تحول؛ پیام مهم بعثت / نیاز به جهاد تبیین برای تفسیر توحید داریم
پیام مهم بعثت، تحول است؛ تحول و چرخش کامل از همه انحراف‌ها و بدی‌ها به سوی نیکی‌ها و ارزش‌های اسلامی و قرآنی که ره آورد بعثت است و پیام بعثت، تلاش همیشگی و خستگی‌ناپذیر آن‌هایی است که به اسلام و پیامبرش ایمان آوردند.
بعثت آغاز سرازیر شدن نعمت‌ها برای بشریت است و وجود پیامبر الهی بزرگترین موهبتی که بشریت به خود دیده است. بعثت رسول مکرم اسلام(ص) بزرگترین رویداد جهان اسلام است و آحاد مسلمانان باید در راستای تحقق اهداف و دستورات خاتم‌الانبیا(ص) توجه داشته باشند. بعثت، نعمت خدا بر بشریت است و منت آفریدگار بر انسان‌ها، آن‌گاه که خدا خواست تا چهره آفرینش را روشن کند «محمد» را آفرید و آن‌گاه که خواست تا بر آدمیان منت نهد و تاریخشان را به طراوت بهار مبدل سازد و شب کائنات را به روز روشنایی و فروغ وحی، بیاراید، «مصطفی» را برگزید و برانگیخت. آری! بعثت، طلوعی بود که خورشید حق را از خاور تاریخ، تابانید. محمد مبعوث شد، تا شرک وبت پرستی رخت بربندد، جهل و جور بمیرد، جاهلیت از صحنه زندگی‌ها بگریزد و چشم جهان به روی فروغ وحی گشوده شود.
بعثت نبی اکرم در درجه اول، دعوت به توحید است. توحید صرفاً یک نظریه فلسفی و فکری نیست؛ بلکه یک روش زندگی برای انسان‌ها در طول تاریخ است؛ خدا را در زندگی خود حاکم کردن و دست قدرت‌های گوناگون را از زندگی بشر کوتاه کردن. «لااله الاالله» که پیام اصلی پیامبر ما و همه پیامبران است، به معنای این است که در زندگی و در مسیر انسان و در انتخاب روش‌های زندگی، قدرت‌های طاغوتی و شیطان‌ها نباید دخالت کنند و زندگی انسان‌ها را دستخوش هوس‌ها و تمایلات خود قرار دهند.
اگراندیشمندان و مفسران قرآنی، در یک جهاد تبیینی جامعه مسلمان و بشری را با توحید به معنای واقعی که اسلام آن را تفسیر کرد و همه پیغمبران، حامل آن پیام بودند، آشنا کرده بود. بشر به سعادت حقیقی و رستگاری دنیوی و اخروی رسیده بود و دنیای بشر هم آباد بود وهم در خدمت تکامل و تعالی حقیقی انسان.
باید مردم دنیا آگاه شوند که مبعث در حقیقت روز برافراشته شدن پرچم رسالتی است که خصوصیات آن برای بشریت، ممتاز و بی نظیر است و منحصر به زمان خاصی نسیت. مبعث در حقیقت پرچم علم و معرفت را برافراشت. بعثت با «اقْرَأْ» شروع شد: «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ» و با «ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ ...» ادامه یافت؛ یعنی دعوت همراه با حکمت. دعوت اسلامی در حقیقت گسترش و پراکندن حکمت در سراسر عالم و در طول تاریخ است؛ همچنان که بعثت، پرچمداری و برافراشته شدن پرچم عدل است؛ یعنی در میان مؤمنین، بندگان خدا و آحاد بشر، عدالت استقرار پیدا کند؛ همچنان که رسالت، برافراشتن پرچم اخلاق والای انسانی است؛ «بعثت لأتمم مکارم الاخلاق». خدای متعال خطاب به پیغمبر می‌فرماید: « وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ»؛ یعنی همه چیزهایی که بشر - در همه زمان‌ها، در همه شرایط و در هر نقطه عالم - به آن نیاز دارد، در این بعثت گنجانده شده است؛ یعنی علم و معرفت، حکمت و رحمت، عدل و برادری و برابری؛ چیزهای اساسی‌ای که جریان زندگی سالم انسان به این‌ها وابسته است. حتی با اینکه در اسلام، جهاد مقرر شده است و جهاد یعنی مبارزه با زورگویی و تجاوز.
