خدا در اندیشه

توحيد اسلام، طرحى است براى پياده شدن - وحدت - در وجود انسان؛ «خدا در انديشه» براى «خدا در زندگى» است، يعنى مقدمه‏‌اى است براى «خدا در زندگى».

توحيد، وحدت عالم است به دليل وحدت خدا كه‏ لَوْ كانَ فِيهِما آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتا (انبیاء /22) اولين اثرى كه توحيد بر انسان مى‏‌گذارد وحدت روانى است.

آيه 29 سوره زمر «ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا رَجُلًا فِيهِ شُرَكاءُ مُتَشاكِسُونَ وَ رَجُلًا سَلَماً لِرَجُلٍ هَلْ يَسْتَوِيانِ » اين مطلب را بيان مى‏‌كند و مَثل قرآن در اين آيه عجيب مَثَلى است! - در این آیه - قرآن، مَثل موحد و مشرك را از روان خودشان مى‏‌آورد، مى‌فرمايد: مثل يك انسان موحّد از نظر روانى مَثل كسى است كه خالص و مخلص، تسليم يك شخص و يك مقام است و يك قدرت بر وجود او حاكم است، سراسر وجودش تسليم يك قدرت است؛ اما مشرك، شخصيتش وحدت و همسازى و هماهنگى ندارد، در درون روان و روحش مانند كسى است كه چند نفر شريك، مالك وجود او هستند و در وجود او شريكند - آن هم – مالك‌هاى بدخو و بداخلاق و ناسازگار كه دشمن يكديگر هم هستند؛ « شُرَكاءُ مُتَشاكِسُونَ» (آدم شَكِسُ الْخُلق يعنى آدم بدخو، تندخو، ناسازگار).

حال، انسانى كه در درون روحش، قدرت‌هاى متضاد و ناسازگار و ناهماهنگ حكومت كنند، هر قسمتى از روانش در اختيار يك مالك باشد، اين براى خود مى‌كِشد و آن براى خود -چنین انسانی-  شخصيتى مى‌شود قطعه قطعه شده، روحى مى‌‏شود تجزيه شده و پاره پاره.

منبع: مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى، جلد ‏30، صفحه: 301-300- با ویرایش جزئی.