تبیین حاکمیت دین در عرصه‌های مختلف زندگی؛ موضوع کاربردی در «جهاد تبیین»

وحید پاشایی، استاد گروه معارف دانشگاه بوعلی سینا، در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، با اشاره به فرمان «جهاد تبیین» که به تازگی از سوی رهبر معظم انقلاب مطرح شد، اظهار کرد: اصل جهاد اساساً شیوه اسلام و انقلاب بوده و به معنای تلاش مضاعف، مستمر و پیگیر است، در زمینه تبیین باید تلاش مضاعف، مستمر و پیگیری مجدانه داشته باشیم به این مفهوم که این تلاش را از آنجایی که هست باید بهتر و بیشتر ارتقا دهیم و زنجیره آن را به صورت مداوم ادامه دهیم.

وی با بیان اینکه روش اصلی اسلام، انقلاب و حکومت پیامبر بر پایه جهاد و جهادگری بوده است، افزود: در حال حاضر در شرایط جنگ نرم قرار داریم بنابراین نیاز مضاعفی به تبیین و روشنگری وجود دارد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: رهبر انقلاب حکمی صادر کرده‌اند که جهاد تبیین بر همه واجب است و هر کس در هر جایگاه و موقعیتی که قرار دارد به هر شکل و ابزاری باید به جهاد تبیین بپردازد به این مفهوم که هر کس به هر شکلی که می‌تواند باید روشنگری کند و این جهاد را در عرصه‌های اجتماعی بر خود واجب بداند.

پاشایی با تأکید بر اینکه می‌توانیم مسائل مختلفی که نیاز به تبیین دارد از بین بیانات ایشان در سال‌های مختلف استخراج کنیم، تصریح کرد: از دغدغه‌های ایشان که به عنوان یکی از موضوعات روز همیشه به آن اشاره کرده‌اند بحث حاکمیت دین در عرصه‌های مختلف زندگی ما است که این موضوع به‌ویژه برای نسل جوان باید تبیین شود که دین چه نقشی در شئون مختلف ما از جمله زندگی زناشویی، اجتماعی، خانوادگی، معاشرت‌ها، اقتصاد و غیره ایفا می‌کند در حقیقت کارایی و کارآمدی دین در این عرصه‌ها باید تبیین شود.

وی اضافه کرد: اقتصاد مقاومتی مبتنی بر دین که زیرمجموعه حاکمیت دین قرار دارد و از جمله مسائلی است که کارکرد دین در رابطه با آن باید مشخص شود، نقش زنان در خانواده، اجتماع، جمعیت و ازدیاد نسل و غیره از جمله مسائلی است که باید تبیین شود به عنوان نمونه باید برای مردم تبیین کنیم که جمعیت کشور ما اکنون در چه وضعیتی قرار دارد، چرا باید ازدیاد نسل داشته باشیم، ازدیاد نسل چه فوایدی برای کشور دارد و به چه زیرساخت‌هایی در این زمینه نیاز داریم.

این مدرس دانشگاه تأکید کرد: یکی از مسائل مهم روز کشور بحث فضای مجازی است که باید در این راستا، جهادی به تبیین پرداخت اهمیت این موضوع به حدی است که رهبر انقلاب در این زمینه می‌فرمایند اگر شما بعد از نماز به جای تسبیحات حضرت زهرا(س) حضور مؤثری در فضای مجازی داشته باشید کم‌ارزش‌تر از این تسبیحات نیست. چراکه بحث فضای مجازی به حدی اهمیت دارد که حضور مؤثر و کارآمد در آن بسیار مهم است.

مصداق‌یابی در پیشبرد گام دوم انقلاب اسلامی

وی تأکید کرد: مسائل بسیار مهمی برای پیشبرد گام دوم انقلاب اسلامی وجود دارد که باید تبیین شود بنابراین باید مصداق یابی کرد که در هر حوزه چه ضعف‌هایی داریم و دشمن در این حوزه‌ها چه مسائلی را زیر ذره‌بین قرار داده است. چراکه نسل جوان ما اطلاعات کاملی در مقوله دینی ندارند و تحلیل دینی را آموزش ندیده‌اند و مهم‌تر از همه اینکه بایسته‌های حضور در فضای مجازی را به خصوص نوجوانان ما نمی‌دانند.

