تبدیل مساجد به پایگاه‌های قرآنی در گرو هم‌افزایی نهادهای فرهنگی است

حجت‌الاسلام سیدحسین بهشتی‌نژاد، مدیرکل اسبق تبلیغات اسلامی استان اصفهان در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان با بیان اینکه در آستانه نوروز و ماه مبارک رمضان پیش‌رو، امیدواریم پیوند بهار طبیعت و عبادت، نویدی برای گسترش معارف قرآن و توجه به این کتاب آسمانی باشد، اظهار کرد: انتظار می‌رود مردم نوروز را با قرآن رقم بزنند تا هم باعث یمن و برکت بیشتر باشد و هم بهار طبیعت و بهار قرآن در آغاز سال با هم پیوند بخورند، چراکه در روایت آمده برای هر چیز بهاری است و بهار قرآن، ماه رمضان است.

وی افزود: از مجموع قرائن و شواهد و سیره اهل بیت(ع) به دست می‌آید که پیامبر(ص) و ائمه(ع) توجه زیادی به قرآن داشتند؛ پیامبر(ص) افرادی را برای تبلیغ به نواحی گوناگون از جمله یمن می‌فرستاد، چنانکه حضرت علی(ع) را در چند نوبت به این منطقه اعزام کرد و در بدرقه یکی از این سفرها به ایشان فرمود: «یا علی، یک نفر که در این سفر هدایت شود، بهتر از آن چیزی است که خورشید بر آن می‌تابد.» پیامبر(ص) همچنین معاذ بن جمل را به یمن اعزام و منشوری فرهنگی مشتمل بر ۱۵ سفارش به او ابلاغ کرد؛ اولین سفارش در این کلام نورانی پیامبر(ص) این بود که «مردم را بر سر سفره قرآن بنشان و آنها را با معارف قرآن آشنا کن.» همچنین در موارد بعدی فرمود: «آنها را به ادب دین و اخلاق اسلامی متخلق کن، با سنت‌های جاهلی مبارزه و سنت‌های نیک و اسلامی را حفظ کن، مردم را متذکر خدا و قیامت کن و بیشترین همت تو به نماز باشد، معلمانی را به نواحی گوناگون یمن بفرست تا معارف دینی و الهی را گسترش دهند.»

عضو شورای مرکزی ائمه جماعات استان اصفهان با بیان اینکه پیامبر(ص) در فراز پایانی این منشور مجددا بر فهم و درک قرآن تأکید می‌کند، گفت: اگرچه بر تلاوت و قرائت قرآن بسیار تأکید شده است، اما خود قرآن می فرماید: «كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ؛ این قرآن بزرگ، کتابی مبارک و عظیم‌الشّأن است که بر تو نازل کردیم تا امت در آیاتش تفکر کنند و صاحبان مقام عقل متذکر حقایق آن شوند.»

تاکید بر تلاوت قرآن در منازل و مساجد

وی ادامه داد: در بعضی از دستورات دینی مانند نماز، حضور در مسجد لازم و ضروری است و تردیدی نیست که فرد نباید بدون عذر، نماز در مسجد را رها کند، اما درباره قرآن در کنار تأکید بر تلاوت در مساجد، بر تلاوت در منازل تأکید ویژه شده، گویا قرار است در و دیوار منزل آوای قرآن را شنیده و با آن آشنا شوند و این نوای ملکوتی بر اعضا و فضای خانواده تأثیر بگذارد.

بهشتی‌نژاد گفت: با این وجود، رهبر معظم انقلاب به‌ویژه در سال‌های اخیر، موضوع مسجد تراز اسلامی را‌ مطرح کرد؛ اینکه یک مسجد چه مختصات و ویژگی‌هایی داشته باشد تا به مسجد تراز اسلامی تبدیل شود؟ به لحاظ عملی نیز ایشان خود یکی از شخصیت‌هایی است که صرف‌نظر از جایگاه رهبری، افتخار فعالیت ۵۰ ساله در حوزه قرآن و تفسیر آن را دارد؛ رهبر معظم انقلاب در دهه ۵۰ در مسجد هدایت مشهد، جلسات تفسیر قرآن داشت و با رویکردهای لطیف و خاص خود نسبت به قرآن، جوان زمان را شیفته قرآن و معارف آن می‌کرد که آثار آن به کتاب تبدیل شده است. بعد از انقلاب نیز در مسئولیت‌های گوناگونی که به عهده داشت، برای کادر محل خدمت جلسات تفسیر برگزار می‌کرد. چنین شخصیتی امروز بر قرآن و پرداختن به معارف قرآنی در مساجد تأکید فراوانی دارد.