بی تردید جهاد تبیین، در رساندن هدف بعثت به کل جهان می‌تواند انسانیت، اخلاق‌مداری، عدالت، رحمت و مهربانی عدل و برادری و برابری را برای جوامع دنیا به ارمغان آورد. دیگر جنگ و خونریزی جای خود را به صلح و دوستی می‌داد و کلام وحی برنامه زندگی انسان‌ها بود.
باید روشنگری کرد که روز مبعث، بی‌شک بزرگترین روز تاریخ بشر است؛ زیرا هم آن کسی که طرف خطاب خداوند قرار گرفت و مأموریت بر دوش او گذاشته شد - یعنی وجود مکرم نبی بزرگوار اسلام صلی‌الله- بزرگترین انسان تاریخ و عظیم‌ترین پدیده عالم وجود و مظهر اسم اعظم ذات اقدس الهی است؛ یا به تعبیری خود اسم اعظم الهی وجود مبارک اوست و هم از این جهت که آن مأموریتی که بر دوش این انسان بزرگ گذاشته شد - یعنی هدایت مردم به سوی نور، برداشتن بارهای سنگین از روی دوش بشر و تمهید یک دنیای مناسب وجود انسان و بقیه ی وظایف لایتناهی بعثت انبیا- وظیفه بسیار بزرگی بود. یعنی هم مخاطب بزرگترین است؛ هم وظیفه بزرگترین است. پس، این روز بزرگترین و عزیزترین روز تاریخ است. آری! بعثت رسول مکرم اسلام (ص) بزرگترین رویداد جهان اسلام است و آحاد مسلمانان باید در راستای تحقق اهداف و دستورات خاتم‌الانبیا(ص) روشنگری کنند.
اگر بخواهیم در یک جمله، بعثت و محدوده بعثت را - اگرچه لایتناهی است - تعریف اجمالی کنیم، باید عرض کنیم که بعثت متعلق به انسان و برای انسان است؛ انسان هم لایتناهی است و ابعاد عظیمی دارد و محدود در جسم و در ماده و در زندگی چند روزه دنیا نیست؛ فقط محدود در معنویات هم نیست؛ محدود در یک قطعه مشخصی از تاریخ هم نیست. انسان، همیشه و در همه حال انسان است و ابعاد وجودی او، ابعاد لایتناهی.
بعثت رسول خدا(ص)، حکایت پایان یافته‌ای نیست. حکایت امروز و فردای ماست. همه انسان‌های دیروز و امروز و فردا مخاطب اویند که فرمود: «قولوا لا اله الا الله تفلحوا» آری! رستگاری، نتیجه حتمی توحید است.
بعثت رسول خدا(ص)، از نظر تاریخی، فقط یک بار و در چهارده قرن پیش رخ داده است، ولی این حادثه، برخلاف دیگر حوادث تاریخی و دیگر بعثت‌ها، یک حادثه تمام شده نیست، بلکه فرآیندی است که همواره دوام و جریان دارد.
آیات قرآن کریم یا به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم، به اهمیت بعثت انبیا و تربیت و رشد در پرتو دستورهای توحیدی تصریح دارد، در آیه شریفه ۳۶ سوره نحل، خداوند متعال انسان‌ها را به دقت در احوال کسانی که به دعوت پیامبران در اطاعت خداوند قرار گرفته‌اند و هدایت یافتند و کسانی که در اطاعت طاغوت و به ضلالت و گمراهی کشیده شده‌اند، مورد اهتمام قرار می‌دهد: « وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَى اللَّهُ وَمِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَيْهِ الضَّلَالَةُ فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ» این دو امر مهم یعنی اطاعت و بندگی از خداوند و اجتناب و مقابله با طاغوت و ستمگران دو قاعده اساسیِ زندگی برای رهیافت انسان‌ها و جوامع به سعادت واقعی است که در هر دوره‌ای از حیات بشر باید مورد توجه واقع شوند.
توجه به دو واژه «اُمییّن» و «مؤمنین» در آیه شریفه دوم سوره جمعه: «هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولًا مِنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَ الْحِکْمَةَ وَإِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُبِین» و آیه شریفه ۱۶۴ سوره آل‌عمران: «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ إِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُبِین» نشان‌دهنده آن است که هر جامعه‌ای فارغ از هرگونه تمایزی، نیاز به هدایت توحیدی و دعوت انبیا برای رستگاری دارد، از این‌رو پیشرفت‌های بشری هیچگاه نمی‌تواند انسان را از هدایت انبیا بی‌نیاز کند و این همان علت و حکمت وابستگی دائمی انسان به رسالت انبیا و آموزه‌های الهی برای رسیدن به جایگاه واقعی و جامعه توحیدی است.
