گزارش ایکنا از نشست «نقد و بررسی ساختار کلان ورزش کشور»

به گزارش ایکنا از قم، اولین نشست از سلسله نشست‌های وبیناری میز ورزش و اوقات فراغت کمیته فرهنگی و اجتماعی دفتر قم با موضوع «نقد و بررسی ساختار کلان ورزش کشور»، 29 آبان‌ماه در خبرگزاری رسا برگزار شد.

در ابتدای این نشست، رضا شجیع، عضو هیئت اندیشه‌ورز ورزش کشور بیان کرد: موضوع ورزش بسیار مهم و کلیدی است، زیرا امروز بسیاری از انسان‌ها درگیر ورزش هستند؛ متأسفانه 95 درصد مردم ما تنها تماشاگر ورزش هستند که این یک چالش جدی برای جامعه ما محسوب می‌شود.

وی افزود: در ابتدا باید توجه کرد ورزشی که امروز داریم همان ورزش مد نظر مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی است یا خیر؟

نمودار بررسی وضعیت قهرمانی‌های کشورهای جهان

شجیع با اشاره به نمودار بررسی وضعیت قهرمانی‌های کشورهای جهان، گفت: رکن مالی، ساختار و سازمان حکمرانی، ورزش همگانی، نظام استعدادیابی، ستوه حمایت از قهرمانان، تجهیزات،  نظام آموزش مربیان، رقابت‌های ملی و بین‌المللی و نوآوری و پژوهش‌های علمی، 9 رکن موفقیت در ورزش قهرمانی هر کشور است.

این استاد دانشگاه بیان کرد: اکثر کشورهایی که در المپیک موفق هستند در این 9 رکن موفق هستند. در نمودار مذکور همچنین میزان موفقیت کشورها نسبت به هزینه مصرف‌ شده، دیده می‌شود و نکته مهم این است که کدام کشور با هزینه کمتر به موفقیت بیشتری رسیده است.

عضو هیئت اندیشه‌ورز ورزش کشور اظهار کرد: در این نمودار به‌عنوان مثال کشور کره نسبت به هلند هزینه بیشتری کرده، اما نتیجه کمتری گرفته است و این موضوع پرسشی برای ما ایجاد می‌کند که آیا ما هم می‌توانیم با هزینه اندک نتیجه مطلوبی بگیریم.

وی با اشاره به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، گفت: ورزش نقش محوری در عزتمندی کشور در میادین و روابط بین‌المللی دارد؛ کشور هلند در موضوعات حکمرانی و ساختار، ورزش همگانی، استعدادیابی و پاداش مالی به قهرمانان بسیار موفق عمل کرده است و به همین دلیل توانسته با هزینه اندک نتیجه مطلوبی را دریافت کند.

شجیع اضافه کرد: ویژگی هلند این است که شهرداری‌هایش با نهاد متولی ورزش ارتباط قوی دارد و این وضعیت در کشور ما برعکس است؛ استرالیا نیز در زمینه تحقیق، نوآوری و پرورش مربیان در قله جهانی قرار دارد که با صرف مبلغ اندک به موفقیت مطلوب رسیده است.

وی در ادامه با اشاره به اینکه همچنین کشور کانادا در زمینه پرورش مربی بسیار خوب عمل کرده است، بیان کرد: ساختار ورزش کانادا به این‌گونه است که مدارس به‌عنوان محور تربیت نیروی انسانی بسیار فعال بوده و سرمایه‌گذاری بر روی نسل دانش‌آموزان انجام می‌شود.

عضو هیئت اندیشه‌ورز ورزش کشور ضمن بررسی وضعیت دیگر کشورها به بررسی وضعیت ایران پرداخت و تصریح کرد: براساس اطلاعات مرکز آمار ایران نزدیک به 51 درصد مردم ایران ورزش نمی‌کنند؛ از 49 درصد باقی‌مانده، 14 درصد فعالیت‌شان به‌ هیچ‌ عنوان کافی نیست و براساس استانداردهای سازمان بهداشت جهانی عملاً ورزشکار محسوب نمی‌شوند.

وی ادامه داد: از میان کسانی که ورزش می‌کنند 93 درصدشان در 10 رشته ورزشی و فقط هفت درصد در سایر رشته‌ها مشغول هستند؛ 43 درصد از کسانی که ورزش می‌کنند ورزش پیاده‌روی را انجام داده که شدت آن در افراد مختلف متفاوت است.

