی از عوامل موفقیت مبلغان است زیرا نگاه مردم را نسبت به مبلغان متفاوت می‌کند.

 

وی با تأکید بر اینکه مردم همانگونه که برای خوراک، آموزش و تفریح فرزندان خود هزینه می‌کنند باید برای دین او نیز هزینه کنند، ادامه داد: مردم در این زمینه به‌خوبی عمل می‌کنند اما روحانی و مبلغ باید با چشم‌پوشی از پاداش‌ها وظیفه خود را انجام دهد و پاداش خود را از خداوند طلب کند. خداوند متکلف شده روزی خادمان و عالمان دین را پرداخت می‌کند.

 

رئیس اداره تبلیغات اسلامی رفسنجان تصریح کرد: مبلغ دین نباید دلبسته دنیا باشد و باید ساده‌زیستی را سرلوحه کار خود قرار دهد. همانگونه که امیرالمؤمنین علی(ع) در نهج‌البلاغه فرمودند که حاکمان دینی باید در درجه ضعفای جامعه زندگی کنند تا مردم متوسط و پایین با آنها احساس نزدیکی داشته باشند و احساس نکنند که فاصله طبقاتی وجود دارد و نمی‌توانند با روحانی ارتباط بگیرند. لذا مبلغان باید ساده‌زیستی طلبگی را رعایت کنند تا تأثیر کار آنها بالا برود.

 

وی در مورد نتیجه تبلیغ گفت: ما مأمور به وظیفه هستیم و اگر برای تبلیغ وقت گذاشته، با توانمندی و تخصص به عرصه‌های مختلف تبلیغ ورود کنیم و وظیفه خود را به درستی انجام دهیم دیگر نتیجه آن مربوط به مبلغ نیست. در قرآن خطاب به پیامبر(ص) آمده است «إِنَّكَ لَا تَهْدِي مَنْ أَحْبَبْتَ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ، قطعاً تو نمی‌توانی هر که را خود دوست داری هدایت کنی، بلکه خدا هر که را بخواهد هدایت می‌کند و او به هدایت پذیران داناتر است».(سوره قصص، آیه ۵۶)

 

حجت‌الاسلام نقیب‌پور با بیان اینکه هدایت و تأثیرگذاری تبلیغ بر قلوب کار خداوند است و «یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ» به همین معنا است، اظهار کرد: امام حسین(ع) در روز عاشورا خطبه خواند و با رعایت تمام جوانب تبلیغ کرد اما این تبلیغ در دل مخاطب اثر نمی‌کند. حضرت نوح(ع)، حضرت موسی(ع)، پیامبر(ص) امام علی(ع) و همه ائمه سال‌ها تبلیغ دین انجام دادند اما همه انسان‌ها هدایت نشدند. لذا اینکه توقع داشته باشیم تبلیغ ما حتماً باید نتیجه داشته باشد صحیح نیست. چیزی که در تبلیغ اهمیت بسیاری دارد این است که مبلغان در انجام وظیفه خود کوتاهی نکنند و مسئولیت خروجی کار و تأثيرگذاری تبلیغ برعهده مبلغ نیست.

 

وی در پاسخ به این سؤال که آیا تاکنون در امر تبلیغ دین موفق عمل کرده‌ایم، گفت: برای سنجش موفقیت باید ملاک‌هایی را در نظر گرفت. معیارهای کمی در امور فرهنگی جواب‌گو نیست زیرا تبلیغ دین کار با روح انسان است و روح و روان به کمییت نمی‌آید. گاهی در تبلیغ دین سخنی گفته می‌شود که در سال‌های آینده بر فرد و یا نسل او تأثیر می‌گذارد و اینگونه نیست موفقیت در تبلیغ دین را براساس کمییت سنجید.

 

نقیب‌پور تصریح کرد: ملاک سنجش موفقیت، نتیجه نیست بلکه انجام وظیفه است که در مجموع در امر تبلیغ به آن وظیفه‌ای که برعهده روحانیت بوده به خوبی عمل نشده و این نقدی است که می‌توان بر جامعه مبلغان وارد کرد.

 

رئیس اداره تبلیغات اسلامی رفسنجان با بیان اینکه مبلغان در این سال‌ها آن‌گونه که باید در عرصه حضور نداشتند، اظهار کرد: خداوند به این عمل کم روحانیت در عرصه تبلیغ برکت داده و این امر آثار خوبی در جامعه داشته که حضور پررنگ مردم در برنامه‌های فرهنگی، حضور جوانان و نوجوانان در هیئت‌ها، شرکت در مراسم شب‌های قدر، اردوهای راهیان‌نور، اردوهای جهادی و... همه نتیجه کارهای فرهنگی و تبلیغی است و امیدواریم روحانیت با اخلاص‌تر و با انگیزه‌تر از قبل این وظیفه را انجام دهند.