مهم‌ترین رسالت نخبگان و اندیشمندان اسلامی در دوره کنونی شناختِ حقیقت و ترویج گفتمان بعثت و رساندن آن به جوامع جهانی است؛ جهان امروز باید معنای وسیع «رحمة للعالمین» بودن پیامبر خاتم، حضرت محمد صلی‌الله علیه و آله را در تمام امور و مبالات فردی و جهانی را بشناسد و بداند که بعثت پیامبر اعظم حامل پیامی ابدی و همگانی از سوی خداوند یکتاست، از این‌روست که گفته می‌شود ضرورت دارد تا اندیشمندان، رسالتی تعریف شده برای شناساندن بعثت خاتم‌الانبیا داشته باشند.
انقلاب اسلامی ایران با هدف پیاده کردن فرهنگ و آموزه‌های بعثت ایجاد شده است انقلاب اسلامی ایران به عنوان پدیده‌ای برآمده از همان پیام‌های بعثت نبی اکرم، پا در عرصه جهانی گذاشت و آرمان‌ها و اهداف خود را بر همان مبنا به جهان معرفی کرد یعنی جهانی که سمت و سوی سیر خود را برای رسیدن به مقاصد مقدس پایه‌ریزی کند.
وظیفه مسلمانان و دوست‌داران نبوت فقط جشن گرفتن عید مبعث نیست. اگر حرکت جهادی نکنیم و بصیرت‌افزایی انجام نشود و در خصوص بعثت پیامبر و علت آن روشنگری نشود دشمنان با لجن‌پراکنی‌های خود در قالب زیباترین جملات به نحوی که مورد اقبال جوانان قرار گیرد، نبوت و امامت را محدود به 1400 سال پیش دانسته و جوانان ما را از مسیر اسلام وشناخت اسلام منحرف می‌کنند.
باید در کتاب‌ها، فضاهای مجازی به فلسفه بعثت پرداخت. باید گفت بعثت سرآغاز مبارزه با هرگونه شرک و انحراف فکری، عقیدتی، عملی و هرگونه خرافات بود و تا دنیا دنیاست این ادامه دارد. بعثت، روز رستاخیز و به پاخاستن برای نجات انسان‌ها از زیر یوغ اسارت‌های فکری، سیاسی و اجتماعی است. بعثت، یعنی طاغوت‌زدایی، شرک‌زدایی و زدودن هرگونه عوامل و پیشینه‌هایی که موجب سقوط و عقب‌گرد خواهد شد. بعثت، تجلی حق در برابر باطل و باطل‌پرستی و نابودی هرگونه باطل و بیهوده‌گرایی بعثت، فرود صاعقه‌ای سوزان بر خرمن مفسدان، تبهکاران و نیرنگ‌بازان و براندازی دام‌های شیطان و عوامل و طرفداران شیطان. بعثت یعنی همان عروه الوثقی ای نجات و پیروزی که به تعبیر قرآن در دو چیز خلاصه می‌شود: تکفیر طاغوت و ایمان به خدای بزرگ؛ همان عروه الوثقی ای که در تسلیم در برابر حق و انجام کار نیک خلاصه می‌شود.
جهاد تبیین به معنای تلاش فراوان و مجاهدت کامل برای انجام رسالت روشنگری است و لازمه آن فداکاری و هزینه کردن است. مشکلات امروز جامعه مسلمین ثمره بی‌توجهی به اهداف بعثت نبی مکرم اسلام(ص) و بسنده کردن به ظواهر است که سبب می‌شود وقایعی همچون فجایع مانند یمن رقم خورد.
و اما کلام آخر، پیام مهم بعثت، تحول است؛ تحول و چرخش کامل از همه انحراف‌ها و بدی‌ها به سوی نیکی‌ها و ارزش‌های اسلامی و قرآنی که ره آورد بعثت است و پیام بعثت، تلاش همیشگی و خستگی‌ناپذیر آن‌هایی است که به اسلام و پیامبرش ایمان آوردند. ما مسلمان‌ها وظیفه داریم در هر جا و هر زمان که هستیم، محیط خودمان را از آلودگی، سستی، تبعیض و پلیدی پاک کنیم و دنیا را به محیطی امن و پاک تبدیل کنیم تا در پرتو آموزه‌های آسمانی رسول خدا(ص) در دنیا و آخرت، دل شاد و پیروز باشیم.
لیلی رشیدی، مدرس دانشگاه و پیشکسوت قرآنی فارس
انتهای پیام