عضو هیئت اندیشه‌ورز ورزش کشور بیان کرد: شش درصد کسانی که ورزش می‌کنند در رشته دوچرخه‌سواری، 11 درصد در فوتبال، 17 درصد در آمادگی جسمانی و بدن‌سازی، دو درصد در هر کدام از رشته‌های رزمی، پنج درصد در والیبال و پنج و نیم درصد در رشته شنا مشغول به فعالیت هستند.

وی در رابطه با بار اقتصادی ناشی از کم‌تحرکی در کشور، اظهار کرد: این مقدار نزدیک به 45 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود که معادل با سه درصد تولید ناخالص کل کشور است و این کم‌تحرکی امروزه یکی از موانع توسعه محسوب می‌شود.

نگاه سیستمی و هماهنگی میان نهادهای مرتبط با ورزش همگانی وجود ندارد

شجیع در ادامه گفت: تغییر سبک زندگی، تغذیه، حمل‌ونقل، فناوری‌ها و... از جمله عوامل مهم و تأثیرگذار بر این موضوع است، اگر ما انسان را محور حرکت به سمت تمدن نوین انسانی در نظر بگیریم این تمدن نوین اسلامی بدون یک انسان سالم و متدین در مسیر حرکت خود دچار چالش خواهد شد.

وی با تأکید بر اینکه ورزش همگانی باید در اولویت کشور قرار گرفته و بیشتر به آن توجه شود، گفت: بودجه‌ای که برای ورزش همگانی هر ایرانی در طول سال تعیین شده شش هزار تومان است که این نشان‌دهنده مغفول ماندن این موضوع است؛ نگاه سیستمی و هماهنگی میان نهادهای مرتبط با ورزش همگانی وجود ندارد و گاهی شاهد نگاه‌های سلیقه‌ای نیز بوده‌ایم.

این استاد دانشگاه در رابطه با ساختار ورزش ایران، توضیح داد: کشور ما در زمینه حضور در رقابت‌های ملی و بین‌المللی از میانگین جهانی وضعیت بهتری دارد، اما در خصوص سایر عوامل این وضعیت بدتر است؛ در تحقیق و نوآوری نسبت به میانگین جهانی بسیار در سطح پایینی قرار داریم که اگر این عقب‌ماندگی جبران نشود در آینده حرفی برای گفتن نخواهیم داشت.

از نظر تربیت مربیان در وضعیت مناسبی قرار نداریم

وی بیان کرد: در زمینه پشتیبانی دولت عدد خوبی را در زمینه ورزشی نسبت به میانگین جهانی سرمایه‌گذاری کرده است، اما نتیجه مطلوب دریافت نشده است؛ در ساختار و حکمرانی ورزش همگانی نیز نسبت به میانگین جهانی بسیار عقب هستیم که این موضوع علی‌رغم تأکیدات بزرگان ما است.

شجیع با اشاره به اینکه استعدادیابی نیز علی‌رغم قانون آمایش سرزمین در کشور ما مغفول مانده است، اظهار کرد: در بحث تجهیزات تمرینی در وضعیت نسبتاً خوبی قرار داشته، اما از نظر تربیت مربیان در وضعیت مناسبی قرار نداریم در حالی که امروزه قلب توسعه ورزش هر کشور مربیان محسوب می‌شوند؛ اگر سرمایه‌گذاری روی تربیت مربیان انجام شود بسیاری از عقب‌ماندگی‌ها در این حوزه قابل جبران است.

ساختار فعلی ورزش کشور باید جراحی شود

وی با اشاره به اینکه در کشور ما 95 درصد فدراسیون‌های ورزشی 99 درصد اعتبارات خود را از دولت دریافت می‌کنند، گفت: ما باید به‌تدریج به سمت مردمی کردن ورزش برویم، اگر ظرفیت فدراسیون‌های ورزشی ما پایین اما وابستگی به دولت زیاد باشد باید به سمت بالا بردن ظرفیت‌های ورزشی برویم.