وی با بیان اینکه در سال‌های اخیر، گام‌های خوبی برای تبدیل مساجد به پایگاه‌های قرآنی برداشته شده است، تأکید کرد: با این وجود، این اقدامات کافی نیست و راه زیادی برای تبدیل وضعیت فعلی به وضعیت مطلوب وجود دارد. در  ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته و به‌ویژه سال‌های اخیر، چند سنت خوب در مساجد رونق پیدا کرده، از جمله تلاوت روزانه قرآن و تفسیر کوتاه بعد از نمازها و همچنین جلسات تفسیر قرآن که در مساجد برگزار می‌شود.

رونق تفسیر و تدبر؛ مصداق ترویج قرآن 

مدیرکل اسبق تبلیغات اسلامی استان اصفهان با اشاره به مطالبه مقام معظم رهبری مبنی بر تربیت یک میلیون حافظ قرآن گفت: پیش از انقلاب، بعضی از کشورها به تعداد قاریان و حافظان خود افتخار می‌کردند، اما بعد از انقلاب، کشور ما گوی سبقت را در توجه به قرآن ربود و اکنون جمعیت زیادی از حافظان قرآن در سنین گوناگون در کشور فعال هستند که از رویش‌های انقلاب و افتخارات نظام اسلامی به شمار می‌رود، اما خواسته مقام معظم رهبری فراتر از توفیقات فعلی است. بنابراین، مسئولان باید از قصورها و کوتاهی‌های گذشته استغفار و برای سال جدید و به‌ویژه ماه رمضان پیش‌رو برنامه‌ريزی کنند.

وی بیان کرد: در اصفهان از یک دهه گذشته، ستاد تفسیر قرآن با حضور جمعی از روحانیون، اساتید حوزه و ائمه جماعات تشکیل شده است که در ماه رمضان و در طول سال در مساجد، جلسات تفسیر قرآن برگزار می‌کنند. رونق این جلسات در ماه رمضان است، اما در طول سال هم ادامه پیدا می‌کند. ستاد تفسیر قرآن برای این اساتید، جلسات آموزشی به منظور ارتقای دانش تفسیری و مهارت‌های ارتباط با نوجوانان و جوانان تشکیل می‌دهد، چرا‌که یکی از مصادیق ترویج قرآن، رونق تفسیر و تدبر است. لذا، از همه روحانیون و ائمه جماعات دعوت می‌شود تا در مساجد، به تفسیر و فعالیت‌های قرآنی توجه داشته باشند.

بهشتی‌نژاد با اشاره به فعالیت‌های فرهنگی بسیج و نهادهای درون مسجد گفت: اگر همه نهادهای درون مساجد همت کنند و هم‌افزایی داشته باشند، می‌توانند حرکت به سمت تبدیل مساجد به پایگاه‌های قرآنی را تسریع کنند، چراکه تشنگان معارف قرآن امروز فراوان هستند؛ اگر نسل جوان لذت قرآن را درک کند، از آن جدا نخواهد شد، چنانکه امام رضا(ع)می‌فرماید: «اگر مردم زیبایی‌های کلام ما را می‌دانستند، قطعا از ما تبعیت می‌کردند.» امروز که عده زیادی در پی جدا کردن جوانان ما از دین، قرآن و اهل بیت(ع) هستند، باید تلاش بیشتری برای جذب جوانان به معارف دینی و قرآنی مصروف شود.

وی در خصوص موانع تبدیل مساجد به پایگاه‌های قرآنی بیان کرد: در این زمینه مانع خاصی وجود ندارد، زیرا همه مشتاق فعالیت در حوزه نشر و گسترش معارف قرآن هستند؛ با این وجود، دستگاه‌های گوناگون به‌ویژه بخش‌های فرهنگی باید توجه داشته باشند که قرآن و رونق آن مأموریت رسمی آنهاست و باید تمام همت خود را صرف پرداختن به آن کنند. در صورتی که هر دستگاه فرهنگی وظیفه خود را در حیطه ابلاغ‌ها و دستورالعمل‌ها به‌طور کامل انجام دهد و در عین حال، حرکت‌های مردمی پشتیبان و همراه این فعالیت‌ها باشد، مطالبه مقام معظم رهبری در خصوص تبدیل مساجد به پایگاه‌های قرآنی، به‌طور کامل جامه عمل خواهد پوشید‌.

پریسا عابدی