ابعاد شخصیتی پیامبر(ص) در قرآن کریم

عطاءالله امیدواری، دستیار استاندار فارس در امور قرآنی در گفت‌وگو با ایکنا از استان، ضمن تبریک فرا رسیدن سالروز مبعث پیامبر مکرم اسلام(ص) گفت: در قرآن کریم، آیات بسیاری درباره اخلاق و ابعاد شخصیتی فردی و اجتماعی پیامبر عظیم‌الشان اسلام(ص) وجود دارد که باید به درستی آنها را شناخته و برای الگوسازی تبیین کنیم.

وی تصریح کرد: در آیه نورانی 21 سوره مبارکه احزاب «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا» کلمه «أُسْوَةٌ» آمده است که این کلمه در خصوص پيروى كردن از ديگران در كارهاى خوب به‌كار مى‌رود.

امیدواری ادامه داد: در قرآن کریم دوبار اين كلمه، درباره‌ دو پيامبر عظيم‌الشّأن آمده است؛ يكى درباره حضرت ابراهيم(ع) و ديگرى درباره پيامبر اسلام(ص). با استناد به این آیه، گفتار، رفتار و سكوت معنادار پيامبر حجت است و كسانى مى‌توانند پيامبر اكرم را الگو قرار دهند كه قلبشان سرشار از ايمان و ياد خدا باشد.

این قاری برجسته استان فارس همچنین به خلق عظیم پیامبر(ص) اشاره کرد و افزود: آیه نورانی 4 سوره مبارکه قلم «وَ إِنَّکَ لَعَلی خُلُقٍ عَظِیمٍ» به این مسئله پرداخته است. كلمه خُلق به صفاتى گفته مى‌شود كه با سرشت و خوى انسان عجين شده باشد و به رفتارهاى موسمى و موقت گفته نمى‌شود که البته تفسيرهاى مختلفى درباره‌ «خُلُقٍ عَظِيمٍ» شده‌ است.

وی اضافه کرد: در این آیه خُلق بی‌مانند پیامبر را با صفت «عظیم» می‌ستاید که در واقع پیامبر کانون محبت و عواطف و سر چشمه رحمت الهی است. انذار پیامبر در برار آزار و اذیت و دعای پیامبر در برابر ناسزا.

دستیار استاندار فارس در امور قرآنی با یادآوری حدیثی از پیامبر(ص) در این خصوص گفت: پيامبر اكرم(ص) فرمودند: خصلتان لا يجتمعان فى المؤمن، البخل و سوء الخلق؛ در افراد باايمان بخل و بداخلاقى جمع نمى‌شود.

امیدواری همچنین آیه 128 سوره توبه را از دیگر آیاتی برشمرد که در آن خصوصیات پیامبر(ص) آمده است و سپس ادامه داد: در این آیه شریفه آمده است: «لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِیم». پیامبری از جنس خود مردم(رسول من انفسکم( که رنج و ناراحتی مردم بر ایشان سخت ناراحت کننده است( عزیز علیه ما عنتتم) و آن حضرت علاقمند به مردم هستند؛ (حریص علیکم) که نسبت به مومنان رئوف و مهربان نسبت به مؤمنان هستند(بالمؤمنین روف رحیم). آنچه از این آیه نورانی برداشت می‌شود اینکه بی گمان، از عوامل تأثير كلام در ديگران، خيرخواهى، دلسوزى، مهربانى، بى‌توقّعى و تواضع است.

وی بیان کرد: از دیگر خصوصیات پیامبر(ص) در آیه 159 سوره آل عمران آمده است، «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ ۖ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِین». از ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری پیامبر که در این آیه نورانی بدان اشاره شده است، مهربانی و نرمش پیامبر با مردم، خودداری و پرهیز از خشونت، غفران طلبی و گذشت و عفو خطاکاران، مشورت و هم فکری با مؤمنان و قاطعیت در امورات و تصمیمات و توکل بر خداوند.

این قاری برجسته استان فارس تأکید کرد: پيامبر وظيفه داشت با مردم حتى آنان كه در گذشته لغزش داشته‌اند نيز مشورت كند و استغفارِ پيامبر درباره‌ امّتش، به دستور خداست و مورد قبول نيز است.

وی در پایان گفت: درباره عبادت و تهجّد پیامبر اکرم(ص) نیز در آیه 79 سوره مبارکه اسراء «وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَكَ عَسَىٰ أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَحْمُودا» نکاتی بیان شده است.