شجیع تشریح کرد: در ساختار کلان ورزش کشور ترافیک نهاده‌های تصمیم‌گیرنده و سیاست‌گذار از سطح ملی به سمت سطح استانی کمرنگ شده و عملاً به صفر می‌رسد؛ ما مجموعه‌ای از نهادهایی هستیم که مصوبه تولید می‌کنند، اما هنگام اجرا در سطوح استانی عملاً هیچ نهادی وجود ندارد.

وی در پایان تأکید کرد: ساختار فعلی ورزش کشور باید جراحی شود که با یک سری پیامدها از جمله اعتراضات و چاله‌هایی همراه خواهد بود، اما باید بپذیریم که با این ساختار به موفقیت مطلوب نخواهیم رسید.

رسیدن به پیشرفت ورزشی مستلزم مردمی کردن ورزش است

در ادامه حجت‌الاسلام‌والمسلمین علیرضا صانعی، عضو شورای میز ورزش و اوقات فراغت دفتر قم مرکز پژوهش‌های اسلامی مجلس شورای اسلامی، بیان کرد: باید برای پیشرفت ورزش به سراغ مردمی و خصوصی کردن ورزش برویم اما در کشور ما چون ورزش دولتی است تحولی در این حوزه رخ نمی‌دهد؛ ورزش یک پدیده ارگانیک بوده و نمی‌توان آن را از حوزه‌های اقتصادی، سیاسی یا فرهنگی جدا کرد.

وی افزود: البته با مطالعه وضعیت برخی کشورهای دنیا مانند چین می‌توان دید که مردمی بودن یا نبودن دلیل تامه موفقیت نیست، زیرا ورزش چین دولتی است اما بسیار موفق است؛ ما باید نظام اقتصادی این کشورها را مطالعه کنیم و ببینیم از چه نظام اقتصادی تبعیت کرده که به این مقام رسیده است.

خصوصی‌سازی ورزش مغایر با نظام اسلامی نباشد

صانعی با اشاره به اینکه کشور ما اسلامی است پس نظام آن نیز باید اسلامی باشد، اظهار کرد: ما اگر به دنبال خصوصی‌سازی ورزش هستیم باید توجه داشته باشیم با سازوکاری باشد که با این نوع نظام نیز مغایرت نداشته باشد؛ در نظام اسلامی بر عدالت تأکید فراوان شده است یعنی اگر باشگاهی قرار است خصوصی‌سازی شود باید در بورس عرضه شود تا همه از آن استفاده کنند و نباید اختصاصی‌سازی کرد.

وی اضافه کرد: شرکت‌های بزرگ دنیا وقتی روی باشگاهی سرمایه‌گذاری می‌کنند مشکل تحریم ندارند اما شرکت‌های داخل کشور ما درگیر تحریم‌ها بوده و توان حمایت از باشگاه‌ها را ندارند؛ در خصوصی‌سازی باشگاه‌ها ما خلأ قانونی بسیاری داریم و تا زمانی که این مشکلات حل نشود خصوصی‌سازی مشکلات را چند برابر می‌کند.

صانعی اظهار کرد: بحث بعدی بحث تعارض ساختاری است، باید مشخص شود ورزش همگانی یا مدارس و انواع دیگر چه ارتباطی وجود دارد، به‌عنوان مثال ورزش حرفه‌ای به سمت رشوه‌خواری و دیگر مشکلات پیش رفته و مردم فقط تماشاچی شده‌اند.

وی تصریح کرد: دلیل اینکه مردم ما به فوتبال بیشتر از بقیه ورزش‌ها علاقه داشته و دنبال می‌کنند این است که رسانه ما بیشتر به آن پرداخته و آن را برای مردم پررنگ کرده است.

صانعی با اشاره به نظارت بر بازیکنان و باشگاه‌ها، گفت: بازیکنان حرفه‌ای خارج از کشور وقتی با باشگاه خصوصی قرارداد بسته در تمام مراحل زندگی او نظارت وجود دارد؛ به عنوان مثال در انگلیس بحث اخلاق مربی مورد توجه جدی است؛ در کشور ما این بحث جا نیفتاده و اگر کسی از دولت نظارت کند با اعتراض مواجه می‌شود.

وی یادآور شد: اگر می‌خواهیم قانونی بنویسیم که ورزش به پیشرفت برسد باید همه ابعاد را در نظر بگیریم و نظارت جدی بر آن صورت گیرد.