راهبردهای مبتنی بر اندیشه مترقی دینی در حوزه حجاب

در این نوشتار به چند نکته در خصوص لزوم اتخاذ راهبردهای معقول و مبتنی بر اندیشه مترقی دینی در حوزه فرهنگ‌سازی فریضه حجاب اشاره می‌شود به این امید که مفید واقع شود. محوریت این وجیزه در حوزه سامان محتوایی و رسانه‌ای جهاد تبیین در عرصه فرهنگ‌سازی و ماهیت آن است که مورد تأکید مؤکد رهبر معظم انقلاب نیز است.

به نظر بانوی مسلمان و دانشجوی عدالت‌خواه و مطالبه‌گر امروز در راستای آگاهی از اصالت‌های متعالی فرهنگ ایرانی و اسلامی و اجتناب از خودباختگی فرهنگی باید ابتدا با رویکردی درون دینی ظرفیت‌های عظیم و بی‌بدیل دین در تعالی مادی و معنوی را درک کند و در ادامه با یک‌ نگاه تطبیقی و واقع‌نما تفوق بلاتردید نگاه خداباورانه بر فرهنگ رو به افول غربی را به نظاره بنشیند لذا تمام قدرت نرم و محتوای رسانه‌ای انقلابی باید در این دو جهت سامان یابد.

در ساحت نخست این نگاه باید برای بانوی مسلمان تبیین شود که فرهنگ دین‌مدار و غیر سکولار هم ساحت ائتماری تکلیفی فرمانبری و عبودیت دارد و هم ساحت ایتمانی یعنی وصول به مقام‌ خلیفه اللهی و به دوش کشیدن امانات الهی.

این‌گونه تلخی بدوی تکلیف و حجاب ظاهری با عظمت شرم‌گونه و عفیفانه به بار کشیدن امانت چنان بهجتی در وجود او خواهد رویاند که تمامی مظاهر فرهنگ غربی و تنوعات تخدیرگونه و پوچ‌گرایانه آن در چشم او تنک و بی‌مایه شود و به تعبیر مرحوم صفایی حایری حتی تکامل و شکوفایی ادعایی غربی را به نفع رشد و تعالی بهجت‌آفرین دینی وانهد.

در واقع ما باید هم کارکرد بی‌بدیل فقه جواهری مبتنی بر تکلیف‌مداری در فرهنگ‌سازی را ترویج کنیم و هم لطافت و عظمت امانت دار خدا بودن را و امکانات و استعدادها را به خدمت تادیه این امانات آوردن....  می‌شود در سایه دین هم مومر و فرمانبردار و مکلف و متعبد به تکالیفی چون حجاب بود هم موتمن و امانت‌دار و اخلاق‌ورز و حیامدار.

محتوای رسانه‌ای ما باید هر دو حوزه را در برگیرد به ویژه حوزه ائتمانی کسی که دل به عشق برتر دهد، عشق‌های کوچک را نردبان آن عشق بزرگ خواهد دید، هیچ جلوه تمدن‌ لیبرالی یارای عرض اندام در مقابل اندیشه ائتمانی و امانت‌دار خالق و قادر مطلق بودن را ندارد و باید توجه داشت اکتفا به رویکرد آمرانه و تکلیف‌مدار بدون پرده برداشتن از زیبایی‌های حیات عفیفانه ابتر و آسیب‌زا بوده که گاه در قالب لجاجت‌ها و پرده دری‌های نسل جوان نمود خواهد یافت.

سهم هر دو حوزه در فرهنگ‌سازی باید تعیین و تادیه شود اما نگاه تطبیقی نیز ضرورتی انکارناپذیر است وقتی جوان امروز با نگاه لیبرالیست‌های جامعه‌گرایی چون سندل و مک اینتایر و چارلز تیلور آشنا شد در تصدیق آفات پر آسیب نگاه فردگرایی و آزادی از همه قیود دینی و اجتماعی برای تمدن غربی با آن‌ها هم داستان خواهد شد و بی‌طرفی لیبرالی را در امر فرهنگ را یک دروغ بزرگ دیده و ابزار انگاری و بی‌هویتی رو به تزاید زن در جامعه غربی را تایید خواهد کرد و از این رهگذر دیگر ورود نهادهای حاکمیتی در امر فرهنگ برای جوان غریب و ظالمانه جلوه نخواهد کرد، پس محتوای رسانه ای خودمان را هم باید به ظرفیت‌های فقه متعالی و تکلیف‌مدار مزین کنیم و هم به تبیین بلندای اخلاق‌مداری، امانت‌ورزی و خلافت الهی در مقابل اخلاق تقلیل‌گرای سکولار بپردازیم.

در جنب این دو عرصه از تبیین آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی فرهنگ غربی برای جوان نیز غفلت نورزیم. تبیین این سه حوزه صحت مدعای رویکرد مطالبه‌گر ما از غرب در حوزه حقوق زن را هویدا می‎کند چنان‌که در بیان رهبر معظم انقلاب نیز اخیراً مورد تأکید قرار گرفت.

این سه ساحت در فضای جامعه باید بسیار پردامنه با همه امکانات موجود ترویج شود، از مسابقات هنری و کتابخوانی و تولید محتوای رسانه‌ای تا استفاده از ظرفیت کلاس‌های مدارس و دانشگاه‌ها.

در پایان فرمایشی حکیمانه از مرحوم صفایی و...در حوزه حجاب تقدیم می‌دارم که با رویکرد ایتمانی در صدد ریشه‌دار کردن عظمت و حلاوت باورها و تکالیف دین در دل و چشم مخاطب خود بود.

حمید ایماندار، عضو هیئت علمی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شیراز