پاشایی ادامه داد: وقتی دختر و یا پسر 10 یا دوازده‌ساله بدون هیچ آموزشی وارد فضای مجازی اینستاگرام می‌شود مشخص است که آسیب‌های مختلفی متوجه او خواهد شد؛ بنابراین لازم است بر اساس داشته‌های فرهنگی و دینی برای آنها مسئله یابی کرده و روشنگری کنیم.

وی در بخش دیگری از سخنانش درباره ضعف اطلاعاتی گفت: در روشنگری مطالب برای این افراد باید به چند نکته توجه کنیم، مطالبی که می‌خواهیم برای این افراد روشن کنیم باید مبتنی بر منطق علمی باشد علاوه بر این باید از هوچی‌گری، جنجال، اتهام‌زنی، فتنه‌انگیزی، تکفیر و غیره نسبت به این افراد بپرهیزیم. همچنین مسائل تاریخی را به درستی تبیین کنیم.

پاشایی ادامه داد: برای نمونه در زمینه مسائل قبل از انقلاب حتی افرادی که دوران پیش از انقلاب را تجربه کرده بودند اطلاعات دقیقی درباره آن دوران ندارند بنابراین لازم است ما وضعیت اقتصادی قبل از انقلاب، شرایط فرهنگی و پشت پرده‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قبل از انقلاب را به خوبی تبیین کنیم. برای نمونه شبکه‌های فارسی‌زبان خارجی چند تصویر از محلات مرفه و بالای شهر تهران قبل از انقلاب را نشان می‌دهند و به مردم می‌گویند که ببینید مردم چقدر خوش و خرم بودند و در آزادی و رفاه کامل به سر می‌بردند اما این موضوع را نمی‌گویند که ۸۰ درصد مردم در فقر زندگی می‌کردند و ما مجبور به خام فرروشی بودیم و سپس مواد فرآوری شده را با همان مواد اولیه خودمان با چند برابر قیمت به ما می‌فروختند. ما متأسفانه تبیین درست تاریخی نسبت به مشروطه، پهلوی، قاجار، صفویه و دوران پهلوی نداشته‌ایم.

تحلیل همه جانبه در مسائل دینی

وی با تأکید بر اینکه تحلیل همه جانبه در مسائل دینی از اهمیت بالایی برخوردار است، افزود: تبیین مسائل به ویژه برای نسل جوان باید هنرمندانه بوده و قالبی نو داشته باشد و تکرار این شیوه‌های تبیین خود اهمیت موضوع را بیان می‌کند.

پاشایی با بیان اینکه در مسئله جهاد تبیین ممکن است با برخی افراد معاند که در بیان شبهات و ایجاد اختلاف افکنی و دشمنی کردن هیچ‌گاه کوتاه نمی‌آیند روبرو شویم، افزود: در برخورد با این افراد باید محکم باشیم و با تبیین درست هیچ‌گاه از حرف خودمان کوتاه نیاییم. در این بین افرادی از قشر خاکستری هستند که با روشنگری می‌توان آنها را به جبهه حق وارد کرد.

جهاد تبیین در دانشگاه

این استاد دانشگاه درباره جهاد تبیین در دانشگاه‌ها نیز گفت: دانشجویان از جمله اقشاری بوده‌اند که همواره مورد هجمه قرار می‌گرفتند در تبیین مسائل برای این افراد باید بر اساس منطق علمی برای آنها روشنگری کرد، آزادی بیان به آنها داد تا نظرات خود را ولو اشتباه بیان کنند، آزادانه نظرات یکدیگر را بشنوند، از افترا زدن و توهین به این قشر پرهیز کرد و فضا را برای نقد و بررسی این افراد باز کنیم.

وی تأکید کرد: در فضای رسانه‌ای نیز باید از نکات تبلیغاتی دشمن علیه خودشان استفاده کنیم البته تا جایی که اخلاق به ما این اجازه را می‌دهد؛ محتوا را در قالب‌هایی که آنها به کار گرفته‌اند و یا در قالب‌های نو و جدید ایجاد کنیم.